Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Gaspar Torrente
Información personal
Calendata de naixencia 13 d'octubre de 1888
Puesto de naixencia Campo (Ribagorza, Aragón)
Calendata de muerte 21 de marzo de 1970
Puesto de muerte Barcelona (Barcelonés, Catalunya)
Ocupación Politico
Partiu politico Unión Regionalista Aragonesa
Unión Aragonesista
Juventud Aragonesista
Partido Republicano Democrático Federal
Estado Aragonés

Gaspar Torrente (Campo, Ribagorza, Aragón, 13 d'octubre de 1888 - Barcelona, Catalunya, 21 de marzo de 1970) estió un politico aragonés, líder d'o nacionalismo aragonés a primerías d'o sieglo XX.

Primers anyos editar

Naixiu de Campo, (Ribagorza), o 13 d'octubre de 1888, quedó popiello de mai, cuan teneba un anyo. Pasó a suya nineza comboyando a su pai, sastre ambulant, dica que íste morió en 1897. Marchó alavez ent'a casa d'un chermán, que viviba en Barcelona y que encargó a suya educación ta una familia catalana. Treballó en primerías en un taller d'encuadernación y en 1920 prencipió o suyo primer negocio, «La Industria Aragonesa», una chicota fabrica d'obchectos de papel.

S'afilió ta o Centre Nacionalista Republicà de Gracia, alto u baixo por 1912. Estió un d'os primers miembros d'a Unión Regionalista Aragonesa de Barcelona y un d'os promotors d'a suya transformación en Unión Aragonesista, que en estió miembro d'a Chunta directiva dende febrero de 1919. Tamién estió vicepresident d'a Chunta directiva d'a Juventud Regionalista Aragonesa en noviembre de 1918, y president d'a Juventud Aragonesista de Barcelona dende 1921 dica 1924.

A zaguerías de 1928 marchó a vivir ta Graus, an que establió o periodico El Ideal de Aragón en chunio de 1930. Tamién establió a Unión Regionalista de Graus en marzo de 1931 y en fue esleito secretario, cargo que siguió tenendo cuan se tornó en Agrupación Republicana Federal de Graus, en mayo d'ixe mesmo anyo.

Tornada ta Barcelona editar

En octubre de 1931 tornó ta Barcelona, an que lo esleyorón secretario d'actas d'o Comité Municipal d'o Partido Republicano Democrático Federal de Barcelona, en noviembre u aviento d'ixe anyo. O paso por iste partiu estió breu y por bel tiempo melitó en Esquerra Republicana de Catalunya, pero dimpués maduró a ideya de creyar una organización politica nacionalista aragonesa, que estió Estado Aragonés. O 28 de chinero de 1934 fue esleito como o suyo president, albandonando o cargo de secretario de Unión Aragonesista de Barcelona, ta o que heba estau esleito l'anyo d'antes.

En setiembre de 1934 dentró como funcionario interino d'a Generalitat de Catalunya, estando destinau en a Consellería de Gobernación, an que remanió enzarrau mientres os succesos d'o 6 d'octubre d'ixe anyo. O 15 d'octubre de 1935 encetó a publicación d'o quinzenal Renacimiento Aragonés. Dende marzo de 1936 se vulcó en a organización d'o Congreso Autonomista de Caspe, celebrau en mayo d'ixe anyo.

Escribió tamién en atras publicacions, como El Ebro (Barcelona), El Guadalope (Casp), y en a lo menos atros vintiueito periodicos d'Aragón y Catalunya. O 30 de chunio de 1936 li nombrón auxiliar segundo de plantilla d'a Generalitat.

D'entre os militants d'o rechionalismo y nacionalismo d'os suyos tiempos Gaspar Torrente estió o primero que parló d'una luenga propia d'Aragón, que él situaba en a suya Ribagorza natal, a mes de reconoixer a existencia de localidaz d'a muga d'Aragón on se charra catalán.

Cuan empecipió a Guerra Civil, refirmó a constitución d'o Consello d'Aragón, pero dimpués a suya actuación li defraudó, plegando a demandar a suya disolución. En marzo u abril de 1938 li nombrón comisario d'a Generalitat en Oliana (Leida).

En chinero de 1939 fue arrestau por as tropas franquistas que ocuporon a población, estando engarcholau dica o 5 d'agosto de 1939. En setiembre prencipió a treballar en «La Industrial Bolsera». O 20 d'aviento de li arrestón de nuevas y lo engarcholoron en o Palacio d'as Misions Montjuïc, estando liberau o 6 d'aviento de 1941. Morió en Barcelona o 21 de marzo de 1970.

Bibliografía editar

  • La crisis del regionalismo en Aragón, de Gaspar Torrente, Estudios Aragoneses Ediciones, Barcelona, 1923 (Reimpresión facsímil: Zaragoza, Publicaciones del RENA, 1986).
  • Cien anyos de nacionalismo aragonés, de Gaspar Torrente, Rolde de Estudios Nacionalista Aragonés, Zaragoza, 1988 (Edición y estudio preliminar de Antonio Peiró) ISBN 84-404-3232-1.
  • Gaspar Torrente. Entre Catalunya i l’Aragó, de Enric Julia i Danés, Xarxa Cultural, Barcelona, 1988 ISBN 84-86487-05-03.

Vinclos externos editar