Diferencia entre revisiones de «Aragonés d'a valle de Vio»
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición |
m ortografía using AWB |
||
Linia 11:
[[Imachen:Start hand.svg|25px|Variedatz dialectals de l'Aragonés]] <small>'''Ista fualla ye escrita en l'aragonés d'a valle de Vio'''.</small>
l''''Aragonés d'a [[valle de Vio]]''' u '''de ''Vallivió''''' (en [[Idioma aragonés|aragonés]] ''estándar'' '''val de Vio''') ya definito per a variedat local de l'[[Idioma aragonés|aragonés]] que se parla en as [[valle de Vio|valles de Vio]] y [[Valle de Fanlo|Fanlo]], en l'aria centro-septentrional d'a ''comarca'' de [[Sobrarbe]], de camís d'entre ras [[valle d'a Cinca|
Saroïhandy fayó tamién, en o mesmo curso d'ixe anyo e d'o [[1900]], es suyos famosos estudios sobre o complexo dialectal d'as [[Valles de Bielsa|valles altas d'a Cinca]] e d'[[Val de Chistau|o Cinqueta]], que le pareixión bian diferendas, e que son a semiant d'o que oi ya devenito n'es parlars [[aragonés belsetán|belsetán]] e [[aragonés chistabín|chistabín]] dera luenga aragonesa. D'os estudios de Saroïhandy en Vio mos son quedatos, amás d'os interesants caracters descritos, belas locucions e esprisions interesantismas como fragmentos de [[pastorada]]s u cancions de mullers bian representativas d'a cultura sobrarbenca d'aquels tiampos. Posteriorment, autors atuals como [[Chabier Tomás]] e [[Chusé Raul Usón]] en han organizato e recopilato nuavas manifestacions que demuestran l'estato de degradación que ha sofrito a [[parla (lingüistica)|parla]] local d'istas valles en pasar es 100 anyos.
Linia 164:
*Vocalización predominante d'a "i" d'antes no ra "X" en o grupo fonetico "ix", como ya tepico d'a cuenca d'a Cinca, pero no s'ha sentito nunca en a de l'Ara, de [[valle de Broto|Broto]] ta Boltanya: ''Deixar'' [d(e)iʃar], ''baixar'' [baiʃar], etz.
*Deformación d'os diftongos aragoneses en ''-ue-'' e ''-ie-'', derivatos d'as vocals ''E'' e ''O'' largas latinas, ta formas como '''-ua-''' e '''-ia-''' (que no son As de vertaderas, si que vocals transicionals que os parladors identifican como E). Ista tendencia que pareixe que estió cheneral en os primeros sieglos d'evolución de l'[[Idioma aragonés|aragonés]], fendo-se cheneral d'o [[Condato d'Aragón|Viello Aragón]] t'a [[Ribagorza]] en a Edat Meya, nomás que a decumentó [[Jean-Joseph Saroïhandy]], en prencipiar o [[sieglo XX|siaglo XX]], en as valles de Broto, Vio, [[Valle d'a Solana|Solana]] e [[
**''F'''ia'''sta'' [fiɶsta], ''[[Ovis orientalis aries|'''ua'''lla]]'' [ɣwáʎa], ''d'''ia'''nt'' [diɶn], ''cal'''ia'''nt'' [kaliɶn], ''g'''ua'''mbra'' [(ɣ)wámbra], etz.
**En contraposición d'o [[belsetán]] e [[chistabín]] ''f'''ie'''sta'' [fiésta], ''g'''üe'''lla'' [ɣwéʎa], ''d'''ie'''nt'' [dién], ''cal'''ie'''nt'' [kalién] e ''g'''üe'''mbra'' [(ɣ)wémbra].
| |||