Diferencia entre revisiones de «Francisco de Goya y Lucientes»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Jpbot (descutir | contrebucions)
refirme aerio, replaced: bida → vida (3)
Linia 15:
'''Francisco José de Goya y Lucientes''' ([[30 de marzo]] de [[1746]] – [[16 d'abril]] de [[1828]]) estió un [[pintor]] y [[grabador]] [[Aragón|aragonés]]. Naixito en [[Fuendetotz]] y creixito en [[Zaragoza]], pasaría gran parte d'a vida suya en [[Madrit]].
 
Influenciato per [[Diego Velázquez|Velázquez]], a repercutida de Goya en pintors como [[Edouard Manet|Manet]] u [[Pablo Picasso|Picasso]] e, de feito, en o mundo de l'arte contemporanio en cheneral, ye verdaderament significativa. A suya pintura yera fondament subversiva y subchetiva en un tiempo en que ixas actitutz no yeran pas comuns. O enfasis en o primer plan y en un fundo difuminato antecipa, per eixemplo, a pintura de [[Edouard Manet|Manet]]. As deformacions d'os rostros podrían considerar-sen d'un expresionismo abanzato, anterior a las caras de [[Edvard Munch|Munch]]. Muitas d'as pinturas de Goya se contan entre as grans obras d'a [[istoria de l'arte]], o que fa d'él ciertament o pintor aragonés más conoixito internacionalment. Debez, a particularidá d'o suyo chenio y a suya bidavida ye estata motibo d'inspiración ta más d'una cinta.
 
== Biografía ==
Linia 38:
De 1774 son as pinturas a l'olio sobre muro d'a ilesia d'a [[cartoxa d'Aula Dei]], amán de Zaragoza, que ya antezipan o estilo que desarrollará en os frescos de l'armita de San Antonio de la Florida en Madrit, en 1798. En ista zaguer calendata encomenzó a fer grabatos, rancando d'a obra de Velázquez que, chunto con a de [[Rembrandt]], sería mientres que bibió la suya principal fuen d'inspirazión.
 
Ta chinero de 1775, Goya s'instaló de traza finitiba en Madrit en casa d'o cunyato suyo, Francisco Bayeu, y emprenzipió a treballar ta la Real Fábrica de Tapices de Santa Bárbara. Os cartons que realizó dende alabez dica 1792 estioron bien apreciatos per a visión quasi coronista, fresca y amable que ofriban d'a bidavida cutiana espanyola. Con éls reboluzionaría la industria d'o tapiz d'ixos tiempos. O Museu d'o Prado guarda buena parte d'ixos tapices, como ''O quitasol'' (1777), ''A gallina ciega'' (1787) y ''A voda'' (1791-1792).
 
Entre 1780 y 1782, pintó en o Pilar a buelta Regina Martyrum, una estraordinaria obra en a que da rienda suelta a lo suyo chenio, a despeito d'a censura de Bayeu y d'o desgusto d'os miembros d'o [[capítol d'a seu|capítol]].
Linia 61:
En 1814 pintó lo 2 de mayo de 1808 en Madrit: a luita con os mamelucos, y lo 3 de mayo de 1808 en Madrit: os afusilamientos en o mon d'o Príncipe Pío (os dos en o Museu d'o Prado). Istas pinturas reflexan bibamén a orror y o dramatismo d'as esferras brutals que ocorrioron en Madrit a lo largo d'ixa guerra a mans de grupos de soldatos franceses y echipcios ([[mamelucos]]). As dos son pintatas, como muitas d'as zagueras obras de Goya, con gruesas pincelatas de tonalidaz escuras matizatas per refinatos toques d'amariello, ocre y carmín.
 
O descenso en o lumero d'encargos, a xordera, a situazión politica y belaltras cercunstancias personals marcarían una evolución que amuestra lo fundo enfoscamiento progresibo d'o suyo carácter. Amanata la fin d'a suya bidavida, s'entutó en a clamata ''Quinta del Sordo'' ("Masada d'o Xordo"), en a redoldanza de Madrit, producindo unas escuras y espantibles pinturas, mezcla de locura y fantesía, clamatas ''[[Pinturas Negras]]'' (1820) igual per a color como per o contenito, que suposan ta muitos una abanza d'o mobimiento [[Expresionismo|expresionista]]. Ixas pinturas estioron orichinalmén feitas a lo fresco en as parez d'a ''quinta'', pasando-sen a lienzo en 1873.
 
D'entre ellas, en despuntan belunas como l'Aquelarre, o gran buco (1821-1823) u a de ''Saturno deborando a un fillo'', que represienta una scena con o dios [[Saturno (dios)|Saturno]] d'a [[Mitolochía clasica|mitolochía grecorromana]].