Diferencia entre revisiones de «Pan (chenero)»

Contenido eliminado Contenido añadido
Desfeita a edición 1569291 de Yeza (desc.) Vandalo
m S'han revertito as edicions de TegeI (Descusión); tornando t'a zaguera versión editada por Yeza
Linia 6:
|rechistro_fosil1 =
|rechistro_fosil2 =
|imachen = [[FileImachen:AlexvanSchimpanse_Zoo_Leipzig.pngjpg|thumb|CHIMPANZE250px]]
|descripcion = Chimpanzé común (''[[Pan troglodytes]]'')
|conservacion =
Linia 37:
'''''Pan''''' ye un [[chenero (biolochía)|chenero]] de [[primates|primatz]] [[Hominidae|hominidos]] [[Homininae|hominins]], en a [[tribu (biolochía)|subtribu]] d'os [[Panina|panins]], propios d'as [[selva]]s y [[sabana]]s con [[árbol|arbolau]] de l'[[Africa]] sub-sahariana occidental y central, dende [[Senegal]] dica [[Tanzania]],<Ref name="Fundacionmona">{{es}} [http://www.fundacionmona.org/es/LosMonosdeMona/chimpances.html Chimpancés]; consultada o 30 de septiembre de 2012.</ref> enca que son mas freqüents en os países que arredolan o [[golfo de Guinea]]. Popularment se os conoix como '''chimpanzés''' (d'o [[Idioma francés|francés]] <''chimpanzé'')<ref name="RAEchimpancé>[https://archive.is/20121205100309/www.rae.es/drae/ {{es}} Voz «''chimpancé''» en o ''Diccionario de la Real Academia Española''], consultau o 30 de septiembre de 2012.</ref>.
 
En l'actualidat o chenero comprende dos [[especie]]s reconoixidas; ''[[Pan troglodytes]]'' (o chimpanzé común) y ''[[Pan paniscus]]'' (o bonobo u chimpanzé pigmeu).<refRef name="CHALINE">{{es}} CHALINE, Jean (1997). ''Del simio al hombre''. Ediciones AKAL. ISBN 978-84-460-0588-9.</ref>
 
Estudeos [[chenetica|cheneticos]] y [[inmunolochía|inmunolochicos]] han demostrau que ''Pan'' ye o chenero vivo filochenicament mas amanau a ''[[Homo]]'', en o qual nos trobamos os [[Homo sapiens|humans]].<ref name="Mundo">{{es}} [http://www.elmundo.es/elmundosalud/2005/08/31/biociencia/1125506184.html ''La secuencia del genoma del chimpancé muestra que comparte un 96% con el humano''], consultau o 30 de septiembre de 2012.</ref> A diverchencia evolutiva de totz dos linaches, que ixo ye o zaguer [[antipasau]] común que compartiemos, s'ha datau en fa bells 5-6 millons d'anyos.<Ref name="Esp.elegida"/> Os chimpanzés y os humans compartimos aproximadament o 96% d'o nuestro [[chenoma]].<ref name="Mundo"/>
Linia 43:
== Descripción ==
 
Son animals diurnos y tienen costumbres arboricolas u semi-arboricolas, gosando pasar en o suelo quasi o 50% d'o tiempo que son dispiertos.<Ref name="CHALINE"/><refRef name="Esp.elegida">{{es}} [[Juan Luis Arsuaga|ARSUAGA FERRERAS, Juan Luis]] y MARTÍNEZ MENDIZÁBAL, Ignacio (1998). ''La Especie Elegida''. Ediciones Temas de Hoy. ISBN 84-226-7547-1.</ref> Os exemplars chovens son mas arboricolas que no es adultos.
 
Son animals socials, y viven en grupos complexos (sociedatz) con numeros d'individuos que bailan d'entre 15 y 150. En a especie ''P. troglodytes'', os grupos s'agregan y se disgregan estacionalment, desfendo-se en grupichons mas chicorrons, tot seguindo una estratechia que os primatologos denominan «de fisión-fusión».<ref name="Contemporaneos">{{es}} [http://www.iesabastos.org/archivos/daniel_tomas/4eso/evolucion-humana/hominidos_contemporaneos_2.html ''Homínidos contemporáneos''], consultada o 30 de septiembre de 2012.</ref><ref name="Neotropical">{{es}} [http://www.primate-sg.org/storage/PDF/NP11.3.palliata.estrategias.pdf ''Estrategias conductuales entre los machos de un grupo de ''Alouatta palliatta''], consultau o 30 de septiembre de 2012.</ref>