Diferencia entre revisiones de «Canal Imperial d'Aragón»

Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
m ortografía, replaced: zión → ción, decum → docum
Linia 18:
A Canal se prochecta en o [[sieglo XVIII]], con dos obchectivos:
 
a) O Plan disenyato en a [[Ilustración]] ta construir canals en [[Espanya]] a imitación d'[[Anglaterra]] y [[Francia]] (plan utopico ya que no paraba cuenta d'o coste real d'as obras y as condicions naturals d'Espanya). Seguntes iste Plan, a Canal Imperial, debito a que evitaba laslos aguastuertas[[meandro]]s y azutz[[azut]]z d'o tramo meyo de l'Ebro, lo ferba [[navegación fluvial|navegable]], y l'Ebro se comunicarba con l'[[Atlantico]] por os ríos Zadorra y [[río Deva (País Vasco)|Deva]] ([[Guipuzcua]]) u bien por [[Laredo]] ([[Cantabria]]), con o [[río Duero|Duero]] por a [[Canal de Castiella]], y con a [[Mediterrania]] por a [[Canal d'Amposta]].
 
b) A viella ideya aragonesa de conseguir una salida a la mar que le premitierapermitise d'esportarexportar dreitament os suyos productos, prencipalment agricolas.
 
De tot iste [[prochecto]], nomás se'n fació una parti, realizata prencipalment por [[Ramón Pignatelli y Moncayo]], por orden d'o [[conte de Floridablanca]] entre [[1776]] y [[1790]], qui en ixas anyadas remató lo gran [[gallipuent]] d'o [[río Xalón|Xalón]], o [[cauz]] dica Zaragoza, o [[puerto de Miraflores]], as prencipals dependencias d'a interpresa, l'[[azut]] d'El Bocal, moltitutmultitut de [[puent]]s y [[almenara]]s, las [[inclusa]]s y [[molín]] de Casablanca, y siet inclusas más ta la navegación auguas t'abaixo.
 
A traíta de l'augua ta Zaragoza por a Canal Imperial tenió como conseqüencia prencipal una reforma agraria levata a cabo tamién por Pignatelli. A suya incidencia social se produció gracias a l'ixamplato d'as zonas de riego[[regano]] que premitió a totz d'asegurar y regularizar as [[collita]]s evitando as crisis de subsistencia u d'alimentos, mui cutianas en a epoca.
 
L'atro obchectivo d'a Canal, a navegación, nunca no se cumplió plenament ya que o cauz no s'alargó más allá de Zaragoza. En o sieglo XIX se miro de prolongar o cauz dica Tudela y de construir [[inclusa]]s en Zaragoza ta comunicar-lo con l'Ebro, pero ista ideya nunca no se realizó.
 
A navegación d'a Canal, que ha perdurato dica fa pocas anyadas, fue establita por Pignatelli. Prencipió a funcionar en [[1789]] y ofreixeba un servicio de [[transporte]] de [[mercancía]]s y viachers. A existencia d'[[aduana]] entre Navarra y Aragón dificultó lo trafico interrechional de mercancías. O trafico adubió un volumen important en os zaguers anyos d'o sieglo XVIII y quedó fundito con a guerra d'a Independencia. A metat d'o [[sieglo XIX]] ya s'heba recuperato, pero a creyación en [[1861]] d'o [[ferrocarril]] Zaragoza-Alsasua, con un recorrito paralelo a la Canal, fundió lo trafico. A construcción d'atras linias de ferrocarril facioron perder fuerza a las ideyas de prolongar la canal y fer navegable l'Ebro; manimenos, denguna d'as dos no desapareixió.
 
==Situación actual==