Diferencia entre revisiones de «Bermeu»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 65:
 
== Historia ==
O documento más antigo an se i cita a Bermeu ye un documento d'o [[sieglo XI]], en que o primer sinyor de Vizcaya [[Iñigo Lopez Ezkerra|Iñigo Lopez "Ezkerra"]] y a suya muller Toda donoron uns terrenos de Bermeu y [[Bakio]] a lo [[Monesterio de Sant Chuan d'a Penya]]:
{{cita| '' “in loco qui dicitur Sancti Iohannis de Castiello, quod est in territorio de [[Bakio|Baquio]], eta alia parte de Bermeio (...) Hereditates in loco qui dicitur '''Vermeio''', casas et terras et manzanares et pomares (...) Et alia parte damus in loco qui dicitur Ercoreca, totam illam hereditatem quam habemus ingenuam”''}}
 
Unas anyadas dimpués, en o [[1082]], torna a aparixer o nombre de Bermeu; ista vegada en un documento d'o segundo sinyor de Vizcaya [[Lope Iñigez]] y a suya muller Tecla. En o documento se reculle a donación a lo [[Monesterio de Sant Millan de la Cogolla]] d'a ilesia de ''"Sancti Michaelis Arcangeli in Portu de Vermelio"''. Istos documentos fablan d'a antigüidat d'o lugar de Bermeu, encara que poderba remontar-se a epocas anteriors.
 
[[Imachen:Bermeo_Torre_de_Ercilla.jpg|thumb|left|250px|[[Ertzila dorretxea|Casa Torre d'Ertzilla]].Ercilla]]
An que no se conoix l'anyada exacta, ya que en o documento no apareix a calendata, [[Lope Díaz d'Haro]], sinyor de Vizcaya, atorga a Bermeu o [[Fuero de Logroño]] y a nombra [[villa]], fácil que en l'anyada [[1236]]. O rei [[Alifonso X de Castiella|Alifonso X "O Sabio"]] quan yera en o [[setio]] d'o castiello d'Untzueta en a val d'[[Orozko]], confirmó dito Fuero o [[12 d'agosto]] de [[1277]].
 
Dimpués, o 18 de marzo de [[1285]] Don Lope Diaz d'Haro, ueiteno sinyor de Vizcaya, enampló y amilloró os suyos termins. O sinyor Tello fació o mesmo por privilechio espediato o [[25 d'abril]] de [[1366]].
 
Quantos sinyors de Vizcaya, y mesmo reis de Castiella, churoron os Fueros y os Privilechios d'a Villa en a [[ilesia de Santa Eufemia de Bermeu]]. D'entre istos, [[Ferrando o Catolico]], qui o [[31 de chulio]] de [[1476]] li confirmó con o tetulo de "cabeza de Vizcaya". Tetulo que conservaría dica l'anyo [[1602]], quan li fue arrebatato por [[Bilbau]] dimpués d'un luengo pleito interposato por os procers que gubernaban Bilbau y atras institucions d'o Senyorío.
 
Con tot i con ixó, a primacía que Bermeu continó mantenendo en relación con a resta de villas y [[Elizate|elizates]] se veye refleixata en o feito que en as Chuntas Chenerals teneba o primer voto y posiento; y quan fablaban os suyos procuradors a resta de chent que hi heba en a Chunta gosaba d'escubrir as suyas cabezas. Actualment, a cabeza d'o viello que amaneix en l'escudo d'a villa fa referencia a iste tetulo perdito.
Linia 88:
Sindembargo d'istos incidents, Bermeu mantenió o suyo prestichio mientres o [[sieglo XVI]], como se puet veyer, por eixemplo, en a homologación d'as Ordenanzas d'a Confraría de Pescataires o [[7 d'abril]] de [[1527]]; a hemologación por o rei [[Carlos I d'Aragón]] d'anteriors privilechios en o sentito de que "ni os vecins de Bermeu, ni as suyas mercaderías, ni o forano que plegue a Bermeu con as suyas mercaderias, estase prendito sino por deuda mesma u por capleta", dato en Madrit o 10 de marzo de 1546; o Chubileu concedito a lo convento de Sant Francisco por o Papa Pavlo IV por bula datata l'anyo 1563, etc.
 
[[Imachen:Bermeo puertasan dejuan San Juan 1walldoor.JPGjpg|thumb|left|220px250px| A [[Doniene atea|puerta de Sant Chuan]] (''Doniene atea'' en vasco)]]
Manimenos, Bermeu ostenta mientres o [[sieglo XVI]] una dualidat "pesca-comercio" y mantién a mayor y millor flota pesquera d'a peninsula, a lo tiempo que os suyos vaixiellos mercants continan a viella rivalidat secular con o puerto de Bilbau.
 
O [[sieglo XVII]] ye ta Bermeu una etapa de creiximiento, debito alazetalment a lo desenvolique gradual de l'actividat pesquera, que dica allora compartiba importancia con o comercio. Retorna a la suya dedicación a la pesca y con ella s'escomencipia tamién un periodo d'important actividat constructiva en muelles, carreras, edificios, escolleras, etc., o que prevoca un apreciable desenvolique urbano y un considerable aumento d'a suya población, asinas como una masiva establida de "tallers u oficinas de salinar pescau" y industrias auxiliars d'a pesca, como a construcción naval con os suyos fusteros de ribera y calafateyador.
 
Tres nuevas convulsions provocatas por a [[Guerra d'o Francés]] y por as [[guerras carlistas]] secutioron Bermeu. Enta l'anyo [[1872]] experimenta Bermeu un extraordinario auche, con una florecient situación economica motivata por as importants capturas de pesca. Isto permitió encetar importants obras d'infraestructura y de construcción d'[[edificio]]s y servicios publicos, muitos d'os quales han plegado dica hue. A reconstrucción d'a [[Casa d'a Villa]], l'antigo [[matadero]], a [[ilesia de Santa María de Bermeu]] son d'ixas envueltas. Esdevién asinas, dimpués de Bilbau, en a localidat vizcaina más poblata y en millor estato economico.
 
En o [[sieglo XX]] Bermeu uella decididament enta la mar; prenendo totz os adevantos tecnolochicos, que a fican en a vanguardia d'as flotas de [[pesca de baixura]]. Poseye tamién una important flota d'altaria y una estructuracion sobrebuena t'a [[industria pesquera]].
 
[[Imachen:Bermeoko Euskal Herria.JPG|thumb|600px|center|''Portu Berria'' u ''Puerto Nuevo'' de Bermeu.]]