Diferencia entre revisiones de «Saqués»

Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
m zagueras peticions, replaced: conzell → concell (2)
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Localidá Aragón
|nombre = Saqués
Línea 10 ⟶ 9:
|cp = 22630
|}}
'''Saqués''' ye un [[lugar]], hue albandonato, situato en o municipio de [[Biescas]], en l'[[Alto Galligo]]. Se troba entre a carretera A-136 ey o entibo de [[Bubal]] en a [[balval de Tena]].
 
En [[1834]] pertenexebaperteneixeba a lo concello de Chaca ey dimpués s'unió a lo municipio de [[Piedrafita de Tena|Piedrafita]] formando parti d'o [[QuiñónQuinyón]] d'a Partacua[[Partaqua]]. EstióFue espropiatoexpropiato, albandonato en [[1969]] ta construyirconstruir o entibo ey más tardi donato a la [[Cruz Roya]]. Dende [[1973]] ye parti d'o municipio de Biescas ey dimpués de que estieranfuesen requiestas en [[1989]] as casas se tornoron a los antigos propietarios.
 
Antis de que estasefuese albandonato, as autibidazactividatz prenzipals en Saqués yeran l'[[agricultura]], a [[ganadería]], o [[comerziocomercio]] ey o [[torismo]]. A comunicazióncomunicación con a resta de lugars d'a balval yera asabelo buena graziasgracias a la carretera que pasaba por a parti baixa a on bi eba d'osheba puents dobresobre o [[Gorgol]]. Por iste feito yera un zentrocentro lochistico aintrodentro d'a balval. Asinas a botiga de Saqués yera o puesto dende on se destribuyibandistribuiban os produtosproductos ta la resta de localidazlocalidatz d'a redolada como [[Oz de Tena|Oz]], [[Piedrafita]], [[Tramacastiella ede Tena|Tramacastiella]] y [[Búbal]]. Ya en os [[decada de 1960|años 1960]] bi ebaheba tres camions en Saqués que s'encargaban de destribuyirdistribuir as mercanzías[[mercancía]]s por istos lugars. D'atra mán o torismo tamién prenzipiabaprincipiaba a estar una autibidatactividat important en a poblaziónpoblación como contrimuestra l'OtelHotel ''Valle de Tena'', un d'os primers otelshotels d'a balval.
 
Manimenos l'autibidatactividat comerzialcomercial d'o lugar ya esistibaexistiba d'antigo, más que más o contrabando, estando un d'os zentroscentros d'ista autibidatactividat en a redolada chunto con Piedrafita, Biescas ey [[Yesero]]. A rota más important ta pasar as mercanzíasmercancías ta [[Francia]] yera o [[puerto de BuxargüeloBuxaruelo]] puyando por a [[Sierra Tendenera]] ey trescruzando a [[balval d'Otal]]. Os produtosproductos que gosaban trayer-se de contrabando yeran a sobén maquinas de cusir, [[bezicletabecicleta]]s, [[reloch]]es ey [[esquilla]]s.
 
==Pardina de l'Artosa ey Estarluenga==
[[Imachen:Pardina de l'Artosa, Saqués, Uesca.jpg|thumb|250px|Quan baixan as auguas d'o entibo encara puet veyer-se a pardina de l'Artosa]]
O lugar yera formato por o nuclio prenzipalprencipal ey a '''pardina de L'Artosa''', (en aragonés "puesto con [[arto]]s"), a belsbells 300 metros a on desembocaba o [[barranco de Gorgol]] en o [[río Galligo|Galligo]] ey hue baixo as auguas d'o entibo.
 
AlmenistratibamentAdministrativament l'Artosa pertenexebaperteneixeba a lo concello de [[Tramacastiella de Tena|Tramacastiella]], pero ya en o [[sieglo XV]] os bezinsvecins de Saqués demandoron un dreito de bezindatvecindat que les permitiba d'emplegar o molín ey lebarlevar a paxentarpaixentar a lo bestiar a los monts de Tramacastiella. Tamién a [[eletrizidatelectricidat]] a preneban d'a [[Pardina]] dica que se construyó a zentralcentral d'[[Escarriella]].
 
D'antis más tamién esistibaexistiba un terzertercer nuclio de poblaziónpoblación amán de Saqués, '''Estarluenga''', chicota poblaziónpoblación situata a o canto d'o barranco de Gorgol en a zona conoxitaconoixita como CalberasCalveras. DizenDicen que a mayor parti d'a suya poblaziónpoblación morió por a [[peste negra]] eszeutode fueras de dos abitantshabitants, uno que se'n fué ta Piedrafita ey atro ta Saqués, dibidiendodividindo-sen os terrenos d'o lugar entre istas dos poblazionspoblacions, encluyitoincluito lola bosqueselva d'[[O Betato]].
 
==Nombre Topomimia ==
Seguntes [[Elcock]] ye formato por a radiz ''Saq-'' ey os sufixo prerromanzeprerromance ''-os'', que apareixe a sobén en ista rechión. Ye relazionatorelacionato con una deribaziónderivación d'o latín AQUA. [[Manuel B. Moliner]] relazionarelaciona o nombre con un antroponimo.<ref>Toponimia Tensina, Ana María Escartín Santolaria, Ed. Yalliq</ref>
 
==Demografía==
Antis d'a espropiazión[[expropiación]] d'o lugar os nombres d'as casas yeran ''Casa Arruebo'' u ''Mosenisidro'', ''Matías'', ''Herrero'', ''Bronazas'', ''Xericó'', ''Bandrés'', ''Borrullán'', ''Molinera'', ''Ferrer'', ''Blango'' e ''Juan Ferrer''.
 
{| align="center" rules="all" cellspacing="0" cellpadding="4" style="border: 1px solid #999; border-right: 2px solid #999; border-bottom:2px solid #999"
Línea 40 ⟶ 39:
 
==Enrastres externos==
*[http://www.saques.org/ Pachina d'os antigos bezinsvecins de Saqués]
*[http://www.arquivoltas.com/2-HU-Jacetania/49-Lartosa.htm A pardina de L'Artosa]