Versión d'o 13:26 19 may 2015 editar Dexbot (descutir \| contrebucions) 2359 ediciones m Removing Link FA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not featured ← Ir ta a edición anterior		Versión d'o 07:47 11 feb 2016 editar desfer Willtron (descutir \| contrebucions) Burocratas, Administradors 176 831 ediciones Sin resumen de edición Ir t'a edición siguient →
Linia 3: L''''aixedrez''' u os '''escaques''' ye un [[chuego]] [[Chuegos de mesa\|de mesa]] orichinario de [[Persia]], encara que as suyas radices se pueden trobar en o ''[[xaturanga]]'' que se chugaba dende o [[sieglo VI aC]] en o territorio de l'actual [[India]]. A traviés de Persia o chuego plegó a la resta d'os territorios que heba conquiesto o [[Islam]], ta dimpués estendillar-se por [[Europa]]. A versión que se fa servir actualment desciende dreitament de l'adaptación feita en o sudueste d'Europa (mas especificament en a [[peninsula iberica]]) d'a versión arabe d'o chuego (conoixita como ''[[xatranj]]''), con unas reglas que se fixoron en o [[sieglo XIV]]. Ye un chuego de mesa por turnos, a on i ~~chuegan~~chugan dos chugadors. Se ~~chuega~~chuga en un tablero [[quadrato]] con 64 casillas (8 d'amplaria por 8 de longaria), tenendo cada chugador un conchunto de piezas (tamién clamatas ''escaques'') igual encara que de diferent color (gosan estar blancas ta l'un y negras ta l'atro), piezas que tienen unas funcionalidatz diferents: [[rei (aixedrez)\|rei]] (una pieza), [[Reina (aixedrez)\|reina]] (una pieza), [[alfil]] (dos piezas), [[Caballo (aixedrez)\|caballo]] (dos piezas), [[Torre (aixedrez)\|torre]] (2 piezas) y [[Peyón\|peyons]] (8 piezas), con un total de 16 piezas. Cada chugador ~~chuega~~chuga por turno, podendo mover nomás que una pieza d'o tablero mientres o suyo turno. L'obchectivo d'o chuego ye de matar a o rei de l'atro chugador, en a chugata conoixita como "mate", sin que importen as piezas de cada chugador que se pierdan (u se "maten") mientres a partita. Tamién ye posible pactar entre os chugadors una situación d'empatz ("tablas"), en a quala no gana dengún d'os chugadors, y tamién ye posible l'albandón d'un chugador antis de rematar a partita quen veye que no ye posible de ganar-la. Bi ha una muit ampla elaboración teorica sobre as formas de chugar, analizando-se bellas chugatas, que tienen nombres propios, y fendo-se servir una [[estratechia]] (l'aixedrez no ye en realidat so que un [[Chuegos d'estratechia\|chuego d'estratechia]], a on a suerte no existe) determinata que en os chugadors expertos por un regular ye basata en ixas elaboracions teoricas. [[Imachen:Kempelen chess1.jpg\|left\|thumb\|''[[O Turco]]'', un automata chugador d'aixedrez.]] Ye hue uno d'os chuegos de mesa mas conoixitos y practicatos, estando federatos en asociacions de chugadors alto u baixo 7,5 millons de presonas. D'antis mas se gosaba chugar presencialment, pero quan amanixió o correu tamién se feban partitas d'o chuego por correspondencia, una practica prou estendillata con as nuevas tecnolochías, que permiten chugar por [[Internet]] u a traviés d'o [[correu electronico]]. Antiparte, dende o [[sieglo XIX]] s'establioron as primeras competicions internacionals d'aixedrez, organizatas por as federacions d'o chuego, considerando-se que o primer campión mundial d'aixedrez estió [[Wilhelm Steinitz]]. Actualment, a mayor competición internacional ye a [[Olimpiada d'aixedrez]], una competición de traza bianual organizata por a [[Federación Internacional d'Aixedrez]] (FIDE por as suyas sieglas en [[Idioma francés\|francés]], ''Fédération Internationale des Échecs'', establita en [[1924]]). En [[2001]] o [[Comité Olimpico Internacional]] reconoixió l'aixedrez como un [[esporte]]. Antiparte, o [[19 de noviembre]] de cada anyada ye o ''[[Día Internacional de l'Aixedrez]]'', establito ta conmemorar a naixencia d'o chugador [[cuba]]no [[José Raúl Capablanca]], a qui se considera como uno d'os millors chugadors d'aixedrez de totz os tiempos. Linia 42: [[Imachen:SCD castle kingside.png\|right\|thumb\|250px\|Un ''[[enroque]]'' curto d'a [[Torre (aixedrez)\|torre]] con o [[Rei (aixedrez)\|rei]].]] [[Imachen:SCD castle queenside.png\|right\|thumb\|250px\|Un ''[[enroque]]'' largo d'a [[Torre (aixedrez)\|torre]] con o [[Rei (aixedrez)\|rei]].]] Os movimientos se fan por turnos, prencipiando o primer turno o chugador que ~~chuega~~chuga con as piezas de color blanca, y en cada movimiento cada chugador no puet mover so que una sola pieza. Cada pieza tien una traza de movimiento specifico, parando cuenta de que mai no pueden desplazar-se dencima d'una atra pieza, propia u de l'adversario (con a excepción d'o caballo). Quan una pieza de l'atro chugador se troba situata en a casiella de destín d'a pieza, se diz que a pieza propia "se mincha" a la pieza de l'adversario, y ista pieza dixa de prener parte en a partita. O feito de minchar-se as piezas de l'atro chugador ye un meyo ta debilitar a suya posición y facilitar a victoria en o chuego, pero no ye prou ta ganar a partita. A traza de mover as piezas s'explica de contino.

Diferencia entre revisiones de «Escaques»