Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Un covacho, covarcho[1], covacha u covarcha[2] ye una espluga natural poco profunda u una concavidat rocosa a on personas u animals pueden cubillar-se. Se troba en parez rocosas, a sobén en a suya parte baixa.

Covacha en Thaurac.

As covachas se forman cuan un estrato resistent a la erosión y lo desgaste por l'orache, (por eixemplo a piedra d'arena u l'almendrón), ha formau un cinglo, pero un estrato mes tovo, mes susceptible a la erosión y a la meteorización, queda debaixo, y d'esta traza talla o cinglo.

Se'n troba a sobén en macizos de roca calsinera karstificaus, on se van escarvando a escala de tiempo cheolochico a traviés d'as cheladas, o deschelo, a mes d'a disolución. A presencia de covachas ye menos frecuent en rocas volcanicas como o basalto.

O mesmo fenomeno escayeixe en os saltos d'augua, y de feito muitas covachas se troban debaixo d'os saltos d'augua.

Muitos chacimientos arqueolochicos s'han formau en covachas porque os hombres prehistoricos i trobaban un teito natural. L'uso que en feban os hombres prehistoricos podeba estar pa cutio (habitat, sepultura), ocasional (campamento estacional, cubillar, taller, parada en una partida de caza).

En zonas montanyosas poco habitadas os montanyers pueden trobar en una covacha un cubillar.

Referencias editar

  1. (es) Ángel Ballarín Cornel: Diccionario del Benasqués. Institución Fernando el Católico, Zaragoza, segunda edición 1978. p 262
  2. (es) Fernando Blas Gabarda, Fernando Romanos Hernando: Diccionario Aragonés: chistabín-castellano. (Bal de Chistau). Gara d'Edizions, 2008, pp 159-160.