Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Falisco
Atras denominacions:
Parlau en: Italia
Rechión: {{{territorios}}}
Etnia: {{{pueblo}}}
Parladors: Luenga muerta
Posición: [2] (Ethnologue 1996)
Filiación chenetica: Indoeuropea

 Italica
  Latino-falisca
   Falisco

Estatus oficial
Oficial en:
Luenga propia de: {{{propia}}}
Reconoixiu en:
Regulau por: Sin regular
Codigos
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3 xfa
SIL
Distribución d'as luengas italicas en a Edat de Fierro.
Distribución d'as luengas italicas en a Edat de Fierro.

O falisco yera a luenga d'a familia italica charrada por os antigos faliscos, un pueblo italico que habitaba a Tuscia meridional. O falisco ye relacionato con o latín y ye materia de debat entre os especialistas si o falisco ye una luenga independient u s'ha de clasificar como un dialecto d'esta luenga, manimenos ye posible que o falisco e o latín haigan estau mutuament intelichibles en o pasau.[1]

Inscripcions y caracteristicas editar

«foied vino pipafo, cra carefo» (en falisco)
«hodie vinum bibam, cras carebo» (en latín)
«hue beberé vin, manyana no tendré brenca»[2](en aragonés)

Cualques d'as prencipals caracteristicas foneticas d'a luenga falisca que se pueden observar en ista inscripción son:

  • O mantenimiento d'a fricativa sonora f, que en latín se converte en b.
  • A representación d'una inicial protoindoeuropea gh por f (foied, en latín hodie).
  • A palatalización d'a consonant d + i consonantica en un son representau simplament por i- (o son central de foied, dende fo-died).
  • A perda d'a -s final en toz os casos antes de bel son (cra, en latín cras).
«pretod de zenatuo, sententia»(en falisco)
«praetor de senatus sententia» (en latín)[2]

Atras caracteristicas, que amaneixen en atros puestos, son:

  • O mantenimiento d'as velars (falisco quando, en latín quando; contrasta con l'umbrio pune;).
  • L'asimilación de cualques consonants finals a o son inicial d'a palabra siguient: "pretod de zenatuo, sententia", "praetor de senatus sententia" (zenatuo por senatuos, un genitivo arcaico).

Referencias editar