Diferencia entre revisiones de «Cultura»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Robot Adhibito: mzn:Fərəng / فرئنگ
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Articlo 1000|-10}}
A '''cultura''' se puede definir de dibersasdiversas manieras, pero alazetalmenalazetalment se refererefiere a :
* Conchunto d'os conoximientosconoiximientos que premiten desembolicar un chuiziochuicio cretico.
* Conchunto d'os modos de bidavida y costumbres, asinas como d'os conoximientosconoiximientos y grau de desembolique [[arte|artistico]], [[zenziasciencia|zentificoscientifico]], [[industria]]l, en una determinata epoca, colla sozialsocial, ezetraecetra.
 
== ClasificaziónClasificación ==
En forma más detallada a cultura se clasifica, d'alcuerdo a as suyas definizionsdefinicions en:
* Topica: A cultura ye una lista de topicos u categorías, tals como organizaziónorganización sozialsocial, relichión u economía.
* Historica: A cultura ye o erenzioherencio sozialsocial, u a tradizióntradición, que se trasmete a las esdebeniderasesdevenideras chenerazionscheneracions.
* Comportamental: A cultura ye o comportamiento umánhumán truxau y aprendiu, un modo de bidavida.
* NormatibaNormativa: A cultura son idealsideyals, abaluesavalues, u reglas ta bibirvivir.
* FunzionalFuncional: A cultura ye a maniera que os sers umanshumans soluzionansolucionan problemas d'adautaziónadaptación a lo ambiénambient u a la bidavida en común.
* Mental: A cultura ye un complexo de ideyas, u l'abitoshabitos aprendius, que inibeninhiben empentas y distinguen a la chenchent d'os animals.
* Estrutural: A cultura consiste en ideyas, simbolos, u comportamientos, modelaus u pautaus ey interrelacionaus.
* Simbolico: A cultura s'alazeta en os significaus albitrariamenarbitrariament asinnausasignaus que son truxaus por una soziedásociedat.
<small>(John H. Bodley, An Anthropological Perspective)</small>
== Evolución d'o conzeutoconcepto de cultura ==
L'[[antropolochía]] como [[zenziassciencias sozialssocials|zenziasciencia sozialsocial]] ha estau a disziplinadisciplina que cheneralméncheneralment ha efeutuatoefectuato estudios sobre a cultura, referitos a a suya definizióndefinición, o suyo significau como enanto sozialsocial y dentro d'una soziedásociedat determinata, asinas como a descrizióndescripción zentificascientifica d'a cultura d'una soziedá sociedat.
 
O tema d'a Cultura popular como artes, tradiziónstradicións, emplegos y costumbres ye en o articulo [[Artes y tradiziónstradicións populars]].
 
O significau muderno y en eboluzionevolucion d'as nuebasnuevas tecnolochías ha creyato rolo termin [[cibercultura]], que ye o replega d'os cambeos en a soziedásociedat civil: formas de treballar y meyos de produziónproducción; en si mesmo ye un conzeutoconcepto ebolutiboevolutivo porque cada begadavegada albarca mas campos dende a información y a documentazióndocumentación -funzionalfuncional-, que ye o más reconoxitoreconoixito, dica un nuebonuevo umanismohumanismo -estruturalestructural-.
 
A fuga d'os mobimientosmovimientos migratorios ha emplantillau a cultura como espardidura y dimpués asimilaziónasimilación d'abaluesavalues materials y espirituals, estando as influencias mutuas y creyando un ibriuhibrido de dos u más culturas con a suyo expresión en o luengache, a gastronomía, o culto relichioso, as artes populars, o folclore..., si se dan as menas propiziaspropicias t'a asimilaziónasimilación como serán: esposiziónexposición continada a os ebentoseventos sozialssocials y belbella mena d'intrés u semellanza entre as collas dibersasdiversas. Puede pensar-se que a suya influencia en os cambeos sozialssocials, a tenor d'a reyalidárealidat alufrableobservable, ye poco relebánrelevant, talméntalment porque no bi ha intrés u semellanza entre as collas a causa d'una insufiziéninsuficient esposizionexposición.
 
A [[OrganizaziónOrganización d'as NazionsNacions Unitas t'a EducaziónEducación, a ZenziaSciencia y a Cultura]] ([[UNESCO]]), ha proposato un plan de proteziónprotección d'os [[cabals culturals]] d'o mundo, a traviés d'a ''CombenziónConvención sobre a ProteziónProtección d'o Patrimonio Mundial Cultural y Natural'', emologatohemologato en [[1972]]. Presenta una lista de cabals que pertocan a lo ''Patrimonio Mundial'', más conoxitoconoixito como [[Patrimonio d'a umanidáHumanidat]].
 
== Culturas d'o mundo ==
Línea 32 ⟶ 31:
Mesoamericanas
* [[olmecas|Cultura olmeca]]
* [[CivilizaziónCivilización azteca|Cultura azteca]]
* [[Maya|Cultura maya]]
* [[Tolteca|Cultura Tolteca]]
Línea 40 ⟶ 39:
* [[Cultura Zapoteca]]
Sudamericanas
* [[CivilizaziónCivilización inca|Cultura inca]]
* [[Chibcha|Cultura chibcha]]
* [[Cultura Mochica]]
Línea 48 ⟶ 47:
* [[Cultura minoica]]
* [[Cultura micenica]]
* [[Cultura elenicahelenica]]
* [[Cultura bascavasca]] [http://www.euskomedia.org/euskomedia es/index.jsp Enrastre externo]
 
=== Culturas asiaticas ===
Línea 55 ⟶ 54:
* [[Chapón]]
* [[India]]
Meyo OriénOrient
* [[Persas|Cultura Persa]]
* [[Mesopotamia]]
* [[EbreusHebreus]]
* [[FeniziosFenicios]]
* [[Pueblo arabe|Arabes]]
 
=== Culturas africanas ===
* [[Antigo Echipto|Cultura EchipziaEchipcia]]
 
=== Atras Culturas ===