Iaccetans

(Reendrezau dende Iacetans)
Iaccetans  (†)
Iakketanoi
Periodo
Edat Antiga
Rechions actuals
Flag of Aragon.svg Chacetania (Aragón)
Idiomas
Ibero y protobasco
Ciudatz
Iacca
Pueblos relacionaus
Basco-aquitans, pueblos ibers y pueblos celtibers
Mapa
Ethnographic Iberia 200 BCE-es.svg
Iaccetans en royo

Los iaccetans (iakketanoi en griego clasico, iacetani en latín) estió una comunidat humana que pobló parte de l'Alto Aragón antes de los romans.

Lur capital estió Iacca (actual Chaca, en escritura ibera Iaka.svg) d'on prenen lo nombre. S'ha considerato que podeban estar relacionatos con los aquitans, por lo pareixito de nombre, que puet estar casual. Se sape que emitioron moneda. Los mencionan Estrabón, Plinio lo Viello y Ptolomeu.

La suya pertinenza u no a los pueblos basco-aquitans ye controvertita. Estrabón los menciona en las suyas cronicas sobre Sertorio como un pueblo independient de los vascons, pero Ptolomeu diz que Iacca yera una ciudat vascona.

Los enemigos naturals de los iaccetans yeran los suessetans de Cinco Villas y talment Plana de Uesca. A sobén los iaccetans saqueyaban las tierras de los suessetans. Los romans redotoron a los iaccetans en 195 aC, quan Catón prenio Iacca con aduya suessetana (los suessetans distrayoron a l'exercito iaccetán). En l'anyo 19 lo suyo territorio fue adhibito a lL'Imperio Román dimpués de las Guerras Cantabras.

Se sape poco de la suya cultura material porque lo suyo territorio no ye rico en chacimientos arqueolochicos de la suya epoca. La poca ceramica trobata en lo suyo territorio puet estar u derivata de la ceramica de los Campos d'Urnas u d'orichen ibero ilerchet.

En tiempos d'Al-Andalus u dominación musulmana en a Peninsula Iberica a localidat de Chaca yera despoblata u poco poblata pero quedaba recuerdo onomastico d'os iaccetans u Al-Djalasqiyyin que mencionan ciertas cronicas encara en o sieglo IX. En l'anyo 852 s'escribió:

Este anyo se desvinió a batalla d'Al-Baydá (ye situata Al-Baydá amán d'a ciudat de Baqira, en tierras de Pamplona) entre musulmans y los infidels d'al-Djalasqiyyin. O primer día de topetar-sen estió desfavorable a los musulmans, y muitos fuoron marturiatos, y ixe mesmo día Musa ibn Musá recibió trenta y cinco lanzatas que trescurzoron as mallas d'a suya lorica. Pero a lo segundo día os musulmans refusoron l'ataque, indo en vanguardia Musa ibn Musá, que, encara que con feritas, encendió l'animo d'os musulmans y fació os millors servicios. Os djalasqiyyin, enemigos de dios, sufrioron a peyor derrota, y a tierra quedó cubierta d'os suyos calabres [1]

Dos cheografos de principios d'o sieglo X (Istahrí y Iacubí) escribioron en arabe o nombre d'o país d'os iaccetans:

dimpués s'une por a part d'a mar con o país d'Alafranc, y por part de tierra con o país d'Alchascas, que ye país de guerra y perteneixe a los cristians; dimpués s'une con o país d'os vascons, que tamién perteneixe a los cristians; dimpués, a los país d'os gallegos, que tamién perteneixe a los cristians.
y a lo norte d'ella una ciudat dita Tudela, debant a tierra d'os infidels ditos vascons; y a lo norte d'esta ciudat (de Zaragoza) bi n'ha d'atra dita Uesca, que ye mugant con os francos, d'una traza ditos chascas.[2]

ReferenciasEditar

  1. Antonio Ubieto Arteta Historia de Aragón. Orígenes de Aragón Anubar ediciones, 1981 pp123-125
  2. Antonio Ubieto Arteta Historia de Aragón. La formación territorial Anubar ediciones, 1981 pp11-13

Vinclos externosEditar