Tyrannosaurus rex
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Tyrannosaurus rex | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
| Tyrannosaurus rex | ||||||||||
| Osborn, 1905 | ||||||||||
O tiranosaurio (Tyrannosaurus: que significa literalment "reptil tirán")[1] ye un chenero extincto de dinosauro teropodo d'o clado d'os celurosaurios.
O Tyrannosaurus rex (a on rex quier dicir "rei" en latín), tamién dita T. rex u coloquialment T-Rex, ye a sola represenación d'ista especie y una d'as mas conoixitas d'os grans teropodos. O tiranosaurio habitó a on huei en día ye l'ueste d'America d'o Norte e que antigament yera una isla continent dita Laramidia. Os tiranosaurios heban una distribución mas ampla que atros tiranosauridos. Se son descubiertos fosils en una gran variedat de formacions cheolochicas que datan d'o Maastrichtiense, o seisén e zaguer estrato d'o periodo Cretacio, fa entre 68 e 66 millons d'anyos. Ye o zaguer miembro conoixito d'os tiranosauridos e ye entre os zaguers dinosauros no avians que existioron antis d'extinción d'os dinosauros.
Como atros tiranosauridos, o Tyrannosaurus rex yera un carnivoro bipedo con un gran tozuelo equilibrato por una luenga e bruta coda. En contimparación con as suyas grans e poderosas extremidaz culeras, as extremidaz debanteras d'os tiranosaurios yeran curtas pero poderosas ta la suya grandaria e heban dos didos rematatos en zarpa. L'especimen mas completo mide 12,3 m de longaria, por o que se creye que o tiranosaurio podeba plegar a medir mas de 12,3 m, dica os 3,66 m d'altaria dica las ancas, e seguntes as estimacions mas modernas podeba pesar entre 8,4 e 14 toneladas de peso. Encara que atros teropodos rivalizaban u superaban a o Tyrannosaurus rex en grandaria, ye entre os predadors terrestres conoixitos mas grans e se creye que heban a caixalada mas cerenya de toz os animals terrestres. Estado de luent o carnivoro mas gran d'o suyo ambient, o Tyrannosaurus rex yera un superpredador, depredando-ne d'hadrosauridos, herbivoros con armadura como os ceratopsios e ankilosaurios, e posiblement de sauropodos. Bels expertos han sucherito que lo Tyrannosaurus rex yera un carnucero. A cuestión sobre si lo Tyrannosaurus rex yera principalment un superpredador u un simplo carnucero ye un d'os mayors debaz d'a paleontolochía. A mayoría d'os paleontologos han acceptato que lo Tyrannosaurus rex yera tanto un predador activo como un carnucero.
Se son identificatos mas de cincuanta grans especimens de Tyrannosaurus rex, beluns d'os cuals son escletos cuasi completos. Ixallos de teixitos tovos e proteínas se son rechistratos a o menos en un d'os especimens. L'abundancia de material fosil permitió una rechira significativa en muitos aspectos d'a suya biolochía, incluindo-bi lo suyo desembolique e la suya biomecanica. Os habitos d'alimentación, a fisiolochía e a velocidat potencial d'o Tyrannosaurus rex son beluns d'os temas de debat. A suya taxonomía tamién ye controvetita, ya que bels expertos consideran a o Tarbosaurus bataar d'Asia como una segunda especie de tiranosaurio, entre que otris mantienen que o Tarbosaurus como un chenero deseparato. Diversos cheners de tiranosauridos d'America d'o Norte tamién se han como sinonimos d'o Tyrannosaurus rex.
En a cultura popular editar
Como o teropodo mas arquetipico, lo Tyrannosaurus rex ye un d'os dinosauros mas conoixitos dende escomencipios d'o sieglo XX, aparixendo en a-saber-las peliculas, anuncios, sellos postals e diversos atros meyos.
Referencias editar
- ↑ Online Etymology Dictionary (ed.). Tyrannosaurus (en anglés).