Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Paul Muni
Paul Muni
Paul Muni
Información personal
Calendata naiximiento: 22 de setiembre de 1895
Puesto naiximiento: Lviv (Imperio Austrohongaro)
Calendata muerte: 25 d'agosto de 1967
Puesto muerte: Santa Barbara (California)
Ocupación: Actor
Conchuche: Bella Finkel (1921-1967)
Premios Oscar
1936: Oscar a o Millor Actor por The Story of Louis Pasteur.

Meshilem Meier Weisenfreund, con nombre artistico Paul Muni, estió un actor estausunidense, naixito o 22 de setiembre de 1895 en Lviv (Imperio Austrohongaro, hue Ucraína) y muerto o 25 d'agosto de 1967 en Santa Barbara (California).[1]

En a suya carrera cinematografica, recibió un Oscar a o Millor Actor (amás de cuatro nominacions), un Premio NYFCC a o Millor Actor, una Copa Volpi a o Millor Actor, un Premio a lo Millor Actor d'o Festival Internacional de Cine de Mar del Plata y un Premio Tony a o Millor Actor Teatral. D'entre a suya filmografía, de puet destacar as suyas interpretacions en as cintas The Valiant (1929, William K. Howard), Scarface (1932, Howard Hawks), The Story of Louis Pasteur (1936, William Dieterle), The Life of Emile Zola (1937, William Dieterle), u The Last Angry Man (1959, Daniel Mann).

Primeras anyadas editar

Meshilem Meier Weisenfreund naixió d'a ciudat de Lviv, que en ixas calendatas (1895) yera en a provincia austriaca de Galitzia, en l'Imperio Austrohongaro, en una familia chodiga. Os suyos pais yeran actors de teatro en yiddisch, y emigroron en 1902 ta Nueva York, en os Estaus Unius,[1] como muchos atros habitants d'a redolada en ixas envueltas.

Estaus Unius editar

En os Estaus Unius, debutó en a escena con os suyos pais en 1907, a l'edat de 12 anyadas. Lo escubrió o empresario teatral Maurice Schwartz, que yera propietario d'o Yiddish Art Theater.[1]

Actividat cinematografica editar

Con 29 anyos d'edat, actuó en os teatros de Broadway, en Nueva York, en o suyo primer papel en el que emplegaba a luenga anglesa. En 1929 fue contractato por a Fox Film Corporation d'o productor William Fox, y nominato a o premio Oscar ta o Millor Actor por o suyo primer papel en o cine, en The Valiant, de William K. Howard, con Marguerite Churchill, DeWitt Jennings, Henry Kolker, Edith Yorke, Richard Carlyle y Johnny Mack Brown. Sindembargo, os papels que li ufriban no li cuacaban, y albandonó o cine ta tornar ta o teatro.

En 1932 tornó ta o cine, ta un papel en Scarface, una pelicula de cine negro de Howard Hawks, con Ann Dvorak, George Raft, Karen Morley y Osgood Perkins. Tamién en 1932 rodó I Am a Fugitive from a Chain Gang, de Mervyn LeRoy, con Glenda Farrell, Helen Vinson y Noel Francis; por a suya interpretación en ista cinta fue tamién nominato a l'Oscar a o Millor Actor. Ista cinta li fació retomar a suya carrera cinematografica, con títols d'importancia. A productora cinematografica Warner Bros. li ufrió un contracto.

Asinas, en 1936 rodó a pelicula The Story of Louis Pasteur, entrepetando a Louis Pasteur; o director cinematografico estió William Dieterle, y atros actors estioron Josephine Hutchinson, Anita Louise y Donald Woods. Por ista interpretación recibió o Oscar a o Millor Actor en 1936, amás d'a Copa Volpi a o Millor Actor d'o Festival Internacional de Cine de Venecia.

En 1937 interpretó a Émile Zola en a cinta The Life of Emile Zola, tamién de William Dieterle, con Gale Sondergaard, Joseph Schildkraut, Gloria Holden y Donald Crisp, recibindo una atra nominación a o premio Oscar a o Millor Actor y un Premio NYFCC a o Millor Actor, atorgato por o Cerclo de Criticos Cinematograficos de Nueva York.

En o periodo d'o Comité d'Actividaz Antiamericanas, promovito por o senador Joseph McCarthy, Paul Muni fue relegato, por a suyas posicions politicas, que feba apareixer en as suyas peliculas, aspecto claro en peliculas como en The Life of Emile Zola u Juarez, pero que apareixeba en muitos atros d'os suyos papels.[1]

En 1959 recibió a suya zaguera nominación a l'Oscar, por a pelicula The Last Angry Man, de Daniel Mann, con David Wayne y Betsy Palmer.

Actividat teatral editar

Paul Muni no albandonó o Teatro, y recibió en 1956 un Premio Tony a o Millor Actor Teatral por a suya participación en Inherit the Wind, una obra de Jerome Lawrence y Robert Edwin Lee.

Retirada d'a escena editar

En 1959, por os suyos problemas de salut, se retiró d'o cine y d'o teatro. Morió o 25 d'agosto de 1967 en a localidat de Montecito, en l'estato de California, a l'edat de 71 anyadas.

Premios editar

Cine editar

Paul Muni recibió un premio Oscar a o Millor Actor en 1936 por The Story of Louis Pasteur. Muni fue nominato a l'Oscar a o Millor Actor por The Valiant (1929), I Am a Fugitive from a Chain Gang (1932), The Life of Emile Zola (1937) y The Last Angry Man (1959).

Tamién recibió Muni en 1936 una Copa Volpi a o Millor Actor en o Festival Internacional de Cine de Venecia, por a suya interpretación de Louis Pasteur en The Story of Louis Pasteur

Recibió en 1937 un Premio NYFCC a o Millor Actor, d'o Cerclo de Criticos Cinematograficos de Nueva York por o suyo papel en The Life of Emile Zola. Tamién fue nominato a lo Premio NYFCC a o Millor Actor por The Last Angry Man en 1959, interpretación que li comportó tamién o Premio a lo Millor Actor d'o Festival Internacional de Cine de Mar del Plata

Teatro editar

Tamién recibió en 1956 un Premio Tony a o Millor Actor Teatral por a suya participación en Inherit the Wind.

Filmografía editar

Anyo Títol d'a cinta Papel Director Reparto Atros
1929 The Valiant[2] James Dyke William K. Howard Marguerite Churchill, John Mack Brown, DeWitt Jennings, Edith Yorke, Clifford Dempsey, Richard Carlyle, Henry Kolker Nominato a l'Oscar a o Millor Actor
Seven Faces[3] Papa Chibou, Diablero, Willie Smith, Franz Schubert, Don Juan, Joe Gans, Napoleón Berthold Viertel Marguerite Churchill, Lester Lonergan, Russell Gleason, Gustav von Seyffertitz, Eugenie Besserer, Walter Rogers, Salka Stenermann Cinta perdida
1932 Scarface[4] Antonio 'Tony' Camonte Howard Hawks Ann Dvorak, Karen Morley, Osgood Perkins, C. Henry Gordon, George Raft, Vince Barnett, Boris Karloff, Purnell Pratt, Tully Marshall, Inez Palange, Edwin Maxwell
I Am a Fugitive from a Chain Gang[5] James Allen Mervyn LeRoy Glenda Farrell, Helen Vinson, Noel Francis, Preston Foster, Allen Jenkins, Berton Churchill, Edward Ellis, Sally Blane, Louise Carter, Hale Hamilton Nominato a l'Oscar a o Millor Actor
1933 The World Changes[6] Orin Nordholm Jr. Mervyn LeRoy Aline MacMahon, Mary Astor, Donald Cook, Jean Muir, Mickey Rooney, Guy Kibbee, Patricia Ellis, Theodore Newton, Margaret Lindsay, Gordon Westcott, Alan Dinehart, William Janney
1934 Hi Nellie![7] Brad Bradshaw Mervyn LeRoy Glenda Farrell, Ned Sparks, Robert Barrat, Berton Churchill, Katharine Sergava, Hobart Cavanaugh, Douglass Dumbrille, Edward Ellis, Paul Kaye, Donald Meek
1935 Bordertown[8] Johnny Ramirez Archie Mayo Bette Davis, Margaret Lindsay, Eugene Pallette, Robert Barrat, Soledad Jiminez, Hobart Cavanaugh, Gavin Gordon, William Davidson
Black Fury[9] Joe Radek Michael Curtiz Karen Morley, William Gargan, Barton MacLane, John Qualen, J. Carrol Naish, Vince Barnett, Tully Marshall, Henry O'Neill, Joseph Crehan, Mae Marsh, War Bond
Dr. Socrates[10] Dr. Lee Cardwell, dito Dr. Socrates William Dieterle Ann Dvorak, Barton MacLane, Robert Barrat, John Eldredge, Hobart Cavanaugh, Helen Lowell, Mayo Methot, Henry O'Neill, Grace Stafford, Samuel Hinds, June Travis
1936 The Story of Louis Pasteur[11] Louis Pasteur William Dieterle Josephine Hutchinson, Anita Louise, Donald Woods, Fritz Leiber, Henry O'Neill, Porter Hall, Raymond Brown, Akim Tamiroff, Halliwell Hobbes, Frank Reicher, Dickie Moore, Ruth Robinson, Walter Kingsford Oscar a o Millor Actor, Copa Volpi a o Millor Actor
1937 The Good Earth[12] Wang Sidney Franklin, Victor Fleming (no acreditau) Tilly Losch, Luise Rainer, Charley Grapewin, Walter Connolly, Jessie Ralph, Soo Yong, Keye Luke, Roland Lui
The Woman I Love[13] Tenient Claude Maury Anatole Litvak Miriam Hopkins, Louis Hayward, Colin Clive, Minor Watson, Elisabeth Risdon, Paul Guilfoyle, Wally Albright, Mady Christians, Alec Craig, Owen Davis, Jr., Sterling Holloway, Adrian Morris
The Life of Emile Zola[14] Émile Zola William Dieterle Gloria Holden, Gale Sondergaard, Joseph Schildkraut, Donald Crisp, Erin O'Brien-Moore, John Litel, Henry O'Neill, Morris Carnovsky, Louis Calhern, Ralph Morgan, Robert Barrat, Vladimir Sokoloff, Grant Mitchell, Harry Davenport, Robert Warwick, Charles Richman, Gilbert Emery Nominato a l'Oscar a o Millor Actor, Premio NYFCC a o Millor Actor
1939 Juarez[15] Benito Juarez William Dieterle Bette Davis, Brian Aherne, John Garfield, Claude Rains, Donald Crisp, Joseph Calleia, Gale Sondergaard, Gilbert Roland, Henry O'Neill, William Wilkerson, Harry Davenport, Louis Calhern, Walter Kingsford, Irving Pichel, Montagu Love
We Are Not Alone[16] Dr. David Newcome Edmund Goulding Jane Bryan, Flora Robson, Raymond Severn, Una O'Connor, Henry Daniell, Montagu Love, James Stephenson, Stanley Logan, Cecil Kellaway, Alan Napier, Eily Malyon, Douglas Scott, Crauford Kent
1941 Hudson's Bay[17] Pierre Esprit Radisson Irving Pichel Gene Tierney, Laird Cregar, John Sutton, Virginia Field, Vincent Price, Nigel Bruce, Morton Lowry, Chief Thundercloud, Frederick Worlock, Montagu Love, Ian Wolfe, Chief John Big Tree, Jean Del Val
1942 Commandos Strike at Dawn[18] Erik Toresen John Farrow Anna Lee, Lillian Gish, Cedric Hardwicke, Ray Collins, Robert Coote, Rosemary DeCamp, Alexander Knox, Elisabeth Fraser, Richard Derr, Erville Alderson, Barbara Everest, Rod Cameron, Louis Jean Heydt, George Macready
1943 Stage Door Canteen[19] Él mesmo Frank Borzage Cheryl Walker, Lon McCallister, Margaret Early, William Terry, Marjorie Riordan
1945 A Song to Remember[20] Profesor Józef Elsner Charles Vidor Merle Oberon, Cornel Wilde, Nina Foch, George Coulouris, Howard Freeman, Stephen Bekassy, Roxy Roth
Counter-Attack[21] Alexei Kulkov Zoltan Korda Marguerite Chapman, Larry Parks, Harro Meller, Roman Bohnen, George Macready, Erik Rolf, Ludwig Donath, Rudolph Anders, Philip Van Zandt
1946 Angel on My Shoulder[22] Eddie Kagle/Judge Fredrick Parker Archie Mayo Anne Baxter, Claude Rains, Onslow Stevens, George Cleveland, Erskine Sanford, Marion Martin, Hardie Albright, James Flavin
1952 Imbarco a mezzanotte[23] L'estanyo con pistola Joseph Losey Joan Lorring, Vittorio Manunta, Luisa Rossi, Aldo Silvani, Arnoldo Foà, Alfredo Varelli, Héléna Manson, Enrico Glori, Linda Sini
1959 The Last Angry Man[24] Dr. Sam Abelman Daniel Mann David Wayne, Betsy Palmer, Luther Adler, Claudia McNeil, Joby Baker, Joanna Moore, Nancy R. Pollock, Billy Dee Williams, Robert F. Simon, Dan Tobin Nominato a l'Oscar a o Millor Actor, Nominato a lo Premio NYFCC a o Millor Actor, Premio a lo Millor Actor d'o Festival Internacional de Cine de Mar del Plata

Vinclos externos editar

Referencias editar


Predecesor:
Victor McLaglen
Oscar a o Millor Actor
1936 9ena edición
Succesor:
Spencer Tracy
Predecesor:
Walter Huston
Premio NYFCC a o Millor Actor
1937
Succesor:
James Cagney
Predecesor:
Pierre Blanchar
Copa Volpi a o Millor Actor
1936
Succesor:
Emil Jannings
Predecesor:
Alfred Lunt
Premio Tony a o Millor Actor Teatral
1956
Succesor:
Fredric March
Predecesor:
Richard Barthelmess
Nominato a l'Oscar a o Millor Actor
1929, 2a edición, con
Chester Morris
George Bancroft
Lewis Stone
Succesor:
George Arliss
Wallace Beery
Maurice Chevalier
Ronald Colman
Lawrence Tibbett
Predecesor:
Alfred Lunt
Nominato a l'Oscar a o Millor Actor
con Leslie Howard

1933 6ena edición
Succesor:
Frank Morgan
William Powell
Predecesor:
Gary Cooper
Walter Huston
William Powell
Spencer Tracy
Nominato a l'Oscar a o Millor Actor, con
Charles Boyer, Robert Montgomery y Fredric March‎

1937
Succesor:
Charles Boyer
James Cagney
Robert Donat
Leslie Howard
Predecesor:
Tony Curtis
Paul Newman
Sidney Poitier
Spencer Tracy
Nominato a l'Oscar a o Millor Actor, con
Laurence Harvey
Jack Lemmon
y James Stewart

1959
Succesor:
Trevor Howard
Jack Lemmon
Laurence Olivier
Spencer Tracy