Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Caos granitico ye una forma d'o terreno con de grans tormos poliedricos u redondos aislaus en amplas superficies representando una meteorización esferoidal.

Caos granitico en Musina, Sudafrica.

Orichen editar

Ye un modelau tipico de terrenos con materials con textura granuta, en especial granitos, pero tamién atras rocas plutonicas y muitas rocas metamorficas.

Bi ha diferents teorías pa explicar a formación d'un caos granitico. Una d'as mes aceptadas ye la que se basa en as diferents familias de diaclasas que bi ha en os macizos graniticos.[1] Ixas diaclasas mugan bloques poliedricos y tamién permiten a circulazión de l'augua sotorrana que provien d'a plevia. Con o tiempo a meteorización quimica d'o granito arredol d'as diaclasas por hidrolisi fa que hi haiga masas de granito inalterau con formas poliedricas en meyo d'arenas y archilas derivadas d'a hidrolisi (regolito) y tot baixo un suelo. Cuan o suelo y o regolito desapareixen por erosión quedan os tormos graniticos aislaus y sueltos en a superficie d'o macizo granitico.

En Espanya os caos graniticos son tipicos d'o paisache d'o Sistema Central. Tamién bi n'ha en Galicia. Como curiosidat bi ha tormos graniticos que descansan sobre o granito despullau en posicions d'equilibrio y que pueden bellugar-sen con o viento. En o Sistema Central y Meseta Central reciben a denominación de berrocales, palabra que existe en lo Sistema Iberico teruelano pa dicir a atras formas d'o terreno que se desembolican en cuarcitas y con orichens en a chelifracción, periglacialismo y atros fenomenos.[2][3] Manimenos en a terminolochía cheolochica espanyola s'ha imposau a palabra berrocal pa dicir los caos graniticos que s'han formau por meteorización esferoidal

Referencias editar

  1. (es) Eumenio Ancochea Soto, Francisco Anguita Virella, Fernando Moreno Serrano. Geología Procesos Externos. Editorial Edelvives, 1990.
  2. (es) José Manuel Vilar Pacheco: Lexico y cultura popular de la Sierra de Albarracín. Centro de estudios de la Comunidad de Albarracín, 2008, p 104, p 194.
  3. (es) Pedro Manuel Artigot Martínez (coordinador): Red natural de Aragón. nº 20, Sierra de Albarracín Prames, 2007. pp 120-121

Bibliografía editar