Eriobotrya japonica

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Eriobotrya japonica
Niespolera Eriobotrya japonica
Denominacions populars
Niespolera, nispolera, nispolero, niespolero, iezpolero, nisporera, bellomera [1]
Estau de conservación

Seguro (IUCN)
Clasificación cientifica
Eukaryota
Plantae
Espermatophyta
Magnoliophyta
Magnoliopsida
Rosales
Rosaceae
Amygdaloideae
Maleae
Eriobotrya
E. japonica
Descripción
Eriobotrya japonica
(THUNB.) LINDL., 1821

A niespolera[2] u nispolera,[2] tamién conoixida con as variants masculinas niespolero y nispolero[2] (cientificament, en latín, Eriobotrya japonica (THUNB.) LINDL., 1821)) ye un árbol perennifolio d'a familia d'as rosacias, concabiu en a tribu Maleae, cautivau mas que mas por o suyo fruito comestible: a niéspola.

Ye una especie introducida, natural d'o sudeste de China, que s'adapta con facilidat a muitos atros climas suaus. Actualment ye aclimatada en a Peninsula Iberica y as islas Canarias y Balears. En toz ixes puestos s'ha tornau un árbol fruital de cultura habitual, desplazando a la niespolera autoctona (Mespilus germanica) como árbol productor de niéspolas pa consumo humano. Por contraposición con a suya parient europea, se le puede dicir niespolero/a de Chapón[3] pa fer a diferencia.

Descripción editar

Ye un árbol de fuella perén d'entre 6 y 8 metros d'altaria, con a corona arronchada, o tronco curto y charramiau dende poca altaria, con ramas largas y diafanas y as brancas mas chóvens con pubescencia.

As fuellas son grans, d'entre 10 y 30 cm de largo por 5–10 cm d'amplo, simples, alternas, oblongas u oblongo-elipticas, con peciolo curto y laderas aserradas. Son verde intensa, coriacias, con a nervadura muit marcada y pubescents (especialment por o envés).

As flors amaneixen en agüerro, fendo parte d'inflorescencias en panicula, d'entre 10 y 19 cm de lonchitut. O pedicelo de cada flor fa entre 5 y 8 milimetros de lonchitut y ye cubierto de pubescencia marrón u parduzca. Cada flor individual mesura entre 1.2 y 2 cm, con o cáliz feto de sepalos parcialment fusionaus, con nomás os ápex libres, fusionaus con o hipanto, que encara ye pubescent y parduzco. Os petalos que forman a corola son libres, blancos y pentameros. Os ovarios son inferos, con 5 loculos y 2 ovulos cada un.

Fruito editar

A niéspola d'Eriobotrya japonica ye un pomo piriforme u oblongo, 3–6 cm x 1,5–5 cm. O epicarpio ye piloso u glabro, cuan ye maduro de color narancha u amariella, de camín pa finals de l'hibierno u comienzos d'a primavera.

A pulpa ye dulce u tansament acida, amariella u narancha, con simients muit grans en l'interior (de regular se dicen «ruellos», como es d'o presiego y a cerolla), que son angulosas y con forma variable, con numeros diversos; entre 1 y 5 en cada niéspola.

Imáchens editar

Se veiga tamién editar

Referencias editar

  1. (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
  2. 2,0 2,1 2,2 (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-8986-235-7
  3. L'apelativo chaponés u de Chapón s'adhibe en a mayoría de luengas vicinas de l'aragonés: Níspero de Japón (es), Nesprer del Japó (ca), Néflier du Japon (fr), etc. pa diferenciar-lo d'o garimbastero u Niespolero europeu.

Vinclos externos editar