Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Nestor notabilis
Kea
Kea sobre una roca
Denominacions populars
Kea [1]
Estau de conservación

En periglo (IUCN)
Clasificación cientifica
Eukaryota
Animalia
Chordata
Aves
Psittaciformes
Nestoridae
Nestor
N. notabilis
Descripción
Nestor notabilis
Gould, 1856
Distribución cheografica
En verde distribución d'o kea

O kea (pronunciau en anglés /ˈkiːə; en maorí /kɛ.a/; Nestor notabilis) ye una especie de loro gran d'a familia Nestoridae[2] que se troba en zonas de selvas y rechions alpinas d'a Isla d'o Sud de Nueva Zelanda. Tien una largaria d'alto u baixo 48 cm, ye de color prencipalment verda con narancha brillant baixo as alas y tien un gran, estreito y curvau pico de color griso-marrón. O kea ye l'unico loro alpino d'o mundo. A suya dieta omnivora incluye carnuz, encara que consiste mas que mas en radices, fuellas, chicoz fruitos, nectar y insectos. Actualment no ye guaire normal, pero d'antis mas o kea se cazaba a cambeo d'una recompensa que ufriban os pastors, encarranyaus porque atacaba a os suyos animals, mas que mas a las uellas.[3] En 1986 recibió protección total d'alcuerdo a la lei de Protección d'a Fauna Salvache de 1953.[4][5]

O kea anieda en foraus u crepazas entre as radices d'os árbols. Son conoixius por a suya intelichencia y curiosidat, as dos vitals ta a suya supervivencia en un ambient hostil de montanya. O kea puet resolver puzzles lochicos, asinas como empentar y tirar cosas en un orden determinau ta obtener comida y pueden treballar chuntos ta obtener un cierto obchectivo.[6] Han estau grabaus parando y emplegando ainas.[7]

Referencias editar

  1. (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
  2. (en) "A revised nomenclature and classification for family-group taxa of parrots (Psittaciformes)". Joseph, Leo. Zootaxa, 2012. vol. 3205, pach. 26–40
  3. (en) keaconservation.co.nz: Kea Conservation Status. 9 d'octubre de 2011.
  4. (en) Lindsey, T., Morris, R. (2000) Field Guide To New Zealand Wildlife. Auckland: Harper Collins. ISBN 1-86950-300-7
  5. (en) Nestor notabilis. IUCN Red List of Threatened Species, BirdLife International, 2017. e.T22684831A930487462017. DOI 10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22684831A93048746.en, 12 d'aviento de 2017
  6. (en) nhnz.tv, Kea – Mountain Parrot, NHNZ, 1 hour documentary.
  7. (en) stuff.co.nz

Vinclos externos editar

 
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre Nestor notabilis.