Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Wōđanaz u Wōđinaz ye o nombre reconstruito en protochermanico d'o dios conoixito como Odín en a mitolochía escandinava, Wōden en anglés antigo, Wotan en alto alemán antigo y Godan en longobardo. O nombre s'ha d'escribir con asterisco indicando que ye una palabra reconstruita sin documentación real.

O Bractiato de Vadstena d'o sieglo IV, amostrando un caballo, un muixón y una cabeza humana comunament identificato como una forma primeranca de l'Odín escandinavo.

En a interpretatio romana fue identificato con o dios romano Mercurio. Como dios d'a primera función se creye que desplazó en importancia lo dios Tîwaz (dimpués Tyr) en a mitolochía chermanica (en a que a mitolochía escandinava ye incluita).

Os testimonios son ixemenatos en un ampla aria, cheograficament y temporal. As primeras mencions romanas y a evidencia arqueolochica son mes d'un milenio mes antigas que l'Odín d'a Edda y o folklore medieval tardano.

Wōdanaz ye asociato con cualidaz poeticas u manticas, o suyo nombre ye connectato con o concepto de *wōþuz, "furor poeticus" (furia poetico), y ye doncas o dios d'os poetas y vidents. Ye un transformista y un sanador, y doncas dios d'os magos y sangoneras, ye asociato a la cacera salvache, y doncas a una deidat d'a muerte. Tamién ye un dios d'a guerra y qui traye a victoria.

Os periodos temporals que se pueden distinguir en este personache mitolochico son:

Periodo protochermanico, dende o sieglo II a.C dica o sieglo II, como *Wodanaz u o "Mercurio Chermanico";

Periodo d'as migracions, dende o sieglo III dica o sieglo VII, como Woden, Wodan u en proto-Noruego *Wodinaz; os primers testimonios d'o nombre de Wodan datan d'una misión de gaels cristianos irlandeses u escoceses d'o sieglo VI.

Periodo vikingo, dende o sieglo VIII dica o sieglo XII, como l'Óðinn escandinavo;

Periodo baixo-medieval y d'a Edat Moderna primerenca, dende o sieglo XIII dica o sieglo XVIII, se troba en o folklore chermanico como o "cazataire maldito" en a cacera salvache;

Periodo moderno, dende 1800 aproximadament, en o romanticismo nostalchico d'os vikingos, en o neopaganismo (odinismo) y en referencias en a cultura popular.

Mencions en fuents aragonesas editar

Trobamos una mención a Godan en aragonés medieval gracias a la traducción herediana de "Historia Gentis Langobardorum" de Pavlo Diacono adhibita a o libro "Breviarium ab urbe condita":

Recuenta antigüidat vna fabla la qual no es Res quelos vandalos acostantes se a Godan aq(ue)sti es qui es enues los Romanos Mercurio et es adorat de dios por todas las gens de germania / et demandaron victoria de los En muros et el Respondio que (dada) [daria] victoria adaq(ue)llos los quales primerament ueria qua(n)do el sol yxiria / et Gambara madre de Ybor / et de anyo acosta(n)do se a frena mugier de goda et Suplico le por los co(n)trario por uictoria delos (E)(G)uinilos la qual conssejo a Gatabara que las mugieres de los (E)(G)uinilos los cabellos sueltos ordenasen enues la cara a Sem(b)lança de barba / et quela p[(r)i]mera manyana con sus maridos Se alongassen a ueder godan en aquella Region en la qual era acostumbrado de guardar por la finiestra possada ves orient la qual cosa como fues facta Goda(n) uidiendo aq(ue)llas quando el sol exia diziendo que dixo qui son aq(ue)stas longas barbres la ora frena impetra q(ue) donas uictoria adaq(ue)llos alos quales auie dado no(m)bre (mas de el) (Cielo) es Res car uictoria de batallas no la da hombre mas de el Cielo viene mas Cierto es quelos longobartes son asi clamados de luenga barba no toquada ab fera como primerament fuesen dictos guinilo Et Godan fue en aq(ue)ste tiempo antes mucho antes ni fue en Germania antes en Grecia segunt quela antigüidat de los nuestros actors testifica