Diferencia entre revisiones de «A plebia amariella»

Contenido eliminado Contenido añadido
Legobot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3573128 (translate me)
mSin resumen de edición
Linia 29:
}}
 
'''''A plebia amariella''''' (''A plevia amariella'' en [[Ortografía de l'Academia de l'Aragonés|Ortografía ACAR]]; títol orichinal en [[idioma castellán|castellán]]: ''La lluvia amarilla'') ye una [[novela]] ([[1988]]) d'o [[poesía|poeta]] y escritor leyonés [[Julio Llamazares]], espublicata en [[1988]]. Ye o [[monologo]] d'o zaguer habitant d'un [[lugar]] albandonato d'o [[Sobrepuerto]], en o [[Pireneu]] [[Aragón|aragonés]],; [[Ainielle]] (actualment, en o municipio de [[Biescas]]).
 
En [[idioma aragonés|aragonés]] fue publicata en [[1998]] por [[Gara d'Edizions]] y traducita por Chesús Casaus.
 
== Sinopsi ==
 
A novela narra, en clau de ''[[Flashback]]'' u retrospectiva y a modo de [[monologo]], a trachectoria vital d'o protagonista Andrés, amo y zaguer habitant d'a imachinaria Casa Sosas. Tanto a casa como o protagonista, como tamién a resta de casas y personas que amaneixen en a novela son imachinarias y nunca no han existiu<ref name=Lluvia>{{es}}LLAMAZARES, Julio. ''La lluvia amarilla''. Editorial Planeta, S.A. Barcelona, 1998. <small>ISBN 978-84-322-1747-0</small></ref><ref name="Memo">{{es}} SATUÉ OLIVÁN, Enrique. ''Ainielle, la memoria amarilla''. Ed. PRAMES. Zaragoza, 2003. <small>ISBN 84-8321-154-8</small></ref>, y nomás [[Ainielle]], a suya cheografía urbana y tamién a cheografía natural y os paisaches que l'arredolan son verdaders.
 
A historia se centra en a soledat que experimenta Andrés, o zaguer habitant d'Ainielle, quan queda solo en o lugar con su [[muller]] Sabina y a [[canya (fembra de can)|canya]] de casa, y muit especialement en cómo ixa soledat s'accentua dimpués de que a muller se suicide, afurcando-se en o [[molino]], a os pocos meses de que os atros zaguers habitants hesen marchau de lugar.
 
O libro recreya l'atmosfera poetica y claustrofobica d'o mundo que, a boniquet, se va amortando a-debant d'os uellos d'o protagonista, que bien luego deixa de poder mantener as construccions d'o lugar y as carreras, y principia a trazar firmes analochías entre a decrepitut que adube o lugar y a d'o suyo propio cuerpo. En o transcurso d'a historia, o lector dubda entre o que ye realidat y o que ye imachinau (allucinau) por o protagonista, en un abocar-se a la locura que le avanza día par d'atro. Os [[delirio]]s d'Andrés van fendo-se más fuertes y patents a mesura que avanza o tiempo, tiempo d'o qual o lector en pierde a noción (con gran habilidat d'o narrador), pero que cubren uns 10 anyos d'a vida solitaria de l'habitant de Casa Sosas.
 
Andrés de Sosas racuenta, a-sobén en desorden cronolochico, diferents escaicimientos d'a suya vida pasada: antes de la despoblación d'Ainielle y en a suya cobentut (as menos vegadas), y dimpuesas, quan tot ye vuedo y a vechetación conquiere o que enantes fué de l'Hombre. Tamién a cruda realidat familiar d'un hombre solo: a muerte d'a filla de malotía a os 4 anyos, o fillo gran que nunca tornó d'a [[Guerra Civil espanyola|Guerra Civil]], a decepción enquistada con o mediano, que decide marchar a la Emigración y no seguir con a casa, a muller deprimida que se suicidó... Os [[pantasma]]s acuden y le dispiertan en a nueit, le sacan a vida, y mesmo le'n dan tamién, y alimentan os delirios y alcordanzas que un día (él lo sabe bien) l'han de rematar.
 
O enreligamiento recurrent d'entre o marco fisico (as enrunas y o lugar) y o propio cuerpo d'o protagonista, que tant bien invoca l'autor, arriban a o suyo zénit en o principio (que tamién ye o final) d'a obra, a-on que, en morindo-ie, Andrés s'ha convertiu en Ainielle y Ainielle en Andrés, que por as suyas [[finestra]]s y [[puerta]]s vei plegar a partida d'hombres que, muito dimpués d'haber deixau a vida y quan ye de raso masiau tarde, vienen por fin a trobar as suyas restas mortals y dar-les sepultura.
 
== Títol ==
 
O nombre d'a obra dimana d'as fuellas de [[chopo]] en [[agüerro]] que, arrocegadas por a plevia, cayen contra la finestra d'o molino d'Ainielle (debaixo de lugar, en o [[Barranco d'Ainielle|barranco]]), a-on que Andrés s'amagaba quan no quereba despedir-se d'os vicinos que emigraban, y a on-que se le i suicidó Sabina, su muller. Una veilada en a qual no se gosa dormir, Andrés a pasa en o molino, y tot veyendo cayer as fuellas plenas d'augua contra la ventaneta, decide que aquella plevia ye «amariella».
 
L'agüerro, y por extensión a suya color amariella caracteristica, se torna ''de facto'' una [[alegoría]] d'a decadencia y d'a tristura, y arriba dica a estar o «tinte» d'a obsesión d'Andrés bellas scenas más t'adebant.
 
== Repercusión ==
 
A novela fue publicada la primer vegada en 1988 y se tornó rapedament a novela más vendida de l'autor, a qual encara en ye.<ref name=Pais>{{es}} [http://cultura.elpais.com/cultura/2013/04/15/actualidad/1366048385_162674.html ''El País'': Julio Llamazares: "Las novelas son vidas que no vivimos y pudimos vivir".], consultau o 31 d'agosto de 2015.</ref> En o entorno literario d'as zaguerías d'[[decada de 1980|os 80]], a-on que dominaba a literatura urbana y a influencia de «[[La Movida]]», fue una sorpresa tanto ta l'autor, Julio Llamazares, como ta lo suyo editor, pus denguno s'esperaba o exito que tuvo una historia fundamentalment rural<ref name=Vigo>{{es}} [http://www.lavozdegalicia.es/noticia/ocioycultura/2013/07/04/obabakoak-lluvia-amarilla-cosecha-88/0003_201307G4P39991.htm «Obabakoak» y «La lluvia amarilla», cosecha del 88, en "''La Voz de Galicia''"], consultau o 31 d'agosto de 2015</ref>.
 
Un efecto colateral d'ixe exito, que mesmo l'autor ha confesau que nian se podeba esperar<ref name=Memo/>, fue o redescubrimiento a la Opinión Publica d'os despoblaus y os nuclios de población perdius d'a Montanya, que ta buena cosa de chent heban estau una realidat oculta dica o inte. En o caso concreto d'Ainielle, a lectura d'o libro fizo dispertar o intrés de muitos caminants afeccionaus, que comenzón a puyar-ie cada vegada en un numero más gran ta vesitar o particular scenario d'a obra de Llamazares, tornando-se o que [[Enrique Satué Oliván|Enrique Satué]] (autor d'o libro ''[[Ainielle, la memoria amarilla]]'', director d'o [[Museu de Sarrablo]] y descendient d'o lugar) ha dau en clamar l'«atra plevia amariella»<ref name=Memo/>, a d'as personas que por un motivo u unatro se deixan u s'han deixau cayer por o nuclio.
 
O caso ye que Ainielle, gracias a o libro de Llamazares, s'ha convertiu en un d'os despoblaus más famosos d'Espanya, y ha estau mientres sobre tot a [[decada de 1990]] o foco de peregrinación de más caminants y excursionistas que garra atro. Ista «atra plevia amariella», que diz Satué, ha comportau actuacions espontanias, bienintencionadas u no, y descoordinadas, de bells vesitants. Os uns, que han desbrozau aleatoriament puestos d'o lugar, atros deixando exprisions y notetas y, en o pior d'os casos, encara bella pintada (''graffitti'') en os muros de piedra.
 
== Vinclos externos ==
* {{an}} {{es}} [http://www.youtube.com/watch?v=4HXAnfU9o_U Vidio sobre una fleca d'o libro, por "La Casa de Zitas"]
 
== Referencias ==
 
{{Listaref}}
 
[[Categoría:Libros en castellán]]