[[Imachen:Malteserkreuz.svg|thumb|150px|Cruz de Malta]]
A '''Castellanía d'Amposta''' yera un [[priorato]] d'a [[orden d'o EspitalHespital]] que s'orichinó quan o conte [[Remón Belenguer IV]] donó a os flaires espitalershespitalers o castiello d'[[Amposta]] en [[1154]], agradexendoagradeixendo-lis a suya aduya en campañascampanyas contra os [[Islam|musulmans]] en a reconquista[[reconquiesta]] d'a [[Catalunya NuebaNueva]]. Asinas se creyó una churisdiziónchurisdicción espitalerahespitalera propia d'a [[Corona d'Aragón]] independient d'o [[Priorato de SanSant Chil de ProbenzaProvenza]], d'on dependeban dica alloral'inte. A castellanía d'Amposta dependeba dreitament d'a seu zentralcentral d'a orden.
O feito que esta dibisióndivisión almenistratibaadministratiba se clamasedicise ''castellanía'' y no pas priorato ye porque yera en un terreno de muga y caleba una buena organizaziónorganización melitar. Yera l'unicoo solo priorato d'[[Europa]] occidental que teneba o nombre de castellanía. En orient n'i ebaheba beluns porque tamién yera una zona d'aczionsaccions melitars.
En [[1280]] a lo rei l'intresó tener o castiello[[Castiello d'Amposta]] por a suya baluravalura estratechica y lo consiguió con permutas y conzesionsconcesions de pribilechios[[privilechio]]s a la orden. A despeito d'esta perduga que daba nombre a lo priorato, o nombre no cambeó pero si que cambeó o puesto de residenziaresidencia d'o castellán d'Amposta, que abitabahabitaba en o combentoconvento de [[SanSant Chuan de los PanezPanetz]] en [[Zaragoza]]. O castellán gosaba estar omehombre de confianza d'o rei, pero a begatasvegatas se n'iba ta orient pa aduyar a la orden.
En [[1312]] con a disoluzióndisolución d'a [[orden d'o Temple]] y la integraziónintegración d'as suyas propiedazpropiedatz a lo EspitalHespital se reorganizó l'orden en a [[Corona d'Aragón]]; a primera Castellanía d'Amposta se trestalló en ''Priorato de Catalunya'' y ''Castellanía d'Amposta''. Esta zaguera teneba as [[comanda]]s d'Aragón y as de Catalunya a lo sud de l'[[Ebro]] y la de Torrent de l'OrtaHorta (a unicasola en [[Reino de Valencia|Valencia]]). O priorato de Catalunya teneba as comandas de Catalunya a lo norte de l'Ebro, o [[Rosillón]] y as [[Balears]].
Un d'os castellans d'Amposta más zelebrescelebres ha estato [[Johan Ferrández d'Heredia]], amigo de [[PietroPero IV d'Aragón|PietroPero lo ZerimoniosoCerimonioso]] y que plegó ta [[gran mayestre|mayestre mayor]] d'a orden d'o EspitalHespital.
A castellanía d'Amposta duró de manera teorica dica l'añoanyo [[1851]] quan l'o infant [[Francisco de Paula de Borbón]], zaguer castellán d'Amposta, renunziórenunció en un momentointe de redefiniziónredefinición de l'orden d'o EspitalHespital y cambeo en [[Espanya]] dende un estato feudal enta un estato liberal, con focos carlistas en belsbells terrens d'a orden como [[Las Tres Bailías]] de [[Aliaga]], [[CantabiellaCantaviella]] y [[Castellot]].
==Lista d'as comandas d'a Castellania d'Amposta en a baixa Edat Meya==
