Diferencia entre revisiones de «Valls»

|escudo_grandaria = 90px80px

D'o suyo termin municipal fan parte os lugars de [[Picamoixons]], [[Fontscaldes]] y [[Masmolets]] y a urbanizaziónurbanización d'[[El Bosc de Valls]], a más d'os despoblatos de L'Espinavesa, El Palau de Reig y Olivet.

En estar situato en un puesto de paso, en a plana, a man d'o [[río Francolí]], o termin municipal de Valls ya fue ocupato en a [[PreistoriaPrehistoria]], como muestra, entraentre atros, un [[chazimientochacimiento arqueolochico]] en [[Picamoixons]].

Ista ocupaziónocupación d'o territorio s'intensificó con os [[ibers]], y mésmes encara mientres o [[Imperio Román]], quan a ocupaziónocupación espazialespacial estió muit intensa.

Sindembargo, no se puet charrar propiament d'a esistenziaexistencia de Valls dica o [[siegglo XII]], quan laa [[Corona d'Aragón]] ya ebaheba conquerito a [[comarcas de Catalunya|comarca]].

TradizionalmentTradicionalment, a [[economía]] de Valls yera basata en l'[[agricultura]], con [[biñavinya]], [[oliberaolivera]], [[zerialscerials]], [[almendrera]] y [[abellaneraavellanera]]. AutualmentActualment, destaca tamién a [[ganadería]], en espezialespecial l'[[abiculturaavicultura]].<ref>{{ca}} [http://www.altcamp.info/valls.htm Valls] en ''AltCamp.info''.</ref>

[[Imachen:Colla Vella dels Xiquets de Valls 4d9 2006.jpg|right|thumb|250px|A ''Colla Vella dels Xiquets de Valls'', una d'as prencipals ''[[collescollas castellerescastelleras]]'' d'a ziudatciudat, en un concurso de ''[[castellers]]'' en [[Vilafranca del Penedès]].]]

Os ''[[castellers]]'', agrupatos en as ditas ''[[collas castelleras|colles castelleres]]'', son uno d'os siñalssinyals d'identidat de Valls y d'as comarcas amanatas ([[Penedés]] y [[Campo de Tarragona]]), y bi naxioronnaixioron en o [[sieglo XVIII]]; a ''colla castellera'' másmas antiga conoxitaconoixita ye a ''Colla dels Pagesos'', establita en [[1801]] en Valls.<ref>{{ca}} [http://www.collavella.cat/arxiu_1801-1876.php ''Colla Vella dels Xiquets de Valls (1801-1876)''].</ref> Os ''castellers'' construyen ''castells'' (''castiellos'', en [[Idioma aragonés|aragonés]]) umanshumans, alzatosfeitos sin aduya mecanica de dengún tipo, que gosan plegar ta os nueu u diez pisos d'[[altaria]].

Os ''calçots'' son unasuns [[zebollabruno]]s (d'a bariedatvariedat ''Blanca Tardana de Lérida'') que se puet trobar en zonas d'as comarcas de l'[[Alto Campo]], [[Baixo Campo]], [[Tarragonés]] y [[Baixo Penedés]], y que se ''calzan'' (d'aquí o suyo nombre) con tierra sobre os suyos brotes ta que crexcacreixcan en altaria, quedando un tallo blanco d'arredol de 20–25&nbsp;cm de largaria.

A suya temporada de cautibocautivo ye aen finalszaguerías d'[[ibiernohibierno]] y prenzipiosprimerías de [[primaberaprimavera]], y se preparanfan a la brasa, sobre un fuego y brasa de [[sarmiento]]s de [[biñavinya]], cremandofendo cremar a parte exterior d'ao zebollabruno y dexando o suyo interior tierno y cremoso. Ta minchar-los, s'elimina con as mans a parte cremada, s'alzan y se minchan enteros, mullatos en una [[salsa]] espezialespecial. Ye nezesariomenester fer serbirservir uns babers ta no ensuziarensuciar-se. ZagueramentEn zagueras, ye una autibidatactividat [[Torismo|turistica]] en a [[comarcas de Catalunya|comarca]], con as ditas ''[[calçotades]]''.

O suyo orichen ye en Valls, que tien una ''[[Denominación d'Orichen]]'' ta a proteziónprotección d'os suyos ''calçots''. Se diz que estió un campesínlabrador u ''pagès'' de Valls, dito o ''Xat de Benaiges'' quien descubrió o prozedimientoprocedimiento a finals d'o [[sieglo XIX]].

* Ilesia arziprestalarciprestal de SanSant Chuan, d'estilo [[Arte gotico|gotico]], d'o [[sieglo XVI]], con portalada [[Arte renaxentistarenaixentista|renaxentistarenaixentista]]. A suya capiella d'o Roser tien un [[mosaico]] sobre a [[batalla de Lepanto]]

* [[24 de chunio]], [[SanSant Chuan BatistaBaptista]].

*{{ca}} [http://www.idescat.es/territ/BasicTerr?TC=3&V0=1&V1=43161 Información en a pachina web d'o Institut d'EstadísticaEstatistica de Catalunya].