Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Chaén (en grafía SLA Jaen; en castellano y oficialment Jaén) ye una ciudat andaluza, capital d'a provincia de Chaén. A suya población ye de 117.540 habitants (2006) en una superficie de 422 km² y una densidat de población de 278,53 hab/km².[1]

Chaén
Jaén
Municipio d'Andalucía
Bandera Escudo d'armas
Seu de Chaén
Seu de Chaén
Entidat
 • Estau
 • Comunidat
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Espanya
 Andalucía
Chaén
Chaén (comarca)
Superficie 422 km²
Población
 • Total

111 888 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

573 m.
Alcalde José Enrique Fernández de Moya Romero
Codigo postal 23001–23009
Coordenadas
Chaén ubicada en Andalucía
Chaén
Chaén
Chaén en Andalucía
Web oficial

Toponimia editar

O toponimo relativo a esta ciudat ha presentau diferents versions en a historia. Tito Livio escribe Auringi, Estrabón Oringe, Polibio Elinga, Plinio Nijis u Oringis y en o Concilio d'Iliberris la denominoron Advinge.

En a Edat Meya musulmana en arabe se deciba جيان, con as letras chim, ya, alif y nūn (que en alfabeto latino aragonés se puet trascribir Chayán). De l'arabe Chayán u d'una forma romance mas antiga emplegata por los mozarabes, os castellanos adaptoron Jahen (por eixemplo asinas lo escribiba Alifonso X de Castiella).

Jahen es villa real et de grant pueblo et ien enfortalesçida et bien encastellada de muy fuerte et de muy tendida çerca (...) Et fue siempre villa de muy grant guerra et muy reçelada, et donde venie sienpre mucho danno a cristianos.

S'escribe Jaen en a Cronica de Sant Chuan d'a Penya (seguntes l'endiz onomastico Jahen), y probablement l'autor seguise modelos de cronicas castellanas.

Et depues muitas batallas que de los moros huvo obtenidas, morió hi en Marr[...] -149- (sic) cerca Jaen en servicio de Dios. Et encara mas engendró el dito rey Don Jayme cuatro fillas.

En castellano medieval existió a variant Jayén, d'alcuerdo con l'orichen arabe (y se desviene que tamién con a fonetica aragonesa), en a que se desfa o hiato con epentesi. Tamién se puet leyer Jayen en bel texto medieval en catalán, y ye posible que lo hesen preso a traviés de l'aragonés.

Manimenos no tenemos conoixencia d'a existencia d'a variant Jayen en textos aragoneses medievals.

Referencias editar

 
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre Chaén.