Diferencia entre revisiones de «Chibraltar»

Contenido eliminado Contenido añadido
contino dimpués
Sin resumen de edición
Linia 65:
[[Anglaterra]] y os [[Países Baixos]], dos grans potencias maritimas, yeran enemigas de l'aspiración de [[Felipe d'Anchú]] (más tardi [[Felipe V d'Espanya]]) a la [[cadiera reyal]] d'Espanya. En chulio de [[1702]], mientres a [[Guerra de Succesión Espanyola]], plegoron ta [[Cádiz]] y desembarcoron en [[Rota]] y [[Puerto de Santa María]].
 
O [[4 d'agosto]] de [[1704]], una atra escuadraesquadra anglesa prenió Chibraltar. Os suyos comandants ([[George Rooke|Sir George Rooke]] y o Prencipe Chorche) prenioron o PeñonPenyón en nombre de l'[[Archiduque Carlos d'Austria]], pretendient a lola troncadiera d'Espanya. Entre os espedizionariosexpedicionarios, se i trobaba un batallón de [[catalans]], que desembarcoron en l'actual [[Catalan Bay]]. Un d'os protagonistas d'istos escaicimientos ye o famoso duque de [[Marlborough]] (dito ''Mambrú'' por os espanyols). Nueu añosanyos más tardi, a conquiesta se formalizo por meyo d'o [[TratatoTractato d'Utrecht]] ([[1713]]), en o que Espanya zedebacedeba a lo [[Reino Unito]] o PeñónPenyón con a condizióncondición d'ebitarevitar, u en defecto d'ixo controlar, o [[contrabando]] enta Espanya.
 
Espanya prebó de reconquerir ista ziutat[[ciutat]], en [[1727]], [[1779]] dica [[1782]], ey no reconoxióreconoixió a ocupaziónocupación d'ista zona d'o suyo territorio. En [[1783]], por o [[TratatoTractato de París (1783)|tractato de Versailles]], Espanya azeptóacceptó a zesióncesión de la sobirania de Chibraltar a lo Reino Unito a cambeo d'a recuperaziónrecuperación de [[Menorca]] ey parti de [[Florida]].
 
TozTotz os intentos ta recuperar Chibraltar fracasoron debito a la superioridat anglesa en a mar. O escritor espanyol, naixito de Cádiz, [[José Cadalso]] morió en un d'istos intentos. S'establió una muga e un campo melitar en Chibraltar. Os chibraltareñoschibraltarenyos de [[1704]] se'n ebanheban tresladato con a insignia d'o suyo munizipiomunicipio ta [[San Roque (Cádiz)|San Roque]] ey chunto iste lugar crexiócreixió atro dito [[Los Barrios]]. Más tardi se repobló tamién [[Alchezira (Cádiz)|Alchezira]] (albandonata dende [[1369]]).
 
Mientres a [[Guerra Civil Espanyola]], as tropas britanicas ocuporon l'itsmo, que no ebaheba estato zeditocedito a Anglaterra, a on i construyioronconstruyoron un aeropuerto. D'atra man mientres a [[Segunda Guerra Mundial]], Chibraltar estió a base d'operazionsoperacions melitars britanicas entre l'[[Ocián Atlantico|Atlantico]] ey a [[Mar Mediterrania|Mediterranio]], amás d'estar o unicosolo territorio d'Europa continental que se mantenió libre d'ocupaziónocupación por as fuerzas de l'ExeEixe.
 
[[Francisco Franco]] consideraba a ocupaziónocupación como una afrenta a la dinnidatdignidat espanyola, ey ye por ixo que mirando de forzar una devolución mantenió trancata "la cleta" mientres 13 añosanyos. Quan remató a ditaduradictadura se premitió atra begatavegata o paso de biachersviachers ey mercanzias[[mercancía]]s.
 
En l'actualidat os gubiernos espanyols continan reclamando a sobirania u cosobiranía d'o PeñónPenyón, encara que ista reclamaziónreclamación siempre ha estato refusata por o gubierno britanico; os abitantshabitants de Chibraltar han esfendito lo suyo dreito d'autodeterminaziónautodeterminación, garantizato por a Carta d'a [[ONU]] en a suya resoluziónresolución Nº 1514 (XV), ey, en referendums combocatosconvocatos por as autoridazautoridatz locals, han refusato albandonar a sobirania britanica.
 
== Demografía ==
Como ye propio en un puerto [[mediterranio]] de gran importanziaimportancia, l'actual poblaziónpoblación tien un orichen dibersodiverso: principalment britanico e [[Espanya|espanyol]], con minorías d'orichen italián, portugués, maltés, arabe ey chodigo.
 
Os ziudadanosciudadanos de Chibraltar son ditos "[[llanitos]]", posiblemennposiblement d'o nombre italián ''Gianni'', de Giovanni ([[Chuan]]). A unica luenga ofizialoficial ye l'anglés ey ye emplegata por o gubierno ey as escuelas, pero a mayor parti d'os abitantshabitants charran tamién o dialeutodialecto [[dialecto andaluz|andaluz]] d'o [[idioma castellán|castellán]]. Amás se charran atras luengas como l'[[Idioma arabe|arabe]] u o [[Idioma maltés|maltés]] ey o clamato "llanito" (prenunziatoprenunciato {{IPA|[jɑˈnito] u [ʒɑˈnito]}}) que tien como base o castellán andaluz con gran influencia de l'anglés ey asabelos amprens atras luengas como o chenobés[[idioma ligur|chenovés]], o italián, o maltés, o portugués ey o [[chodigoespanyol]].
 
As relichions más populars son o [[catolizismocatolicismo]] (76%), o [[protestantismo]] ([[anglicanismo]]) (6%), o [[islam]] (6,9%), o [[chudaísmo]] (2,3%) ey 7% denguna u bella atra.
 
Chibraltar ye un d'os territorios más densament poblatos d'o mundo, con alto u baixo 4.290 presonas por km². A requesta d'espazioespacio s'ha soluzionatosolucionato con a ocupaziónocupación de tierra a lo mar, que actualment representa un terziotercio d'a superfiziesuperficie total d'a ziudatciudat.
 
=== DibisionsDivisions territorials ===
Chibraltar ye dibiditadividita en siet arias residenzialsresidencials, que apareixen en a siguient tabla. As zifras de poblaziónpoblación s'han preso d'o censo de 2001:
 
<center>
Linia 93:
! bgcolor="#ffffff" rowspan="25" width="40%"| [[Imachen:Gibraltar map-es.svg|250px|Mapa de Chibraltar]]
|- style="background:#f0f0f0;"
! !! Aria residenzialresidencial !! PoblaziónPoblación !! % de total</tr>
|align="right"| 1. || East Side ||align="right"| 429 ||align="right"| 1.54%</tr>
|align="right"| 2. || North District ||align="right"| 4,116 ||align="right"| 14.97%</tr>