Diferencia entre revisiones de «Ucraineses»
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición |
|||
Linia 27:
|pob10 = 45.000
|idiomas = [[Idioma ucrainés|Ucrainés]]
|relichión = [[Ilesia
|relazionatos = [[Pueblos eslavos]]
}}
Os '''ucraineses'''
== Luenga ==
[[Imachen:Ukrainians en.svg|250px|thumb|Estensión d'a luenga ucrainesa a
A luenga
== Modo de
Os modos de
Os
Os
Os
== Relichión ==
Linia 85:
En o [[sieglo XVII]] os cosacos d'o sud de Kiev y d'o Dniéper se rebelan baixo [[Bogdan Khmelnytskii]]. En [[1654]] Bogdan Khmelnytskii acceptó l'autoritat rusa y Kiev chunto totz os territorios cosacos a l'este d'o Dniéper pasoron a depender de Rusia, quedando encara baixo control polaco encara l'ueste d'o Dniéper. Encomienza d'esta traza un periodo en que a influencia rusa ye mas gran por cada vegada.
=== Expansión rusa enta o sud
En o nordeste de l'actual Ucraína os rusos van conquerindo territorios a os tartres a poquet pa asegurar a suya muga sud. Os rusos organizan en a rechión de [[Kharkov]] unas linias fortificatas y fan venir soldatos-colons. Este territorio se dirá Ucraína, (a “marca”, a “muga”), encara que os rusos li deciban mes bien Rusia Chicota, como prolongación d'a Gran Rusia centrata en [[Moscú]]. Os cosacos d'ista zona serán conoixitos como [[cosacos ucraineses]] a diferencia d'os [[cosacos d'o Don]], y no son os mesmos cosacos que os [[zaporizhians]] d'o [[Dniéper]] u atros cosacos que yeran en a [[Unión Polaco-Lituana]] u en a [[Republca d'as Dos Nacions]]
Linia 98:
Dimpués de vencer a os otomans, o Imperio Ruso consigue con o segundo y tercer reparto de [[Polonia]] ocupar [[Volhinia]] y [[Podolia]], bells territorios d'a Unión Polaco-Lituana poblatos por ucraineses. En [[1812]], a guerra en [[1806]] contra os otomans permite a os rusos ocupar [[Besarabia]] (a metat oriental de [[Prencipato de Moldavia|Moldavia]]), con [[Buchac]].
=== O sieglo XIX en as arias de
Baixo os zars, Ucraína esdevinió o granero d'o Imperio Ruso, con as famosas tierras negras (u ''[[chernozem]]''). Ucraína tamién representaba a frontera maritima sud de Rusia con a [[base naval]] de [[Sebastopol]] y lo puerto comercial d'[[Odessa]], fundato en [[1796]], y desembolicato entre [[1803]] y [[1814]].
Linia 118:
[[Imperio Alemán|Alemanya]] y [[Imperio Austro-Ongaro|Austria-Hongría]] ocupan dende marzo Ucraína pa espleitar a collita de [[zerial]]s. Posan a [[Pavlo Skoropadski]] en o poder con o títol de hetman ([[atamán]]) o [[28 d'abril]], disuelben a ''Rada'' y engarcholan a [[Petliura]].
=== Guerra civil
O repliegue d'os [[Alemanya|alemans]] y [[Imperio Austrongaro|austrongaros]] en noviembre de [[1918]] en perder a [[Primera Guerra Mundial]] fa que i aiga un bueito de poder en Ucraína y que amanixcan fazions enfrentatas:
* Os [[bolchebique]]s
Linia 146:
O resultato d'istas tres anyatas ye que Ucraína en surte arrasata. Kiev ha cambeyato de mans nueu vegatas. Bandas de chinez ribals feban destrozas por totas partes, traizionando a un bando u atro (os cosacos de Kubán traizionoron a Denikin). I abió muitos [[pillache]]s y [[Mortalera (delito)|mortaleras]], y os ucraineses de Petliura fazioron [[pogrom]]s antichodigos en febrero-abril de 1919 en [[Podolia]], a l'egual que os blancos de Denikin en chulio-agosto de 1919.
===
[[Imachen:GolodomorKharkiv.jpg|thumb|right|250px|Bitimas de l''[[Holodomor]]'' en [[Kharkov]] en [[1933]].]]
Estituita o [[14 de marzo]] de [[1919]], a [[Republica Sobietica d'Ucraína]] esdebién o [[30 d'aviento]] de [[1922]] una d'as Republicas costitutibas d'a [[Unión Sobietica]] (con [[Rusia]], [[Belarrusia]] y [[Trascaucasia]]). A [[Capital (politica)|capital]], establita en [[Khartov]] en [[1923]], tornará ta [[Kiev]] en [[1934]]. En os [[anyos 1920]] se rebalorizará a [[Idioma ucrainés|luenga]] y [[Cultura d'Ucraína|cultura]] ucrainesas, en o periodo dito d'a ''Ucrainizazión''. Se creyará una ilesia autozefala ortodocsa en Kiev. Dende setiembre de 1920 un decreto obliga a l'uso de l'ucrainés en l'amostranza. En agosto de 1923 l'ucrainés s'estendilla enta toz os campos de l'Administración. En a practica ye un bilingüismo ucrainés/[[Idioma ruso|ruso]]. Encara que a [[Nueba Politica Economica]] (NEP) leba efectos positibos, poco dimpués encomienza a ''era [[Stalin]]'', con colectibización agricola, polarización ziudat-campo y entre [[1932]] y [[1933]] una gran mortalera por [[fambre]] organizata por o [[stalinismo]], con zifras que podioron plegar dica os 7 millons de muertos. Tamién esterminoron a la elite intelectual ucrainesa.
Linia 175:
O mobimiento de renobación nazional torna a esistir dimpués d'a muerte de Stalin. [[Nikita Kruschov]] yera ucranián y lo tolera, pero o mobimiento de renobación nazional s'infiltra en o Partito Comunista Ucranián y en 1972 Leonidas Breznev torna a las represions y purgas. O primer secretaire, Petro Chelest, sospeitoso de nazionalismo, ha de zeder o puesto a l’ultraconserbador Vladimir Chtcherbytsky, en o poder dica 1989.
==
* [[Turhan Hatice Sultan]]
* [[Raya Dunayevskaya]]
|