Diferencia entre revisiones de «Ultrapuertos»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 41:
}}
 
'''Ultrapuertos''' u '''Baixa Navarra''' (''Nafarroa Beherea'' u ''Baxenabarre'' en [[Idioma vasco|vasco]]) ye una d'as siet provincias tradicionals que forman [[Euskal Herria]]. Forma la parti central d'[[Iparralde]], y perteneixe a lo [[Departamentos de Francia|departamento]] d'os [[Perineus Atlanticos]] d'o [[Francia|Estato francés]].
 
== Cheografía ==
Muga a lo sursud con [[Navarra]], a l'este con [[Sola]], a l'ueste con [[Labort]] y a lo norte con o departamento d'as [[Landas]]. A suya [[Capital (politica)|capital]] ye [[Sant Chuan Piet de Puerto]] (en [[Idioma vasco|vasco]] ''Donibane Garazi'', en [[Idioma francés|francés]] ''St.Jean-Pied-de-Port'').
 
Ye dividito oficialment en 7 [[Cantons de Francia|cantons]] y tradicionalment en as 6 [[comarcas d'Ultrapuertos]].
 
== Toponimia ==
O suyo nombre tradicional en [[navarro-aragonés]] ha estato ''Ultrapuertos''. Dica epoca moderna no recibe o nombre de ''Baixa Navarra'' en diferents idiomas, por influyencia d'o [[idioma francés|francés]] (''Basse Navarre''), egual que atras provincias de Francia como [[Alta Normandía|Alta]] y [[Baixa Normandía|Baixa]] [[Normandía]].
 
== Historia ==
En a [[Edat Meya]] fació parte d'o [[reino de Navarra]]. D'alcuerdo con J.B Orpustán los centros ya un poquet urbanizatos yeran en parte gasconizatos, u con bels habitadors [[gascons]] como se deduce d'a toponimia y antroponimia, ya que yeran lugars de paso dende [[Gascunya]] ta [[Navarra]] u [[Castiella]], por on pasaban os pelegrins que iban ta [[Santiago de Compostela]] u por donde pasaban comerciants.
 
En [[1512]] lo invadió [[Ferrando lo Catolico]] y lo adhibió a la [[Corona de Castiella]], estronando a los reis [[Catalina de Foix]] i [[Chuan III d'Albret]]. En [[1530]] [[Carlos I de Castiella|Carlos I]] renunció a la [[Baixa Navarra]] (ye decir, a Ultrapuertos) debito a enchaquias estratechicas, ya que a suya situación a lo norte d'o [[Perineu]] a feba inesfensable, inte que aproveitoron os reis ta establir-sen, de traza que iste territorio permanixió como a unica resta independient d'o reino de Navarra, dica [[1610]], quan [[Henrique III de Navarra|Henrique III]] reunió a Corona francesa y a navarra.
 
{{Provincias Euskal Herria}}