Diferencia entre revisiones de «Moriello de Monclús»

Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
m ortografía, replaced: Enrastre → Vinclo
mSin resumen de edición
Linia 1:
:''Iste articlo tracta sobre '''Moriello de Monclús''', que ye un [[lugar]] que en l'actualidat fa parte d'o [[municipio]] d'[[A Fueva (municipio)|Aa Fueva]]. Ta o municipio historico que incluiba iste lugar, se veiga '''[[Moriello de Monclús (municipio)]]'''.''
{{Localidá Aragón
|nombre = Moriello de Monclús
Linia 13:
|distanzia3 = 2,7
|ta3 = Tierrantona
|poblazión = 4145
|calendata = 20102011
|diocesi = Balbastro-Monzón
|arciprestato = [[Arciprestato de Sobrarbe|Sobrarbe]]
Linia 23:
}}
 
'''Moriello de Monclús''' (oficialment, en [[Idioma castellano|castellano]], «''Morillo de Monclús''») ye un [[lugar]] [[Aragón|aragonés]] d'o [[municipio]] d'[[A Fueva (municipio)|A Fueva]], en a [[provincia de Uesca]] y [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'o [[Sobrarbe]]. A suya [[población humana|población]] ye de 4145 habitants ([[20102011]]<ref name="INE1">{{es}} [http://www.ine.es/nomen2/index.do?accion=busquedaRapida&subaccion=&numPag=0&ordenAnios=ASC&nombrePoblacion=Morillo+de+Moncl%FAs&botonBusquedaRapida=Consultar+selecci%F3n «Morillo de Monclús» en a subpachina «''Relación de unidades poblacionales''» d'o ''Instituto Nacional de Estadística''], consultada loo [[2822 de chinero]]marzo de [[2011]]2012.</ref>)
 
O lugar o forman dos vicos de casas esparzas en as [[garra (orografía)|garras]] d'un [[tozal]] anisolau en sud-sud-este de [[Tierrantona]]. Como lo propio Tierrantona y belaltros nuclios, se troba rodeyau d'a plana natural d'[[Aa Fueva]], anque áa menos d'un kilometro d'a base d'o tozal áa on se troba, en dirección nord-este, se i devantan as garras d'a [[sierra de Campanué]] que por á par de Moriello s'enfila t'alto d'os 1500 [[metro]]s d'altaria sobre o nivel d'a mar, en a [[punta d'o Campanué]] (1548 m).
 
Garra d'os dos vicos que forman Moriello no presenta una estructura urbana definida, y as casas, dispersas u en formando grupillons chicorrons de dos u tres, s'alternan con [[era]]s y [[campo (rural)|campichotz]] en o costau meridional d'o tozal que sinyoreya laa ilesia. A dita ilesia, consagrada áa l'advocación de [[Sant Cristofo]], comparte a punta d'o tozal con o [[fosal|cimenterio]] y qualques enrunas d'o que va estar o [[castiello]].<ref name="Romanico">{{es}} [http://www.romanicoaragones.com/1-Sobrarbe/99038-MorilloMonc.htm «''Morillo de Monclús''» en a pachina ''RomanicoAragonés.com''], consultada lo [[19 d'octubre]] de [[2010]].</ref> A presencia d'as trazas d'o castiello ye significativa, pus como en tantos altros lugars que han nombre «murMur», «muroMuro» u «murielloMuriello/morielloMoriello», loo nombre dimana d'una fortificación u construcción defensiva en pirol d'un tozal u [[cerro]], que pareix que ye o que se designaba con a parola «muro» en a [[Edat Meya]].<ref name="Romanico"/><ref name="Comarca">{{es}} [[Severino Pallaruelo Campo|PALLARUELO CAMPO, Severino]] et al. ''Comarca de Sobrarbe'' Num. 23 en a Colección Territorio. Gobierno de Aragón; Zaragoza, [[2007]]. ISBN 84-7753-630-9</ref>
 
[[Moriello de Monclús (municipio)|Moriello de Monclús]] le va dar nombre áa un [[municipio]] historico, en l'actualidat auxidido, que o incluiba en chunto con Tierrantona, [[Ranyín]] y o [[Lumo de Ranyín]], [[Pallaruelo de Monclús|Pallaruelo]], [[Formigals]] y [[Troncedo]].<ref name="INE2">{{es}} [http://www.ine.es/intercensal/intercensal.do?search=1&cmbTipoBusq=0&textoMunicipio=Morillo+de+Moncl%FAs&btnBuscarDenom=Consultar+selecci%F3n «Morillo de Monclús» en a subpachina «''Alteraciones de los municipios en los Censos de Población desde 1842''» d'o ''Instituto Nacional de Estadística''], consultada o [[19 d'octubre]] de [[2010]]</ref> O municipio teneba a cabecera municipal en Tierrantona anque tenese ixe nombre, y desapareixió en a [[anyos 1960|decada de 1960]] en fusionar-se o municipio d'de [[A Fueva (municipio)|Aa Fueva]] que ye l'actual.<ref name="INE2"/>
 
==Nombre==
 
En [[Aa Fueva]], áa Moriello de Monclús áa sobén se siente decir-le por l'apellido, «Monclús», pero se tracta d'una error con radices historicas. Moriello de Monclús (enantes, «Moriello de Tierrantona»<ref name="Fueva">{{es}} [http://www.lafueva.com/morillo-de-monclus-2.htm «''Morillo de Monclús''» en o pachina oficial de l'achuntamiendo d'Aa Fueva]; consultada lo [[19 d'octubre]] de [[2010]].</ref>) lo va vender á la [[baronía de Monclús]] (con seu en una [[villa]] desapareixida que i heba en a [[val d'a Cinca]], áa man de [[Mediano]]) o [[Chuan II d'Aragón|rei Chuan II]], en [[1460]].<ref name="Genealogía">{{es}} [http://palomatorrijos.blogspot.com/2010/02/la-baronia-de-monclus-monclus-mediano.html Dentrada ''La baronía de Monclús'' en o blog ''Historia y Genealogía''], consultau o [[19 d'octubre]] de [[2010]].</ref> D'os tiempos que va fer partes d'aquella baronía, o nombre le cambeó como Moriello de Monclús, y en l'actualidat, en habendo desapareixido aquel [[Monclús]] historico, o nombre d'a villa s'ha ido fendo más común que le s'aplique áa Moriello. Son, cal que se deixe planoclaro, dos localidatz dieferents, en dos subcomarcas diferents áa dintro d'de o [[Sobrarbe]] (Moriello en Aa Fueva, Monclús en a val d'a Cinca), en distando 10 u 12 [[kilometro]]s a una y l'altraatra, pero que se troban ligadas por un segundo nombre que no ye si que un vestichio que da treslau d'ixa pertenencia de tiempos historicos de a una áa la baronía que dimanaba de l'altra.
 
No guaire luent de Moriello de Monclús por as garras d'o Campanué, á demés, existe un despoblau que omnese diz [[Pallaruelo de Monclús]], y que posiblement troba ixe nombre no pas por Moriello sino por haber feito parte tamién de a dita baronía de Monclús.
 
Por demés, áa Moriello de Monclús se o troba decumentau como «''Murel de Terrantona''» en [[1102]],<ref name="Fueva"/> dando-nos una imáchen de como d'antigo ye o lugar, u más probablement, o castiello que o sinyoraba. O historiador [[Antonio Ubieto Arteta|Ubieto Arteta]] en deciba d'haber-lo trobau tamién como «''Moriello''».
 
== Demografía ==
{{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= |1910= |1920= |1930= |1940= |1950= |1960= |1970= |1981= |1991= |1992= |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= 41 |2001= 39 |2002= 40 |2003= 37 |2004= 33 |2005= 33 |2006= 39 |2007= 38 |2008= 41 |2009= 44 |2010= 41 |2011= 45 | 2012= }}
 
==Imáchens==
Linia 49:
 
==Fiestas==
*[[8 de mayo]], '''fiesta chica''', fendo-le honras áa [[Sant Miguel]].<ref name="Fueva"/>
*[[10 de chulio]]l, Fiesta Mayor d'enantes, fendo-le honras áa [[Sant Cristofo]].<ref name="Fueva"/>
*[[28 d'agosto]], '''Fiesta Mayor''' actual, fendo-le honras áa [[Sant Agostín]].<ref name="Fueva"/><ref name="Sobrarbe">{{es}} [http://www.sobrarbe.com/sobrarbe.php?niv=3&cla=_1TD0P2EYT&cla2=_1TD0PVJSN&cla3=&tip=2 «''Fiestas en agosto''» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com]; consultada o [[19 d'octubre]] de [[2010]]</ref>
 
==Referencias==
Linia 59:
{{Commonscat|Morillo de Monclús|Moriello de Monclús}}
 
{{Lugars d'Aa Fueva (municipio)}}
 
[[Categoría:Lugars de Uesca]]
[[Categoría:Lugars de Sobrarbe]]
[[Categoría:A Fueva]]
[[Categoría:Localidatz d'Aragón con fiestas patronals ta Sant Miguel]]
[[Categoría:Localidatz d'Aragón con fiestas patronals ta Sant Agostín]]