Diferencia entre revisiones de «Los Puertos de Moriella»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
m replaced: año → anyo (3), diftongazi → diftongaci using AWB
Linia 10:
|provincia = [[Provincia de Castellón|Castellón]]
|poblazión = 7.721
|añoanyo = 2005
|superfizie = 997,70
|densidá = 7,70
Linia 17:
}}
 
'''Los Puertos de Moriella''' (en [[Luenga balenziana|balenziano]] ''Els Ports'') son una [[comarcas d'o País Balenzián|comarca]] [[País Balenzián|balenziana]] d'o norte e montañosamontanyosa, con capital en [[Moriella]]. Muga a lo norte e a l'ueste con [[Aragón]] e [[Catalunya]] (con o [[pico d'os Tres Reis]], aintro d'os [[puertos de Bezeit]]), a l'este con o [[Baixo Mayestrato]] e a lo sud muga con l'[[Alto Mayestrato]].
 
Ye una comarca catalanoparlant, on se charra o sozdialeuto [[tortosín]], de transizión entre o [[balenzián]] y o [[leridán]], eszeuto lo municipio d'[[Olocau del Rey]], de fabla [[Idioma espanyol|castellana]], porque dependeba de l'[[arcebispato de Zaragoza]] y no d'o [[bispato de Tortosa]] como o resta d'a comarca.
Linia 26:
 
== Historia ==
A zona estió poco poblata en a [[Edat Meya]], pero teneba impotanzia estratechica pa os [[Islam|musulmans]], que yeran bien establitos en las tierras planas de Lebant y d'a [[Bal de l'Ebro]]. Los Puertos de Moriella yeran importans pa a comunicazión entre los moros de [[Zaragoza]] e [[Valencia]], y por ixo [[Alifonso I lo Batallero]] a prenió en [[1117]], con l'aduya de [[Gastón IV de Biarn]]. A capital de l'Ebro yera aislata de [[Valencia]], o suyo prenzipal apoyo, con a ruta de Los Puertos u ''Al Burt'' bloqueyata, y preparata pa estar presa l'añoanyo binient.
 
Quan [[Remón Berenguer IV de Barcelona|Remón Berenguer IV]] prenió [[Tortosa]], [[Leida]] e [[Fraga]], la zona se plenó de poblazions musulmanas espulsatas u fuyitas, fendo difizil a ocupazión e repoblazión de lo [[Matarraña]]. [[Blasco d'Alagón]] conquirió a zona y o castiello de [[Moriella]]. [[Chaime I d'Aragón|Chaime I]], beyendo o balor estratechico d'esta plaza, pensó que eba de pertañer a o rei y forzó a Blasco d'Alagón a da-le-ne, con a compensazión o condato de [[Sastago]].
 
Parte d'os repobladors d'a zona estioron [[Aragón|aragoneses]] d'a [[Chacetania]], y por ixo ye común l'apellito ''Tena'', y en [[Lo Forcallo]] a diftongazióndiftongación en -ia- d'a E ubierta catalana y l'apichato d'a G.
 
Bi eba presenzia [[templers|templera]], y dimpués d'a disoluzión d'os [[templers]] se creyó con os repuis de l'antiga [[orden de Montesa]]. O terreno gobernato por os d'esta orden se clamó Maestrat, ([[Mayestrato]]), y d'astí o nombre d'o nort de Castellón.