Diferencia entre revisiones de «Corazón»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Linia 5:
[[Imachen:Herz-Heart.jpg|thumbnail|O corazón (ilustración d'Hugo Heikenwaelder).]]
 
O '''corazón''' (d'o [[latín]] ''cor, cordis'') ye l'[[organo (biolochía)|organo]] prencipal d'o [[aparato circulatorio|sistema cardiovascular]] en os [[vertebrata|animals vertebraus]]. Ye un [[musclo]] estriau, bofo y de forma [[cono|conica]], que ye situau en o güeco d'o [[torax]], y funzionafunciona como una [[pompa]] aspirant y impelent, que aspira dende as [[auricla]]s a [[sangre]] que cercula por as [[bena]]s, y la empenta dende os [[ventriclo]]s enta as [[arteria]]s que la menan por tot o cuerpo. Entre as auriclas y os ventriclos y entre os ventriclos y as arterias se troba valvulas que fan que a endrezeraendrecera d'a cerculación siga a correcta. Tamién se diz corazon a organos similars esistents en [[annelido]]s, [[molusco]]s y [[artropodo]]s.
 
En os bertebraus, o corazón ye composau de [[musclo]] [[musclo cardiaco|cardiaco]], una mena de [[musclo involuntario]] (ye dezirdecir, un musclo que no puet estar controlau por o celebro). Iste teixiu nomás se troba adintro d'iste [[organo]].
 
O corazón [[ombrehombre|umánhumán]] ye un poquet mas gran que o punyo, y en o caso d'os [[muixón|muixons]] y [[mamifero]]s, se troba dibidiu en quatre cavidatz: as dos d'alto, ditas auriclas, y as dos de baixo, ditas ventriclos. O corazón fa mober-se a sangre con mobimientos de [[sistole]] (contracción d'o teixiu muscular) y [[diastole]] (relaxación d'o teixiu muscular). O corazón umán traquía a bels 72 traquius por menuto, o que fa alto u baixo 2500 millons de vegadas durant una bida de 66 anyos.
 
L'achetiboadchectivo ''cardiaco'' fa referencia a o corazón y promana d'o [[idioma griego|griego]] καρδια, que significa ''corazón''.
 
== Anatomía d'o corazón ==
=== EstruturaEstructura d'o corazón en animals ===
A estructura d'o corazón cambea entre as diferents brancas d'o [[reino animal]]. Por eixemplo, os [[cefalopodo]]s tienen dos [[corazon branquial|corazons branquials]] y un "corazón sistemico". Os [[peix]]es tienen un corazón con dos cambras que pompeya a sangre enta as [[branquia]]s y dende astí ísta ba enta a resta d'o cuerpo. En os [[anfibio]]s y a mayor parte d'os [[reptil]]s, se i troba un [[sistema cerculatorio doble]], pero no siempre o corazón ye trestallau en dos pompas deseparadas. Os anfibios tienen un corazón con tres cambras.
 
As [[abe]]s y [[mamifero|mamifers]] amuestran una separación completa d'o corazón en dos pompas, fendo un total de quatro [[cambra]]s; manimenos se piensa que as quatro cambras d'o corazón d'os muixons eboluzionoronevolucionoron de traza independient d'as d'os mamifers.
 
=== Estructura d'o corazón humán ===
Linia 25:
 
[[Imachen:Humhrt2.jpg|thumbnail|200px|cucha|Corazón umán extrayiu d'un ombre de 64 anyos.]]
O corazón ye embolicau por una binza reziarecia clamada [[pericardio]] u saco pericardico y ye rodiau por os [[libiano]]s u [[polmón]]s. O pericardio ye un saco u bolsa que acuvilla o corazón y tien dos capas (una capa exterior ''fibrosa'' u ''pericardio fibroso'', feito de [[teixiu conectiboconectivo denso]] y [[teixiu fibroso|fibroso]], y una capa interior ''serosa'' u ''pericardio seroso''). A capa serosa tien una estructura de doble telilla y chumía o liquido pericardico que lubrica y aisla a superfiziesuperficie d'o corazón, y asinas achiqueixe a frición mecanica que sufre mientres as contraccions. As capas fibrosas esternas lo protechen y deseparan.<ref>{{cite book
| last = Maton
| first = Anthea
Linia 69:
L'[[auricla cucha]] y o [[ventriclo cucho]] forman o clamau '''corazón cucho'''. Reculle a sangre d'a [[cerculación polmonar]], que plega a traviés d'as quatre [[benas polmonars]] en a parte superior de l'auricla cucha. Ista sangre ye oxichenada y promana d'os [[libiano]]s. O ventriclo cucho la nimbía por l'[[arteria aorta]] ta distribuir-la por tot l'organismo.
 
O teixiu que desepara o corazón dreito d'o cucho se diz [[septo]] u tabique. FunzionalmentFuncionalment, se trestalla en dos partes no deseparadas: a superior u ''tabique interauricular'', y a inferior u [[tabique internentricular]]. Iste zaguero ye espezialmentespecialment important, ya que por el discurre o [[FaxoFaixo de His|Faixo de His]], que mena o impulso electrico t'as partes mas baixas d'o corazón.
 
==== Valvulas cardiacas ====
As [[valvulas cardiacas]] son as estructuras que deseparan unas cavidatz datras, pribandoprivando que bi aiga un refluxo retrogado. Se troban arredol d'os “foraus atriventriculars” u (auriclo-ventriculars) y entre os ventriclos y as arterias de salida. Son as siguients
* La '''[[valvula tricuspide]]''', que desepara la aurícula derecha del ventrículo derecho.
* La '''[[valvula polmonar]]''', que desepara o ventriclo dreito de larteria polmonar.
Linia 85:
* Fibras musculars d'o sistema d'excitación y conducción electrica.
 
Os dos primers son musclos que a suya misión ye de contrayer-se quan plega en els o impulso electrico. A finalidat d'o sistema d'excitación y conducción electrica ye de produzirproducir os impulsos electricos periodicos y conduzirconducir-los por as diferents partes d'o corazón seguntes una seqüencia temporal adecuadaadequada. Podemos distinguir-ie as fibras musculars eszitadorasexcitadoras (que producen os impulsos electricos) y as fibras musculars espezializadasespecializadas en a conducción d'os mesmos.
 
D'adintro ta difuera o corazón presienta as siguients capas de teixius:
* O '''[[endocardio]]''', una binza serosa d’[[endotelio]] y teixiu conectiboconectivo de cubrimiento interno. Ista capa ye a que dentra en contacto con a sangre. EncluyeIncluye fibras elasticas y de colacheno, basos sanguinios y fibras musculars espezializadasespecializadas. En a suya estructura tamién se troba trabeculas carnosas, que li dan resistencia mecanica debant d'a contracción.
 
* O '''[[miocardio]]''', que ye propiament o musclo cardiaco; con a suya contración, premite d’empentar a sangre por o cuerpo. En ista capa tamién trobamos teixiu conectiboconectivo, [[capilar]]s, capilars linfaticos y [[fibra nierbosaniervosa|fibras nierbosasniervosas]].
 
* L''''[[epicardio]]''' ye una capa fina serosa mesotelial que embolica o corazón y contiene capilars y fibras nierbosas. Ista capa se considera que fa parte [[pericardio]] seroso.
 
== Funcionamiento ==
En os mamiferos, a función d'o costau dreito d'o corazón ye de replegar en l'auricla dreita a sangre desosichenada que plega d'o cuerpo, fer-la pasar ta o ventriclo dreito pasando por a [[valvula tricuspide]], y dende allí, fendo-la salir por a valvula polmonar semilunar, empentar-la por l'arteria polmonar enta enta os [[libiano]]s ([[cerculación polmonar]]). En os libianos a sangre deixa o [[dioxido de carbonio]], y lo escambia por [[osichénoxichén]] por un proceso pasibopasivo de [[difusión]].
 
O costau cucho replega en l'auricula cucha a sangre osichenadaoxichenada que plega dende os polmons por a [[vena polmonar]]. Dende l'auricula cucha, a sangre se fa pasar por o ''valvula mitral'' enta o ventriclo cucho que la fa salir por a valvula aortica semilunar, empentando-la enta o cuerpo a traviés de l'[[arteria aorta]]. L'aorta fa forcachas que fa que a sangre se dibidadivida entre as arterias prencipals que furnen todas as partes d'o cuerpo. Dende as arterias, a sangre biacheaviachea enta as arteriolas y dende astí enta os capilars que lebanlevan a sangre t'as celulas. A sangre relativament desosichenadadesoxichenada torna alabezalavez por as benulas que desembocan en as benasvenas, y ístas en as [[benavena caba|benas cabas]] [[benavena caba inferior|inferior]] y [[benavena caba superior|superior]], que plegan enta l'auricla dreita an que tot o proceso se torna a repetir.
 
== Fisiolochía d'o musclo cardiaco ==