Diferencia entre revisiones de «Torla-Ordesa»
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición |
, Replaced: ó → u |
||
Linia 33:
O suyo nomme s'atrebuye ta una deribazión d'a parola ''Torre'', fendo referenzia ent'a [[torre]] defensora que bi eba en o lugar ta desfender-lo debant d'as incursions de partis de [[Gascuña]] á trabiés d'o [[perinés|Perineu]]. Ixa torre estiore alzada de l'orache d'o [[Lista de reis d'Aragón|rei]] [[Chuan II d'Aragón|Chuan II]] d'[[Reino d'Aragón|Aragón]], d'o [[sieglo XV|siaglo quinzén]]. A fortificazión se piansa que fincaba en a lenera á on que güei se-bi troba ra ilesia, por alto d'o tonel que atrabiesa ra carretera que enfila ta Ordesa. Os espertos consideran que os oríchens d'os primers poblamientos á Torla s'han de mirar d'abantis no que ra [[Edat Meya]], podiendo-se trobar incluso en epoca [[Imperio román|tardorromana]].
A istoria de Torla, como á nuclio más altero d'a [[balle de Broto]], ha estau de siempre marcata por a suya condizión de localidat muganta. Amanix zitau como á camín de [[paxería]]s en o [[sieglo XIII|siaglo trezén]], como á buega esplicita (referenciau á tal en o [[1443]])
[[Imachen:Torlad.JPG|thumb|right|200px|A ilesia de '''Torla''' ye alzada de tot á l'alto d'as brozas d'o biello castiello d'a localidat.]]
En l'estiu d'o [[1319]], Torla sofriore una gran enrestida d'os bezins gascons d'amprés d'a cual s'amillororen as suyas edificazions desfensoras. Diz que d'ixa epoca ye ra dita ''Cripta de Sant Chorche'', güei chirata d'entre ras runas d'o castiello. De ''razzias'', saqueyos e aconcaradas en abioren á mientres de tot o [[sieglo XV|siaglo quinzen]], encara que no heva de ser dic'o més grau de toz eros, en o [[1512]], cuan os torleses abioren de demandar aduya t'alzar-ne ra más gran parti d'o castiello e ras desfensas que encara güei pueden veyer-se-be por as suyas carreras. En ixe ataque, á mientres que os franzeses se-en retiraban ent'a suya tiarra, os torleses paroren a suya trampella, con a cual s'eban d'aganar a fama de balura e posiblement tamién o tetulo de billa, e els enrestioren á ro camín de ''l'Escalar'' (á baixo de [[bal de Buxargüelo|Buixaruelo]], en a ''Collata de l'Acorriador'') á on que ne matoren dos d'os capinos, e ne capturoren dos d'as banderas que estioren en esibizión en a ilesia d'o lugar por á sabels tiempös. Os cuarpos d'os dos capitans estioren recullidos e enterraus en a ilesia de [[San Salbador]] á on que encara güei se troban.
| |||