Diferencia entre revisiones de «Calmucos»

Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.5.2) (robot Añadido: tr:Kalmıklar
Sin resumen de edición
Linia 25:
Os mongols occidentals u oiratos formaban una confederación de cuatre tribus que se fazioron poderosas en un territorio entre as estepas occidentals, on teneban importancia os [[cazacos]] e [[uzbecos]], e as estepas orientals on encara teneban importancia os mongols occidentals. A prenzipios d'o [[sieglo VII]] os oiratos presionoron con fuerza a los suyos bizins.
 
En a [[años 1610|decada de 1610]] a tribu [[torgot]] fue benzita por a tribu chora y emigró con fazions d'atrás tribus ta l'ueste abandonando a rechión de [[Tarbagatai]]. Tenioron choques con os [[cazacos]]. Poco dimpués de [[1630]] plegoron t'as estepas d'a baixa Bolga e dende alabez son conoxitosconoixitos como calmucos. Os calmucos sozmetioron a os [[nogais]] e turcmenios. Os rusos los consideroron utils cuentracontra as incursions d'os nomadas turcos d'o [[Caucaso]] ([[nogais]], [[carachais]], ezt..) e obtenioron o títol de fidelidat a lo zar.
 
En [[1771]] bels oirats que fuyiban d'a [[Dzungaria]] ocupata por os [[manchuz]] persuadioron a lo can calmuco pa tornar t'a tierra orichinal d'os calmucos. O día que dezidioron tornar a Bolga no yera chelata e os calmucos d'a marguin occidental no podioron dixar as estepas d'a Baixa Bolga, d'esta traza uns 170.000 calmucos d'a marguin oriental emigroron en direzión Dzungaria tenendo choques con os cazacos, y estando derrotatos finalment por os manchuz. As autoridaz manchuz n'establioron beluns en a Bal d'o [[Río Ili|Ili]] como colons e n'ixemenoron atros més ta l'este, en territorio mongol.
 
Os calmucos que quedoron en a marguin occidental prenioron o control d'a marguin oriental, pertenexeban a dos d'as tribus tribus historicas, [[torgot]] e [[derbet]] e a d'atra dita ''[[Buzawa]]'' que bibe en a Ribera d'o [[Río Don|Don]]. En [[1773]]-[[1775]] partiziporon en a rebuelta de [[Pugachov]] e [[Catalina II de Rusia]] posó fin a l'autonomía d'os calmucos. Dende alabez muitos calmucos sirbioron en o [[Exerzito ruso|exerzito imperial]]. Os calmucos se destacoron en a guerra cuentracontra [[Napolión]]. Uns arquers d'a tribu [[torguz|torgut]] baixo as ordens d'o cheneral [[Mikhail Kutuzov]] luiton cuentracontra os franceses en [[1812]].<ref>Michel Hoàng, Ingrid Cranfield-Genghis Khan, p.323</ref>. Tres rechimientos de calmucos entroron en [[París]] en [[1814]], dos d'ellos montatos a [[camello]]. Rematoron por sedentarizar-sen a fins d'o [[sieglo XIX]]. [[Lenin]] yera un ruso con debantpasatos calmucos y estió sensible con lurs problemas. Sindembargo bels calmucos fuyoron d'o [[Imperio Ruso]] dimpués d'a derrota d'o [[exerzito blanco]] en a [[Guerra Zibil Rusa]] luego d'a [[Revolución Rusa]].
 
En noviembre de [[1920]] as autoridaz [[Unión SobieticaSovietica|sobieticassovieticas]] creyoron una rechión autonoma pa os calmucos, que esdebinió republica autonoma en [[1936]] con capital en [[Elisa]], ziudatciudat fundata en a estepa en [[1928]]. Os ganaders calmucos yeran en cuentracontra d'a coleutibizazión. Os calmucos yeran tamién en cuentracontra d'una administración laica por estar budistas lamaístas.
 
En a [[Segunda Guerra Mundial]], os [[TerzerTercer Reich|alemans]] prenioron Elisa en [[1942]] e dimpués una chicota parte de Calmuquia. L'ofizial alemán [[Otto Doll]], que eba serbito n'ixa zona a fins d'a [[Primera Guerra Mundial]] e charraba calmuco interbinió creyando un comité nacional calmuco formato sobretot por calmucos esiliatos u emigratos. Se creyó un cuerpo de caballería calmuco, que se retiró con os alemans e luito dica rematar a guerra en [[1945]].
 
Quan o [[Exerzito Royo]] sobietico zercó a lo exerzito alemán en [[Stalingrado]] en a [[batalla de Stalingrado]], o territorio calmuco quedó en poder d'os sobieticos y dende o [[27 d'abiento]] dica o [[30 d'abiento]] de [[1943]] os calmucos que i eba fuoron detenitos y deportatos diferents puestos de [[Siberia]], ixemenatos en poblatos con poblazión rusa en os que no bi destinoron que una u dos familias calmucas.
Linia 39:
Dimpués d'a Segunda Guerra Mundial bels calmucos que no eban puesto detener os sobieticos emigroron ta [[Estatos Unitos]].
 
Os calmucos deportatos fuoron reabilitatos en [[1957]] ey tornoron a la suya tierra, que en [[1958]] tornó a estar una repúblicarepublica autonoma. En [[1992]] Calmuquia firmó o tractato d'adesión a la [[Federación rusa]].
 
== Referencias ==