Diferencia entre revisiones de «Iliada»

Contenido eliminado Contenido añadido
m EBRO tresladó a pachina Ilíada ta Iliada: Millor sin esdrúixol, tamién ye sin esdrúixol en francés y creigo que en occitán
Sin resumen de edición
Linia 2:
{{correchir}}
{{Ficha de libro
|títol= IlíadaIliada
|imachen= [[Imachen:Beginning Iliad.svg|thumb|300px|Primers versos d'a ''IlíadaIliada''.]]
|autor= [[Homero]]
|chenero= [[Epica]]
Linia 44:
|sucedito_por=
}}
A '''''IlíadaIliada''''' (en [[griego antigo]] Ἰλιάς: ''Iliás''; en [[idioma griego|griego moderno]] Ιλιάδα: ''Iliáda'') ye un [[poema epico]] [[Griego antigo|griego]] atribuito a [[Homero]] ([[sieglo VIII a.C.]]) composato en hexametros ta ser recitato oralment por os [[rapsoda]]s. A obra, dividita en 24 cantos, narra una parti d'a [[Guerra de Troya]], concretament 51 días d'o setio a la ciudat de [[Troya]] (''Ílion'') por parti d'as tropas [[aqueus|aqueas]] (ye decir, [[griegos|griegas]]) comandatas por [[Agamenón]] ta buscar a [[Helena de Troya|Helena]], a muller d'o suyo chirmán [[Menalau]] raptata por [[Paris de Troya|Paris]], fillo de [[Príamo]], o rei de Troya.
 
Tanto a ''IlíadaIliada'' como a ''[[Odisea]]'' fuoron consideratas por os griegos d'a epoca clasica, como por as cheneracions posteriors, como as composicions más importants en a literatura de l'[[Antiga Grecia]] estando emplegatas como fundamentos d'a [[pedagochía]] griega. As dos obras fan parti d'una serie más ampla de poemas epicos, de diferents autors y extensions, dito [[Ciclo Epico]]; manimenos d'a resta de poemas nomás s'han conservato diversos fragmentos.
 
En o "[[Libro d'el Trasoro]]" parlan un poquet d'os presonaches d'a IlíadaIliada:
{{cita|Aquest [[Priamo]], rey de Troya, fue padre del buen [[Héctor|Etor]] e de [[Paris (mitolochía)|Paris]]. E aquest Paris aduxo a [[Helena de Troya|Elena de Grecia]], que era muller del rey [[Menalau]] de Grecia, por vengança de lo queyo vos he departido: por que [[Troya]] fue destroyda finalment...}}
 
Linia 144:
 
=== Aqueus ===
* Aquiles: principe de Ftia, lider d'os mirmidones, héroe y millor de totz os guerrers, fillo d'a diosa marina Tetis y d'o mortal rei Peleu. a suya ira ye o tema centrico d'a IlíadaIliada. Venga a muerte de l'amigo Patroclo matando a Hector en un duelgo un a un.
* Agamenón: Rei de Micenas y comandant supremo d'os aqueus, a suya actitut de tomar a esclava Briseida d'Aquiles ye l'enceto d'a ira d'Aquiles.
* Patroclo: Amigo 'Aquiles. Beluns argumentan que i hai implicación intima entre Aquiles y atroclo, la qual cosa estió, manimenos, refutau por Socrates. Estió muerto por Hector mientres finchía estar Aquiles.
Linia 153:
 
==== Catalogo d'as naus ====
O catalogo de naus ye una sección que se troba en o canto II d'a IlíadaIliada d'Homero, que consiste en una enumeración d'as naus de l'alianza d'os aqueus que composaban a expedición militar contra Troya.
 
O esquema de cadagún d'os 29 continchents d'atacants ye pro similar en totz os casos, y ye formau de:
Linia 235:
 
==== Catalogo de troyanos ====
O catalogo d'os troyanos ye una sección d'o libro II d'a IlíadaIliada d'Homero, que enumera cadagún d'os continchents que luitoron a favor de Troya entre o [[setio]] a o que fué sozmesa por os guerrers aqueus. Amaneixe a l'arreu d'o catalogo de naus d'a coalición aquea.
 
{| border="0" align="center" style="border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF; width:90%;"
Linia 279:
 
==== Afrodita ====
Afrodita ye presentada en a IlíadaIliada como a diosa de l'amor [I-95], no como una personificación de l'amor [P 10]. En a batalla empara tanto a o suyo fillo Eneas [I 96], como a París [I 97].
 
==== Ares ====
Linia 297:
 
==== Hermes ====
Hermes, que a suya filiación no se menciona en a IlíadaIliada u a Odisea [77] ye, entre atros companyers en o camín de Príamo a Aquiles [ 149]. A suya función en a Odisea como un mensachero d'os dioses en a IlíadaIliada ye tomada por Iris. Tot y que luitó en o bando griego [I 150] con una muller griega y tenió un fuerte guerrero [I-151], pero os troyanos tamién pesó [I 152].
 
==== Tetis ====
Linia 313:
 
=== Ira ===
O poema empecipia con a parola μῆνιν (ira, colera, furia), que ye o tema prencipal d'a IlíadaIliada: a ira d'Aquiles. a suya ira personal y a suya vanidat ferida empentan a historia: os griegos pierden as batallas, Patroclo muere a mans de Hector y a caita de Troya.
Enfadado por os actos d'Agamenón, Aquiles pide a la suya mai Tetis que persuada a Zeus ta que aduye a os troyanos. Mientres, Hector lidera a os troyanos atacando a os griegos. Dimpués d'a muerte de Patroclo, torna Aquiles a la batalla.
 
Linia 319:
O destín empenta tamién a historia. No determina que ocurra una acción, sino o suyo resultau.
 
== Visions d'a IlíadaIliada ==
[[Imachen:Troas-es.svg|thumb|300px|Mapa d'a [[Troade]] (Troas).]]
=== A IlíadaIliada como esencialment historica ===
Qualques investigadors, como Forrer en 1924, Page (1959), Huxley (1960) y Wood (1985), indican que as fuents hititas amuestran una serie de coincidencias dentre nombres hititas y nombres micenicos que son un indicio que os hititas estioron relacionaus tanto con Troya como con os [[aqueus]].
 
Sostienen amás que l'arqueolochía sinyala que a destrucción de Troya VII-a u de Troya VIh podrían coincidir, en parte, con o conflicto belico cantau por Homero en a IlíadaIliada. Creyen que a tradición oral puede haber conservau una cierta memoria, con alteracions, d'escayecimientos historicos.
 
=== A IlíadaIliada como esencialment lechendaria ===
Atros autors, como Sommer, en 1932, argumentan, en cambeo, que l'aparent coincidencia entre los nombre hititas y os homericos ye simplament casual y que a fiabilidat d'a IlíadaIliada como fuent historica ye sumament tasa.
 
Tamién ye important comparar os detalles d'a historia d'a IlíadaIliada con os d'a literatura mesopotamica anterior - muit notablement, a [[Epopeya de Gilgameix]]. Nombres, scenas, y mesmo prencipals partes d'a historia, son chocantment similars.
 
=== A IlíadaIliada como parcialment historica ===
En a IlíadaIliada, Homero describe una ciudat y a suya redolada, presumiblement en a [[Edat de Bronze]]. Ista ciudat yera amán d'o [[Mont Ida]], en o norueste de Turquía. Tal ciudat existió de feito, en [[Hissarlik]]. Homero describe numerosos aspectos cheograficos que coinciden con as ruinas descubiertas por [[Schliemann]], de traza que o scenario descrito por Homero ye un scenario real, encara que iste feito no prueba en ell mesmo que i hese una guerra entre aqueus y troyanos, como describe a IlíadaIliada.
 
D'o mesmo modo, en as tablas de Linial B, amaneixen bells nombres homericos, incluindo Héctor y Tros. Istes nombres d'os poemas homericos presumiblement remeran, si no necesariament personas especificas, a o menos un tiempo anterior quan los nombres d'a chent no yeran os mesmos de quan a epica d'Homero fué escrita.
Linia 345:
Caracteristico d'o estilo d'a obra ye l'uso repetiu en o texto de formulas complexas que indican o prencipio u o final as conversacions d'os personaches ya que cadagún ye presentau por un epiteto - por eixemplo "dició Aquiles, de pietz rapidos". Formulas similars son usadas, por unatra parte, no solament ta marcar l'encieto u a la fin d'o discurso, sino tamién t'a descripción de qualques situacions fixas y comunas - as minchadas, os sacrificios, as fiestas, encetar y rematar la luita, u fenomenos naturals.
 
== Referencias a la IlíadaIliada ==
En a Biblioteca d'Apolodoro, se narra a historia contada en a IlíadaIliada. Ista historia la divide en quantas partes:
* A colera d'Aquiles. Combate entre Menalau y Alexandro.
* Diomedes. Combate entre Hector y Ayax.
Linia 361:
[[Categoría:Epopeyas]]
[[Categoría:Poemas epicos]]
[[Categoría:Iliada]]
[[Categoría:Literatura en griego]]