Estau Islamico

(Reendrezau dende Estato Islamico)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O Estau Islamico d'Irak y o Devante (ISIL), tamién conoixiu como o Estau Islamico d'Irak y Siria (ISIS), oficialment conoixiu como o Estau Islamico (IS) y tamién conoixiu por o suyo acronimo arabe Daesh (en arabe داعش), ye un grupo islamista militant y un ex proto-estau no reconoixiu que sigue una doctrina chihadista fundamentalista salafista d'o Islam sunita. ISIL estió fundau en 1999 por o chihadista salafista chordano Abu Musab al-Zarqawi baixo o nombre de Jama'at al-Tawhid wal-Jihad y ganó prominencia mundial en primerías de 2014 cuan fació fuera a as fuerzas d'o gubierno iraquí de ciudaz clau en a suya ofensiva en o ueste d'Irak, seguida d'a suya captura de Mosul y l'ixarrallón de Sinjar.

Bandera d'o Estau Islamico.

O grupo ha estau designau como organización terrorista por as Nacions Unidas. ISIL ye conoixiu por os suyos videos d'escapezamientos y atros tipos d'execucions tanto de soldaus como que de civils, incluius periodistas y treballadors humanitarios, y a suya destrucción de puestos d'o patrimonio cultural. As Nacions Unidas responsabilizan a ISIL por cometer abusos contra os dreitos humans, chenocidio, crímens de guerra y crímens de lesa humanidat. O Estau Islamico cometió una limpieza etnica a escala historica en o norte d'Irak.

ISIL s'orichinó en 1999 como que Jama'at al-Tawhid wal-Jihad, que prometió leyaltat a Al-Qaeda y participó en a insurrección iraquí dimpués d'a invasión d'Irak en 2003 por fuerzas occidentals a instancias d'Estaus Unius. En chunio de 2014, o grupo s'autoproclamó califato mundial y prencipió a referir-se a él mesmo como o Estau Islamico (en arabe الدولة الإسلامية). Como que califato, reclamó autoridat relichiosa, politica y militar sobre toz os musulmans d'o mundo. A suya adopción d'o nombre Estau Islamico y a suya ideya d'un califato han estau criticadas, y as Nacions Unidas, cuantos gubiernos y os prencipals grupos musulmans refusoron con vehemencia a suya condición d'Estau.

En Siria, o grupo levó a cabo ataques terrestres tanto contra as fuerzas gubernamentals como que contra as faccions d'a oposición, y en aviento de 2015, ocupaba un aria que s'extendeba dende o ueste d'Irak dica l'este de Siria, con un estimau de ueito a doce millons de personas, an fació complir a suya interpretación d'a lei sharia. Se creye que o ISIL funciona en 18 países, incluius Afganistán y Pakistán, con "filials aspirants" en Malí, Echipto, Somalia, Bangladesh, Indonesia y Filipinas. En 2015, s'estimó que o ISIL teneba un presupuesto anyal de mas de mil millons de dolars y una fuerza de mas de 30.000 combatents.

A meyaus de 2014, una coalición internacional liderada por Estaus Unius intervinió contra ISIL en Siria y Irak con una campanya d'ataque aerio, amás de suministrar asesors, armas, entrenamiento y furnimientos a os enemigos de ISIL en as Fuerzas de Seguranza iraquíes y as Fuerzas Democraticas Sirias. Ista campanya revitalizó as dos zagueras fuerzas y asestó un truco a lo proto-estau islamista naixient, matando a decenas de milars d'as suyas tropas y danyando a suya infrastructura financiera y militar. A isto le siguió una intervención rusa a menor escala exclusivament en Siria, en a cual o ISIL perdió milars de combatents mas en ataques aerios, ataques con misils de crucero y atras actividaz militars rusas y a suya base financiera se degradó encara mas. En chulio de 2017, o grupo perdió o control d'a suya ciudat mas gran, Mosul, debant de l'exercito iraquí, seguiu d'a perda d'a suya capital politica de facto, Raqqa, a mans d'as Fuerzas Democraticas Sirias. ISIL siguió perdendo territorio debant d'os diversos fuerzas militars aliadas en a suya contra. En aviento de 2017, o Estau Islamico controlaba solament o 2 % d'o suyo territorio maximo (en mayo de 2015). En aviento de 2017, as fuerzas iraquíes heban conduciu a as zagueras restas de o Estau Islamico a la clandestinidat, tres anyos dimpués que o grupo capturase arredol d'un tercio d'o territorio iraquí. Pa marzo de 2019, ISIL perdió un d'os suyos zaguers territorios importants en o Meyo Oriente en a campanya Deir ez-Zor, entregando a suya ciudat y pochas en Al-Baghuz Fawqani a as Fuerzas Democraticas Sirias dimpués d'a Batalla de Baghuz Fawqani.

O 31 d'octubre de 2019, os meyos de comunicación d'o ISIL anuncioron que Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi yera o nuevo lider d'o Estau Islamico, dimpués que Abu Bakr al-Baghdadi se suicidara en esclatar un achustador suicida mientres a incursión estausunidense de Barisha en a provincia de Idlib de Siria controlada por os rebeldes cuatro días dinantes.

Vinclos externos editar