Diferencia entre revisiones de «Francisco de Goya y Lucientes»

EnfluyenziatoInfluenciato per [[Diego Velázquez|Velázquez]], a repercutida de Goya en pintors como [[Edouard Manet|Manet]] u [[Pablo Picasso|Picasso]] e, de feito, en o mundo de l'arte contemporanio en cheneral, ye berdaderaménverdaderament significatibasignificativa. A suya pintura yera fondaménfondament subersibasubversiva y suchetibasubchetiva en un tiempo en que ixas actitutz no yeran pas comuns. O enfasis en o primer plan y en un fundo difuminato antezipaantecipa, per eixemplo, a pintura de [[Edouard Manet|Manet]]. As deformacions d'os rostros podrían considerar-sen d'un expresionismo abanzato, anterior a las caras de [[Edvard Munch|Munch]]. Muitas d'as pinturas de Goya se contan entre as grans obras d'a [[istoria de l'arte]], o que fa d'él ziertaménciertament o pintor aragonés más conoixito internazionalméninternacionalment. Debez, a particularidá d'o suyo chenio y a suya bida ye estata motibo d'inspirazióninspiración ta más d'una cinta.

Poco se conoix d'a suya nineza. Acudió a las [[Escuelas Pías]] de Zaragoza y emprenzipióemprencipió a suya formación artistica a la edá de 14 añosanyos, tenendo como mayestro a [[José Luzán]], artista local poco conoxito, amigo de su pai, en l'obrador d'o cual Goya pasaría cuasi quatre añosanyos.

En o suyo estache en Madrit fazió amistanza con unaltro artista aragonés, [[FranziscoFrancisco Bayeu]], pintor d'a corte que treballaba en o estilo academico entroduzitointrodueito en [[Espanya]] per o pintor alemán [[Anton Raphael Mengs]]. Bayeu tenió una graniza enfluyenziainfluencia en a formación primerenca de Goya y a él se debe que partizipase en un encargo importán, os frescos d'a buelta d'a [[Basilica d'o Pilar|basilica de Nuestra SeñoraSenyora del Pilar]] de Zaragoza (1772, 1780-1782), y que más tardi podese afincar-se en a corte.

Ta zaguerías de [[1769]], Goya marcha ta Italia, an permanexió alto u baixo dica chunio de [[1771]]. A suya actividat en ixe tiempo ye relativament esconoxita; se sabe que pasó bels meses en [[Roma]] y que besitóvesitó [[BeneziaVenecia]], [[BoloñaBolonya]], [[ChenobaChenova]], [[Modena]] y [[Ferrara]], d'entre altras ciudatz.

Dimpués se'n torna ta Aragón, afincando-se en Zaragoza, an que reyalizórealizó los frescos d'a [[bueltavuelta (arquitectura)|vuelta]] d'o coreto de la basilica d'a Virchen d'o Pilar y as pinturas murals de l'oratorio d'o palacio de Sobradiel (1772).

Ta chinero de 1775, Goya s'instaló de traza finitiba en Madrit en casa d'o cuñatocunyato suyo, Francisco Bayeu, y emprenzipió a treballar ta la Real Fábrica de Tapices de Santa Bárbara. Os cartons que reyalizórealizó dende alabez dica 1792 estioron bien apreziatosapreciatos per a visión quasi coronista, fresca y amable que ofriban d'a bida cutiana espanyola. Con éls reboluzionaría la industria d'o tapiz d'ixos tiempos. O Museu d'o Prado guarda buena parte d'ixos tapices, como ''O quitasol'' (1777), ''A gallina ziegaciega'' (1787) y ''A voda'' (1791-1792).

En 1789 estió nombrato pintor de cambra per Carlos IV y en 1799 ascendió a primer pintor de cambra, a canto de [[Mariano Maella]], tornando-se o retratista d'a reyaleza espanyola, pintando a reis como [[Carlos IV d'Espanya|Carlos IV]] y [[Ferrando VII d'Espanya|Ferrando VII]]. D'entre ellas espunta la pintura d' ''A familia de Carlos IV'' (Museu d'o Prado), per como amuestra a la familia reyal con una senzilleza y una onestidáhonestidat muito alpartatas de la ideyalizazión que acostumbraba a emplegar-se.

Goya espleitó d'una posizión pribilechiataprivilechiata en a corte, feito que determinaría que o Museu d'o Prado de Madrit eredase una parte prou importán d'as obras suyas, entre as que i son os retratos oficials y as pinturas de tema istoricohistorico. Muitas d'istas zagueras refleixan scenas d'as horrors escaicitas en o tiempo d'a [[Guerra d'o Francés]] u Guerra d'a Independencia (1808-1814), dimpués que as tropas francesas de [[Napolión Bonaparte]] ocupasen a Peninsula Iberica, y tienen como alazet a suya experencia personal en ixos intes, trascendendo tota representación patriotica ta creyar una denuncia fura y descarnata d'a crueldat umana.

D'entre as más conoxitasconoixitas pinturas de Goya, i feguran ''[[A Maja Espullata]]'' y ''[[A Maja Vestita]]''. Represientan a mesma muller en a mesma postura, espullata en una tela y bestita en l'altra. A maja bestita la pintó dimpués de l'altroche que a soziedásociedat espanyola d'ixe tiempo eba comeso sobre a maja espullata. Repusó la ideya de pintar-li bella ropa dencima, y li aimó más de creyar una pintura nueva.

En 1792, ta d'ibierno en una besita a lo sud d'Espanya, Goya contrayó una grau malautía que lo dixó totalmén xordo y marcó un punto d'inflecsión en a suya expresión artistica. (Anque a medizina moderna sospeita que podeba aber estato lo plomo que emplegaba en os pigmentos que lo emberenó, causando-li dende ixa añadaanyada ixa fonda xordera.)

O descenso en o lumero d'encargos, a xordera, a situazión politica y belaltras cercunstancias personals marcarían una evolución que amuestra lo fundo enfoscamiento progresibo d'o suyo caráutercarácter. Amanata la fin d'a suya bida, s'entutó en a clamata ''Quinta del Sordo'' ("Masada d'o Xordo"), en a redoldanza de Madrit, produzindoproducindo unas escuras y espantibles pinturas, mezcla de locura y fantesía, clamatas ''[[Pinturas Negras]]'' (1820) igual per a color como per o contenito, que suposan ta muitos una abanza d'o mobimiento [[Expresionismo|expresionista]]. Ixas pinturas estioron orichinalmén feitas a lo fresco en as parez d'a ''quinta'', pasando-sen a lienzo en 1873.

En 1824, dezidedecide d'esilarexilar-se boluntariaménvoluntariament ta [[Bordeus]], an treballó a tecnica, alabezalavez cuasiquasi esconoxitaesconoixita, d'a [[litografía]], con a que faziófació una serie de scenas taurinas consideratas d'entre as millors d'o suyo chenero. Allá tamién i pinta, en [[1827]], a leitera de Bordeus (Museu d'o Prado), una obra clau en a historia d'a pintura que antecipa lo [[impresionismo]].

Bellas zintascintas tocan o tema d'a bidavida de Goya: