Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Joseph Deniker
Información personal
Calendata de naixencia 6 de marzo de 1852
Puesto de naixencia Astrakhán
Calendata de muerte 18 de marzo de 1918
Puesto de muerte París
Ocupación Antropologo

Joseph Deniker (6 de marzo, 1852, Astrakhán18 de marzo, 1918, París) estió un antropologo y naturalista francés, millor conoixito por desembolicar un mapa europeu de razas humanas prou detallato.

Deniker ye naixito en 1852 de padres franceses en Astrakhán, (Tartaria, Rusia). Primero estudeó en o instituto tecnico de Sant Petersburgo, on se fació incheniero, y con esta profesión podió viachar a saber-lo de vegatas ta os distritos petroliferos d'o Caucaso, ta Europa Central, ta Italia y Dalmacia. S'establió en París en 1876, estudeó en a Sorbona y se doctoró en ciencias naturals en 1886. En 1888 lo nombroron librero cabo d'o Museu d'Historia Natural de París.

Deniker se convertió en uno redactors cabos d'o "Diccionario de Cheografía Universal", y publicó muitos articlos en publicacions d'antropolochía y zoolochía de Francia. En 1904 lo Reyal Instituto d'Antropolochía de Gran Bretanya lo convidó a recibir a lectura memorial de Huxley. Ye muerto en París en 1918.

O sistema de clasificación de Deniker editar

Os mapas complicatos de clasificación racial d'Europa feitos por Deniker, que a vegatas se'n contan mes de 20, que encara son una referencia pa muitos, iluestran os extremos d'una clasificación arbitraria. A fins d'o sieglo XIX y principios d'o sieglo XX Deniker tenió un amplo debate con atro cartografo racial, William Z.Ripley, sobre a naturaleza u concepto de raza y numero de razas. En ixos tiempos, Ripley manteneba que en Europa i heba 3 bases racials, mientres que Ripley manteneba que Europa en teneba 10, (6 razas primarias con 4 subrazas u sozdivisions de belunas d'ixas 6). As razas primarias pa Deniker yeran: nordica, atlantomediterrania, oriental, dinarica, iberoinsular, noroccidental, vistulana y subadriatica.

 
Mapa de "Razas d'Europa" de Deniker de 1899.

A contribución mes duradera de Deniker en o campo d'as clasificacions racials ye a designacions de bels nombres como iberoinsular (on ye a mayor part d'a población aragonesa), atlantomediterrania y nordica. Encara que Deniker no estió supremacista racial referito a lo norte d'Europa, bellas personas como Madison Grant, que si que lo'n yeran emplegoron o concepto de raza nordica pa creyar a teoría Nordica, teoría pseudoscientifica que interpreta a la raza nordica como o motor principal d'a civilización occidental. Madison Grant prenió o modelo simplicato de Ripley de tres bases racials p'os europeus, pero cambeó o termin Teutón de Ripley por o termin nordico de Deniker, adaptato de raza nordica, y promovió ixa categoría en a suya hierarquía racial de la suya teoría pseudoscientifica d'as decadas de 1910 y 1920.

Deniker notó que o concepto de raza yera prou confuso y proposó cambear-lo por o concepto de grupo etnico, que lo prenioron dimpués Julian Huxley y Alfred C. Haddon. Ripley argumentó que a ideya de raza de Deniker habría de clamar-se tipo, pus no ye tan zarrato como o termin de raza y s'amana t'a cuestión d'a raza.

Obras seleccionatas editar

  • Recherches anatomiques et embryologiques sud les singes anthropoides (1886)
  • Etude sud les Kalmouks (1883)
  • Les Ghiliaks (1883)
  • Races et peuples de la terre (1900)
  • The races of man: an outline of anthropology and ethnography (1900)

Referencias editar

  • Arthur Keith and Alfred C. Haddon, "Obituary: Dr. Joseph Deniker" Man 18 (May 1918): 65-67.
  • Ashley Montagu, "The Concept of Race," American Anthropologist 64:5 (October 1962): 919-928.