Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ature, en o mercau de laboral, fa referencia a la situación d'o ciudadán que no tien treballo y, por ixo tampoco no tien un salario. Se puet definir asinas como a parti d'a población que estando en edat, condicions y disposición de treballar -población activa- no tien un puesto de treballo.[1]

Tasas d'ature en o mundo en 2013

Ta referir-se a o numero d'aturaus d'a población s'emplega a tasa d'ature por país u atro territorio. Amás d'a población activa, en a que s'incluye tanto a os que son treballando como a o conchunto d'os aturaus d'un país, as sociedaz contan con una población inactiva formada por aquels miembros d'a población que no se troban en disposición de treballar, sía por estudios, edat -ninos y mayors u chubilaus-, malautía u cualsiquier atra causa legalment estableixida.

Ta que exista l'ature s'amenista que a persona aturada deseye treballar y que accepte os salarios actuals que pagan en ixe inte. As causas d'ista situación son multiples, producindo como consecuencia diferents tipos d'ature (ciclico, estructural, friccional y monetario). Amás existe l'ature tecnolochico que s'orichina cuan bi ha cambeos en os procesos productivos que fan que as habilidaz d'os treballadors no sian útils.[2]

Tipos d'ature editar

A macroeconomía define tres tipos d'ature:

  • L'ature friccional: l'ature que ye debiu a o movimiento normal d'o mercau laboral; incluyindo a os individuos que son cambeando d'ocupación.
  • L'ature estructural: l'ature relacionau con os treballadors que han perdiu a suya faina debiu a que han estau remplazaus por os cambeos estructurals (como l'automatización d'as suyas interpresas) y las suyas habilitaz ya no son requiestas.
  • L'ature ciclico: l'ature que ye relacionau con a disminución u a cayida d'a producción total d'a economía; l'ature ciclico aumenta mientres as recesions economicas y baixa mientres os periodos de prosperidat y creiximiento economico.

Os economistas buscan aconseguir lo que han denominau "plena ocupación". A ocupación plena, manimenos, no significa aconseguir un porcentache de zero d'ature, sino, amugar l'ature nomás a os components friccionals y estructurals (ye decir, disminuir u eliminar l'ature ciclico). Cal decir que bels economistas citan atros nivels u tipos d'ature como l'ature clasico, que se produce cuan o nivel d'o salario que producen as fuerzas d'ufierta y demanda d'o mercau laboral ye mas baixo que o salario real imposau por o gubierno (salario minimo) u por os sendicatos laborals, lo que prevoca un exceso d'ufierta y escasez de faina. Atros tipos d'ature se pueden considerar subcategorías d'os tres nivels debantditos; por eixemplo: l'ature tecnolochico ye un tipo d'ature estructural.

Referencias editar

  1. (es) Cfr. Samuelson, Nordhaus, "Economía", McGraw-Hill, Madrid, 2006.
  2. (es) Definición d'ature. www.eco-finanzas.com