Memoria de un montañés
Memoria de un montañés | |
---|---|
![]() Portalada d'a primer edición por Xordica en 2007 | |
Información cheneral
| |
Autor | José Satué Buisán |
Chenero literario | Biografía (Autobiografía) |
Versión orichinal en castellán
| |
Editorial | Xordica Editorial |
Ciudat | Villanueva de Galligo (Zaragoza) |
País | ![]() |
Calendata de publicación |
2007 |
Formato | 13,5 x 21 cm tapas tovas |
Pachinas | 267 |
ISBN | ISBN 978-84-96457-25-6 |
Memoria de un montañés (por o suyo títol orichinal) ye o libro de memorias de José Satué Buisán, «Ferrer», o pai d'o escritor José Mª Satué y un d'os zaguers amos de casa en encetar o camin d'a emigración dende Escartín, en o Sobrepuerto. Por ixo, o libro constituye un testimonio interesantismo sobre o fenomeno d'a despoblación en l'Alto Aragón, y aporta una visión en primera persona sobre a vida y as actividatz tradicionals en as sierras interiors.
O libro ye, en realidat, a versión aprestada y revisada por su fillo, y editada por Xordica Editorial ta o publico, d'as memorias manuscritas por l'autor. A obra ye escrita en castellano, pero a edición respecta toda la cantidat de lexico propio de l'aragonés que l'autor i emplegó en a redacción orichinal, mirando de dar-le fidelidat a la forma natural con a qual ell s'expresaba.
BiografíaEditar
Sinyó José Satué naixió de casa Ferrer d'Escartín en 1907, y creixó, casó y vevió en o lugar dica 1967, quan teneba 60 anyos. Su muller tamién yera de Sobrepuerto, d'Otal, por a qual cosa as relacions socials y familiars s'heban desembolicau siempre entre o cabo alto de Sobrepuerto y os lugars mas amanaus en a valle de l'Ara. As ferias de ganau en Broto y en Biescas, a mili, y bella excursión ocasional ta o Sarrablo u ta Naval (pa comprar os famosos «boticos» d'alfar d'astí) formarán a suya visión d'o mundo a más gran parte d'a suya vida.
Teneba chirmanos que heban marchau de lugar antes que ell, y le contaban as comodidatz de a ciudat, y fillos que marchón pa estudear y nunca no i quison tornar. Atras casas vicinas heban íu vuedando-se, y os vicinos emigraus le calentaban a cabeza con una vida millor. A vida en Escartín yera dura. Se penaba pa tot. Pero a decisión yera muit difícil y a pospuso mientres que pudo; manimenos, heba de plegar-le o día a-on que s'habría de rendir a la evidencia.
A ixa inusual edat, sexachenero, encieta o camín d'a emigración que l'ha de levar ta Uesca, carriando a su mai anciana, su muller y a sola filla que, choveneta, no heba marchau encara de casa, y baixando por o sender d'o lugar os trastes de casa, a tornas y penando, sobre os mastos que dimpuesas venderá en Fiscal. En ixas envueltas, ni Bergua no teneba pista, y un camín de tant pocos kilometros como bi ha entre Escartín y Fiscal, por aquellas sendas y cargaus, se puede fer una Odiseya.
A luz electrica, l'augua corrient, una cocineta economica... tot le ye curioso y le truca l'atención quan arriba ta o piset en Uesca. En a ciudat encara treballará bells anyos mas, dica que mas por os fillos que por ell mesmo, le descubrirán que existe una cosa que en dicen a chubilación. A versátil y sufierta mentalidat d'un «montanyés», pa quí totz es oficios es sabeba fer (dende ferrar a retellar, dende fer lenya a cazar u ir pastor), pareix que le fa de mas mal adaptar-se a la vida en a Ciudat de zaguerías d'os anyos 60 de cómo s'heba ell pensau. Como razona Sinyó Ferrer, puede estar que un árbol viello trasplantau no torne a enradigar.