General Dynamics F-16 Fighting Falcon

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
General Dynamics F-16 Fighting Falcon

General Dynamics F-16 Fighting Falcon
Datos chenerals
Tipo avión de caza
Fabricant General Dynamics
Primer vuelo 20 de chinero de 1974
Periodo 1978-hue
Grandaria
Largaria 15.06[1] m
Envergadura 9.96 m
Superficie alas 28 m²
Peso 19.18 t
Especificacions
Autonomía 546 km
Motor 1x General Electric F110-GE-129
Velocidat maxima 2,121 km/h
Uso
Estato En servicio
Operador USAF
Atros usuarios Atras 25 fuerzas aerias
Producción
Unidaz construyitas 4604
Derivatos Mitsubishi F-2
Esquema

General Dynamics F-16 Fighting Falcon ye un avión de caza de cuarta cheneración desembolicau por General Dynamics[2]. O suyo primer vuelo estió en 1974. Tien un motor General Electric F110-GE-129 y una velocidat maxima de Mach 2.05. Se'n han construyiu 4604 unidaz.

Disenyau como un avión de caza de superioridat aeria, evolucionó dica convertir-se en un exitoso avión polivalent pa tot clima. S'han construiu mas de 4.600 avions dende que s'aprebó a producción en 1976. Encara que a Fuerza Aeria d'os Estaus Unius ya no compra, se son construindo versions amilloradas pa clients d'exportación. En 1993, General Dynamics vendió o suyo negocio de fabricación d'avions a Lockheed Corporation, que a la suya vegada pasó a formar parti de Lockheed Martin dimpués d'una fusión en 1995 con Martin Marietta.

As caracteristicas clau d'o Fighting Falcon incluyen un sobrecielo de bambollas sin marco pa una millor visibilidat, ceprén de control lateral pa facilitar o control mientres se maniobra, un asiento eyectable reclinau 30 graus dende a vertical pa reducir l'efecto de as forzas g en o piloto y o primer emplego d'un sistema de control de vuelo fly-by-wire que aduya a convertir-lo en un avión prou achil. O F-16 tien un canyón Vulcan M61 interno y 11 ubicacions pa amontar armas y atros equipos de misión. O nombre oficial d'o F-16 ye Fighting Falcon, pero Viper ye comunament utilizau por os suyos pilotos y tripulacions, a causa d'un pareixiu percito con una sierpe gripia, asinas como con o caza estelar Colonial Viper en Battlestar Galactica que s'emitió en o inte en que F-16 dentró en servicio.[3]

Amás d'o servicio activo en as unidaz d'a Fuerza Aeria d'os Estaus Unius, O Comando d'a Reserva d'a Fuerza Aeria y a Guardia Nacional Aeria, l'equipo de demostración aeria Thunderbirds d'a Fuerza Aeria d'os Estaus Unius y l'Armada d'os Estaus Unius emplega como avión adversario / agresor. O F-16 tamién ha estau adquiriu pa servir en as fuerzas aerias d'atras 25 nacions. En 2015, ye l'avión d'ala fixa mas numbroso d'o mundo en servicio militar.[4]

Desembolique editar

Orichen editar

Con a experiencia en a Guerra de Vietnam se reveloron cuantos defectos en as capacidaz de os cazas estausunidenses, prencipalment en o F-4 Phantom II, y se contrimostró que ni ixos avions ni os suyos pilotos yeran preparaus pa o combate aerio cercano. Ista necesidat de nuevos cazas de superioridat aeria levó a la USAF a encetar en 1965 dos prochectos pa desembolicar nuevos avions d'altas prestacions: o programa FX (siglas en anglés de Fighter Experimental) que miraba un disenyo bimotor de l'orden d'as 20 toneladas con ala de cheometría variable, avionica abanzada y misils de largo alcanz; y o programa ADF (Advanced Day Fighter), con alufras de disenyar un caza liuchero d'unas 11 toneladas que podese superar en un 25 por ciento as prestacions d'o MiG-21 sovietico. Manimenos, en chulio de 1967 amaneixió o MiG-25, con capacidat pa aconseguir velocidaz cercanas a Mach 3. Debant de tal facienda, o Departamento d'Esfensa d'os Estaus Unius dio prioridat a o programa FX, que desembocó en o F-15 Eagle, y o programa ADF estió pospuesto.[5]

Programa LWF editar

Un grupo informal pero influyent clamau « Fighter Mafia », liderau por l'analista de sistemas Pierre Sprey, o piloto de prebas Charles Y. Meyers y o piloto de caza Adolfo Giampaoli, consideraba que o programa d'o F-15 iba por mal camín; seguiba estando un avión de grans dimensions, no especialment capacitau pa lo combate de curto alcanz. Amás, creyeba que a necesidat d'a Fuerza Aeria yera un nuevo avión de combate liuchero, barato y con buena maniobrabilidat, mientres que a USAF insistiba que a prioridat yera o F-15. Manimenos, l'emparo a la Fighter Mafia estió augmentando en o Congreso y en a Secretaría d'Esfensa. Asinas, o 16 de chinero de 1971 o vicesecretario d'Esfensa David A. Packard prencipió o programa LWF (Lightweight Fighter, caza liuchero) pa avalorar as posibilidaz de tal avión.[6]

O programa LWF buscaba en prencipio un avión d'un peso de 9000 kg, baixos costes, muit altas prestacions por baixo de Mach 1,6 y buena relación empente/peso. En prencipio solament naixió pa establir dica qué grau se podría desembolicar un caza chicot y barato, pero rapidament se veyió o suyo potencial pa la exportación y pa o reemplazo d'o F-104 Starfighter. Packard avogó por o modelo de competición, en o cual se trigarían dos modelos pa fer os prototipos, y d'entre éls se trigaría a o vencedor. Os fabricants Boeing, General Dynamics, LTV y Rockwell proposoron avions monomotores, mientres que Northrop fació lo propio con un disenyo bimotor. Tot y que as propuestas de Boeing y Cheneral Dynamics yeran as millors, os dos avions trigaus pa la competición estioron os de General Dynamics y Northrop, ya que os países intresaus en a compra d'iste nuevo avión yeran intresaus en un bimotor a resultas d'os numbrosos accidents sufiertos por o monomotor F-104.

Prototipos editar

O 13 d'abril de 1972 estioron trigaus os modelos General Dynamics 401 y Northrop P.530, redesignándo-se YF-16 y YF-17 respectivament. Mientres que o YF-17 yera un avión relativament convencional, o YF-16 yera un disenyo totalment nuevo, que incluiba numerosas innovacions tecnolochicas, tals como controls de vuelo fly-by-wire, inestabilidat y gabina de vuelo abanzada.

O primer vuelo d'o prototipo YF-16 tenió puesto en a Base d'a Fuerza Aeria Edwards (California) o 21 de chinero de 1974, encara que estió un primer vuelo inasperau; entre ixe día as prebas yeran de rodache a alta velocidat, pero a 222 km/h l'avión prencipió a oscilar violentament y o piloto Phil Oestricher, decidió elevar-se pa privar salir-se d'a pista, y dimpués, aterrizar nuevament. O primer vuelo planificau ocurrió o 2 de febrero d'ixe mesmo anyo, en o cual l'avión aconsiguió puyar dica os 9000 m y aconsiguió velocidaz de mas de 600 km/h. O segundo prototipo voló o 9 de marzo de 1974.[7]

Seguiba existindo refuso a lo programa LWF en o sino d'a Fuerza Aeria, pus se veyeba como una menaza a o F-15. O programa estió renombrau ACF (Air Combat Fighter, Avión de Combate Aerio) en abril de 1974 pa rebaixar a oposición. Mientres, cuatro países d'a OTAN (Belchica, Dinamarca, Países Baixos y Noruega) yeran intresaus en buscar un avión que reemplazase a as suyas F-104. Entre as opcions estudiadas se trobaban o Mirage F1, o Saab Viggen y os dos ACF. O ganador d'o programa ACF sería prebablement o trigau, pero os cuatro países quereban saber si a USAF iba a mercar-lo. En octubre de 1974 o secretario d'Esfensa James R. Schlesinger anunció a intención por parti d'a Fuerza Aeria de mercar 600 unidaz, con a posibilidat d'enamplar-la a 1400 u mas.

O 13 de chinero de 1975 o YF-16 estió trigau vencedor d'o ACF por estar mas maniobrable, mas barato y tener mayor alcanz. Unatra razón esgrimida por a USAF yera que o YF-16 usaba o motor Pratt & Whitney F100; o mesmo que o F-15. Tamién i habió razons politicas ya que, con o final d'a producción en serie d'o bombardero supersonico F-111, o futuro de General Dynamics yera en entredito.

Evolución editar

Dimpués d'estar seleccionau, o disenyo d'o prototipo YF-16 estió alterau pa la producción en serie d'o F-16. O fuselache estió prolargau 26,9 cm, o radomo d'o morro estió cambiau por un mas gran pa auespar o radar AN/ APG-66, l'aria alar estió incrementada de 26 a 28 m², l'altura d'o estabilizador vertical estió reducida significativament, as aletas ventrals estioron prolargadas, se le adhibioron dos trestallos de reserva mas, y a puerta de dos fuellas orichinal pa la rueda debantera estió reemplazada por una sola puerta de batiente lateral. Istas modificacions facioron que o peso d'o F-16 s'incrementase amán d'un 35 % con respecto a os prototipos YF-16.

Unatro cambeo necesario que orichinalment heba estau pasau por alto estió provocau por a necesidat de mas control de capezeo pa privar condicions de dentrada en perda a grans anglos d'ataque. As prebas sobre modelos d'o YF-16 levadas a cabo por o Langley Research Center heban trobau o posible problema, pero garra atro laboratorio heba estau capaz de reproducir-lo. As prebas en vuelo d'o YF-16 no heban estau pro exhaustivas como pa resolver a cuestión, pero as pertinents prebas en vuelo con os avions de preproducción FSD contrimostroron que yera una autentica preocupación. Como que resultau, s'incrementó l'aria d'os estabilizadors horizontals un 25 %; ista « coda gran » estió introducida en o Bloque 15 en 1981 y posteriorment aplicada a os avions que ya heban estau producius previament. Amás de reducir significativament (encara que no eliminando) o risgo de dentrada en perda, os estabilizadors mas grans tamién amilloran a estabilidat y permiten una rotación de desapegue mas rapida.

En os anyos 1980 se levó a cabo o programa MSIP (Multinational Staged Improvement Program) pa desembolicar nuevas capacidaz pa o F-16, metigar risgos entre actualizacions de tecnolochía, y asegurar a suya validez en un entorno de menazas cambiants. O programa modernizó o F-16 en tres etapas. En cheneral, o proceso MSIP permitió una rapida introducción de nuevas capacidaz, a baixo coste, y con risgos reducius en comparanza con os programas de modernización y milloras de sistemas tradicionals. O F-16 estió embrecau en atros programas de millora y programas d'extensión de vida de servicio en o primer decenio d'o 2000.

Producción editar

A fabricación d'os avions de preproducción F-16 FSD s'enchegó en la planta Fort Worth de General Dynamics, en Texas, en zaguerías de 1975. O primer eixemplar, un monoplaza F- 16A, salió d'a fabrica o 20 d'octubre de 1976, y realizó o suyo primer vuelo o 8 d'aviento d'ixe anyo. O primer modelo biplaza levó a cabo o suyo primer vuelo o 8 d'agosto de 1977. O modelo estandar de producción inicial voló por primera vegada o 7 d'agosto de 1978 y o suyo entrega estió acceptada por a Fuerza Aeria d'os Estaus Unius o 6 de chinero de 1979. O F-16 recibió o 21 de chulio de 1980 a suya embotada formal de « Fighting Falcon », y dentró en servicio operacional en a USAF con a 388ª Ala de Cazas Tacticos en a Base d'a Fuerza Aeria Hill l ' 1 d'octubre de 1980.

O 7 de chunio de 1975, entre a celebración d'o Paris Air Show, os cuatro socios europeus, agora conoixius como o Grupo de Participación Europea, s'inscribioron pa l'adquisición de 348 avions de combate. Istos estioron repartius entre as Fuerzas Aerias de Participación Europea u EPAF (de l'anglés European Participation Air Forces) en 116 pa Belchica, 58 pa Dinamarca, 102 pa os Países Baixos, y 72 pa Noruega. Se fabricarían en dos linias de producción europeas: una en as instalacions Schiphol-Oost de Fokker en os Países Baixos, y l'atra en la planta Gossellies de SABCA en Belchica. A producción sería dividida en 184 y 164 unidaz respectivament. A companyía noruega Kongsberg Vaapenfabrikk y a danesa Terma A/S tamién fabricoron partis y realizoron sub- ensamblaches pa os aparatos d'as EPAF. A coproducción europea estió emprendida oficialment l ' 1 de chulio de 1977 en a fabrica de Fokker. A meyaus de noviembre de 1977, se prencipioron a ninviar a Fort Worth components producius por Fokker pa ensamblar fuselaches, os cuals yeran tornaus unatra vegada a Europa (iste proceso con SABCA prencipió en chinero de 1978); l'ensamblache final d'avions d'as EPAF prencipió en la planta belga o 15 de febrero de 1978, encetando-se as entregas a la Fuerza Aeria Belga en chinero de 1979. A linia neerlandesa s'enchegó en abril de 1978 y entregó o suyo primer aparato a la Real Fuerza Aeria d'os Países Baixos en chunio de 1979. En 1980 estió entregau o primer caza a la Real Fuerza Aeria Noruega por parti de SABCA, y a la Real Fuerza Aeria Danesa por parti de Fokker. Istos países d'o grupo de participación europea augmentoron as suyas flotas d'avions F-16 posteriorment con mas pedius.

Dende alavez s'ha establiu una linia de producción mas en Ankara (Turquía), an dende zaguerías d'os anyos 1980 y entre os anyos 1990, Turkish Aerospace Industries (TAI) ha produciu baixo licencia 232 F-16 Bloque 30/40/50 pa la Fuerza Aeria Turca, y son en marcha 30 unidaz d'o Bloque 50 Advanced pa l'anyo 2010. TAI tamién fabricó 46 aparatos d'o Bloque 40 pa Echipto a meyaus d'o decenio de 1990. A companyía aeroespacial coreana Korean Aerospace Industries (KAI) ubrió unatra linia de producción pa o programa KF-16 d'a Fuerza Aeria d'a Republica de Corea, producindo 140 avions Bloque 52 dende meyaus d'os 90 a meyaus d'o primer decenio d'o 2000. Si India selecciona o nuevo F- 16IN pa obtener o suyo avión de combate polivalent meyo en o programa MRCA, sería establida una sexta linia de producción d'o F-16 en ixe país pa producir a lo menos 108 cazas.

Referencias editar

  1. (en) Gerard Frawley (2002). The International Directoy of Military Aircraft. Aerospace Publications Pty Ltd. p. 114. ISBN 1-875671-55-2.
  2. (en) Thomas Newdick:The World's Greatest Military Aircraft, Amber Books Ltd, 2015, ISBN 978-1-78274-277-7
  3. (en) Peacock, Lindsay (1997). On Falcon Wings: The F-16 Story. Royal Air Force Benevolent Fund Enterprises.,p.100, ISBN 1-899808-01-9.
  4. (en) Strength in numbers: The World's Top 10 military aircraft types en flightglobal.com
  5. (en) Richardson, Doug (1990). General Dynamics F-16 Fighting Falcon.,p.7, Salamander Books. ISBN 0-86101-534-7.
  6. (en) Review of “Boyd: The Fighter Pilot Who Changed the Art of War” en avweb.com
  7. (en) Richardson, Doug (1990). General Dynamics F-16 Fighting Falcon. p.12-13. Salamander Books. ISBN 0-86101-534-7.