Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Brexit (de l'acronimo anglés de British exit, en aragonés "salida britanica") estió lo proceso de retirada d'o Reino Uniu d'a Unión Europea (UE) que se fació efectiva a las 23:00 GMT (00:00 CET) d'o 31 de chinero de 2020. Lo Reino Uniu ye l'unico estau miembro que ha albandonau la UE, dimpués de 47 anyos d'haber estau parti d'a unión —la UE y la suya predecesora, a Comunidat Economica Europea (CEE) — dende l'1 de chinero de 1973. Dimpués d'o Brexit, a lei d'a UE y lo Tribunal de Chusticia d'a Unión Europea ya no tienen primacía sobre as leis britanicas, fueras d'en arias trigadas en relación con Irlanda d'o Norte. A Lei de (Retirada) d'a Unión Europea de 2018 conserva a lechislación pertinent d'a UE como lechislación nacional, que lo Reino Uniu agora puede modificar u zircunduzir. Seguntes os termins de l'alcuerdo de retirada d'o Brexit, Irlanda d'o Norte sigue participando en o Mercau Unico Europeu en relación con as mercadurías y estando miembro de facto d'a Unión Aduanera d'a UE.

Brexit.

A Unión Europea y as suyas institucions s'han desembolicau gradualment dende la suya creyación y mientres os 47 anyos de pertenencia britanica, y han adquiriu una importancia politica y economica significativa pa lo Reino Uniu. A lo luengo d'o periodo de pertenencia britanica heban existiu collas euroescepticas oposadas a la Unión y las suyas predecesoras. Lo gubierno pro-CEE d'o primer ministro laborista Harold Wilson celebró un referendum sobre a permanencia en a CEE en 1975, en o cual os votants optoron per remanir adintro d'o bloque con o 67,2 per ciento d'os votos, pero no se celebroron mas referendums ya que l'integración europea continó y se convirtió en cada vegada mas amán en o Tractau de Maastricht posterior y o Tractau de Lisbona. Como parti d'una promesa de campanya pa ganar votos d'os euroescepticos, o primer ministro conservador, David Cameron, prometió celebrar un referendum si lo suyo gubierno yera reeslechiu. Posteriorment, o suyo gubierno (pro-UE) celebró un referendum sobre a permanencia en a UE en 2016, en o cual os votants optoron per albandonar la UE con o 51,9 per ciento d'os votos. Isto condució a la suya renuncia, a lo suya reemplazo per Theresa May y cuatro anyos de negociacions con a UE sobre os termins de salida y as relacions futuras.

Resultaus per rechions d'o Referendum sobre la permanencia d'o Reino Uniu en a Unión Europea de 2016. En azul as redoladas an ganó lo "Brexit" (salida d'a UE) y en amariello an ganó o "Bremain" (permanencia en a UE).

Lo proceso de negociación estió politicament desafiador y fundament divisivo adintro d'o Reino Uniu, con un alcuerdo refusau per o parlamento britanico, risgo de salida d'a UE sin un alcuerdo de retiro u alcuerdo comercial (un Brexit sin alcuerdo), eleccions chenerals celebradas en 2017 y 2019, y dos nuevos primers ministros en ixe tiempo, toz dos conservadors. Baixo lo gubierno mayoritario de Boris Johnson, o Reino Uniu abandonó la UE lo 31 de chinero de 2020,[1] manimenos continó participando en muitas institucions d'a UE (incluyiu lo mercau unico y la unión aduanera) mientres un periodo de transición d'un anyo pa guarenciar un comercio sin friccions dica un luengo plazo s'alcordó a relación. As negociacions de l'alcuerdo comercial continoron os poquez días d'o zaguer programau d'o periodo de transición y l'Alcuerdo de Comercio y Cooperación UE-Reino Uniu se sinyó lo 30 d'aviento de 2020.

Os efectos d'o Brexit serán determinaus en parti per l'Alcuerdo de Cooperación y Comercio UE-Reino Uniu, que dentró en vigor provisionalment l'1 de chinero de 2021 y estió ratificau l'1 de mayo de 2021. L'amplo consenso entre os economistas ye que ye prebable que faiga mal a la economía d'o Reino Uniu y reduzca lo suyo ingreso per capita a luengo plazo, y que lo referendum perchudicó la economía.[2] Ye prebable que produzca una gran disminución en l'immigración d'os países de l'Espacio Economico Europeu (EEE) enta Reino Uniu,[3] y planteye desafíos pa la educación superior y l'investigación academica britanicas.[4]

Referencias

editar
  1. (es) Reino Unido, entre celebración y resignación por oficialización del brexit en cnnespanol.cnn.com
  2. (en) Johnson, Paul; Mitchell, Ian (1 March 2017). "The Brexit vote, economics, and economic policy". Oxford Review of Economic Policy. 33 (suppl_1): S12–S21. doi:10.1093/oxrep/grx017. ISSN 0266-903X.
  3. (en) Forte, Giuseppe; Portes, Jonathan (1 May 2017). Macroeconomic Determinants of International Migration to the UK (Report). Rochester, NY. SSRN 2979949.
  4. (en) Mayhew, Ken (1 March 2017). "UK higher education and Brexit". Oxford Review of Economic Policy. 33 (suppl_1): S155–S161. doi:10.1093/oxrep/grx012. ISSN 0266-903X.