Diferencia entre revisiones de «Substrato lingüistico»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 3:
== Substrato pirenenco ==
{{articlo principal|Substratos pirenencos}}
O [[navarro-aragonés]], o [[Idioma catalán|catalán]], y os dialectos [[Idioma occitán|occitans]] languedocián[[occitán lenguadocián|lenguadocián]] y [[occitán gascón|gascón]] tienen bells caracters entre meyo d'o [[luengas ibero-romances|ibero-romance]] a lo [[luengas galo-romances|galo-romance]]. A la marguin d'esta qüestión os quatro sistemas tienen en común a presencia d'unas parabras que se dicen en conchunto lexico pirenenco, unas d'orichen [[idioma latín|latín]] y atras d'atro orichen que s'han de deber por fuerza a lo substrato, sobretot quan se veyen equivalents en atras [[luengas indoeuropeas]] u en o conchunto vasco-aquitán.
 
=== Substrato celta en os Pireneus ===
Linia 33:
* En biarnés ''lhèugue'' "puesto humido" deriva de *LUGINA, "[[paúl]]".
* En aragonés ''talaca'', en grisón ''talacc'', en [[Idioma rumán|rumán]] ''talanca'' u ''talanga'', en [[Idioma catalán|catalán]] de [[Mequinenza]] ''calaca'' y en [[Idioma vasco|vasco]] ''kalaxka''.
* En biarnés ''pàuto'' "moñiga" ye en os Alpes occidentals ''pauta'', ''pauto'' en [[idioma furlán|furlán]] ''paute'' "[[buro]]" , en [[Idioma italián|italián]] ''pantano'', en sobreselbán ''pultaun'' "[[basón|balsón]]", y corresponen con o rumán ''balta'' "paúl" y l'[[Idioma albanés|albanés]] ''baltë'' "[[buro]]", probables derivatos d'un [[idioma daco|daco]]-[[idioma tracio|tracio]] *BALTA, y relacionatos con o [[Idioma lituán|lituán]] ''bàltas'' "blanco" y o toponimo [[Mar Baltica]].
* O [[gascón biarnés|biarnés]] ''crep''/''grep'' "cascallo", "suelo pedregoso", "terreno yermo con mala calidat", "piedras pa esmolar" y l'occitán de Tolosa ''grep'' "fondón", corresponden a ''grape'' en a parla de [[Valais]], que se crei que vien d'o [[luengas iliricas|ilirio]] ''*krippa''/''*krippo'', "roca", "peña".
 
Linia 43:
* O biarnés ''gabe'' "[[torrent]]", en Vaucluse ''gaudre'' con o mesmo significato pero en os Baixos Alpes ''canal entre dos propiedatz pa que se'n vaiga l'augua de plevia provién d'un hipotetico *GABATRO, GABARUS "[[rigachuelo]]".
* L'aragonés cheneral ''[[galacho]]'' con diferens significatos ye d'orichen preindoeuropeu. Variants d'esta parabra en son o [[aragonés cheso|cheso]] ''galocha'' y ''galocho'', o chaqués de [[Novés]] ''galocho'' "aguamuel". En Navarra tien significato de "[[tollo]]", y en catalán literán ''galocha'' significa "bache". L'orichen ye común con o biarnés ''gaube'' "[[laco]]", o catalán ''galatzo'' "brazo de río", y os toponimos ''Le Galarou'', ''le Galostre'' (Gironda) y ''Galena'' (Calabria). Puet remontar-se a un hipotetico *GALOA.
* L'aragonés ''catarra'', ''catarrons'' y ''catén'' se relacionan con o vasco d'[[Ultrapuertos]] ''katalo'' "pendient", l'[[astur-leyonés]] d'a [[Cantabro (parla)|Montanya Cantabra]] ''cadorra'' "ladera con muita pendient ey desprendimientos[[movimientos de ladera|movimientos de tierra]] naturals", o secilián ''catarri'' "pendient", con formas muito pareixitas en Nimes[[Nîmes]], [[Delfinés]] y [[Arpitán]] antigo de [[León d'el Roine]]. Totas derivan d'un hipotetico *KATONE > KAT, "[[costera]]", "roca", "piedra".
 
== Veyer tamién ==