Alessandro Stradella

Ista pachina ha menester d'una revisión por un corrector ta amillorar a suya ortografía, a suya gramatica u o suyo vocabulario.
Alessandro Stradella
Dibuixo a la pluma de Alessandro Stradella creyau entre 1868 y 1888
Dibuixo a la pluma de Alessandro Stradella creyau entre 1868 y 1888
Información personal
Nombre
Embotada
Naixió enta 1643/44
Murió Chenova, Italia, 25 de febrero, 1682)
Información musical
Orichen Bandera de Bolonya Bolonya, (Italia)
Estilo Barroco
Ocupancia Compositor de musica clasica
Instrumentos Vriolín
Tiempo
Discograficas
Relacionau con
Pachina web

Alessandro Stradella (Bolonya, Italia, enta 1643/44 - Chenova, Italia, 25 de febrero, 1682), figura important en a escuela romana d'o sieglo XVII, Stradella unió o suyo nombre a lo periodo historico d'a naixencia d'o melodrama, tot y que a suya producción, que supera a los 250 titols, estió fecunda y se refirió as operas y acciones escenicas, cantatas, motetes, serenatas a una u mas voces, madrigals, canozonettas y oratorios.

Vida editar

Cuarto fillo de l'aristocrata modenesa Simona Garofoli y de Marcantonio Stradella, vicemarqués de Vignola, en o territorio d'os Estensis, se quedó popiello enta 1655. No se sabe con certeza a qui s'encomendó o cudiau d'o chicot Alessandro y con quí aprendió este os suyos primers rudimentos de mosica. Se sabe manimenos, que Stradella estió nino cantor d'os Florentinos y en os oratorios de Santo Marcelo, en a parroquia d'o SS. Crocefisso, y d'a Vallicella, en a Chiesa Nuova. En 1663 componió un motete, Care Jesu suavissime, en honor a Santo Felipe Neri, per encargo de Cristina de Suecia, dos anyos mas tarde fue nombrau compositor a lo servicio d'o gran condestable Lorenzo Onofre Colonna y d'a suya muller Maria Mancini, nieto d'o cardenal Mazzarino, per o que podio entrar a fer parte de l'ambient aristocrata romano. Entre 1565 y 1566 albandonó Roma y se tresladó enta Venecia como part d'a catafila d'os principes Colonna.

En esta ciudat levó a cabo as suyas primeras esperencias teatrals y escribió una chicota opera, Circe, d'a cual se conservan dos versions distintas, tanto por o suyo texto como por a suya mosica. En totas dos versions existe un elemento caracteristico común, como ye a referencia a Tivoli y a lo "Teatro delle Acque", d'a Villa Aldobrandini, an se creye tenió puesto l'enguero d'a opera, en mayo de 1667, representación ofrida per Olimpia Alldobrandini u per o suyo fillo Benedetto Pamphili en honor d'o nuevo cardenal Leopoldo de Médicis. A o mesmo tiempo que esta obra d'inspiración mitolochica, Stradella componió os oratorios Susana, con libreto de G.B. Giardini (1666) y Santo Gio Grisostomo, con libreto de G. Lotti (1667), en os cuals s'aprecia perfectament o dominio tecnico y la fantasia inventiva d'o músico. En este periodo empecipió a amostrar-se tamién o temperamento estremadament vivaz y inspirau de l'artista, en contina busqueda d'aventuras amorosas, con los suyos correspondiens adulterios, rinyas, duelos y bravatas de tot tipo, que caracterizaron a suya achitada vida.

Diversas biografias editar

Los suyos biografos, empecipiando por a mas ampla y detallada, de Remo Giazotto (Vita die Alessandro Stradella, Milán, 1963), recontan que o fogoso y inquieto mosico s'enamoró d'as cantaires Pia Antinori y Giorgina Cesi, trató de quitar d'o convento a la florentina Elisabetta Marmorari, fuyió de Roma con Ortensia Contarini, muller d'o noble veneciano Vincenzo Michiely mancilló l'honor de Francesca Lomellini, muller d'un tal Giuseppe Garibaldo, consellero municipal de Génova, o que le condució a una muerte prematura cuan nomás contaba 38 años d'edat, o 28 de febrero de 1682, apunyalau por un espadachin a sueldo de Giovan Battista Lomellini, chirmán de Francisca.

La suya vida tumultuosa no impidió a que el músico dedicase a la suya actividat y colaborar con o libretista y escenógrafo Filippo Accialuoli, que, entre las temporadas 1671/72 i 1672/73, estió empresario d'o primer teatro operistico romano, o Teatro Tordinona, construyiu per o conde d'Alibert. Entre estes dos anyos estió, amás, mayestro de capiella, y escribió prologos, intermezzos y arias pa cualques d'as operas representadas en o teatro, tals como Scipione Africano y Giasone de Cavalli, y Doriy Tito, de Cesti. En 1673, cuan Acciaiuoli cesó como empresario d'o Tordinona, Stradella fue substituyiu como mayestro de capiella por Pasquini y Boretti, y tornó a componer por encargo de cuantas familias nobles.

Con motivo d'o chubileu, en 1675 toz os teatros romanos, y o promero d'éls lo Tordinona, remanioron inactivos, por lo que Stradella s'entregó a composición de oratorios; a esta epoca perteneixen los oratorios Santa Pelagia (1675), pa Santo Marcelo, en a parroquia d'o SS. Crocefisso, y Santo Giovanni Battista (1675), pa l'ilesia d'os Florentinos, que gozaron de gran renombre en l'ambient musical d'a ciudat, an, manimenos, a figura d'o mosico trobaba cada vegada mayor enemistat entre os nobles y poderosos por culpa d'a suya vida desordenada y as suyas intrigas amorosas. Per esta razón, Stradella se veyió obligau a fuyir d'una ciudat a unatra (Venecia, Torino, Chenova), encara que en cuan trobaba cubillar y protección de familias aristocraticas y bien situadas, como sucedió en Torino, ciudat a la cual plegó en 1677, acompanyau d'Ortensia Contarini, y fue aculliu por la rechent Maria Giovanna de Nemours, dimpués que lo gran duque de Toscana le negase o permiso de residencia, a causa d'o suyo comportamiento, considerau inmoral y escandaloso. Ixo no impidió que, o 10 de noviembre de 1667, Stradella estase abordau en Torino per dos espadachines plegaus dende Venecia, que le infirioron cuatro punyaladas, los matons aconsiguioron refuchiar-se en casa d'o marqués de Villars, ambaixador de Francia, consellaus per l'ambaixador francés en Venecia. A rechent de Nemours tractó, en vano, d'arrestar a los dos esbirros, que aconsiguioron salir d'o territorio torinés, y que a suya fuga suscitó polemicas y intercambios de notas de protesta sobre o posible abuso d'as prerogativas diplomaticas.

Personache problematico editar

Lochicament, Stradella estió un pesonache tamién incomodo pa os suyos protectors, dica o punto que, dimpués d'haber-se repuesto d'o suyo atentau, habió d'abandonar Torino a primers de 1678 y tresladar-se a Chenova, an siguió componendo oratorios y mosica instrumental, entre as cuals destaca una serenata alegorica, clamada Invenzione per un barcheggio, que fue enguerada o 4 de chulio de 1681, con motivo d'as vodas de Brignole Sale-Spinola, en Chenova. Stradella, manimenos, no albandonó o suyo desordenau modo de vivir entre amorios, chuegos d'azar y negocios extramusicals con amigos aventurers y sin escruplos. En este ambient maturó o segundo atentau contra o mosico, que murió estando encara muito choven, victima d'una trama delictiva ixuplidada muito luego dimpués d'un escandalo resuelto por medio d'a intervención de poderosos personaches y o pago de fianzas.

Las suyas obras editar

Amás d'as obras ya citadas, cal mencionar os oratorios Santa Editta, Vergine y monarca, regina d'Inghilterra (1666) y Esther liberatrice d'o popolo ebreo (1673), y as operas Il corispero (1673), en dos actos, con elementos serios y populars, Floridoro ovvero il Moro per amore (1677), dentres actos, A forza dell'amor paterno (1678), en tres actos que oscilan entre o drama y a comedia d'intriga, y Horatio Cocie sul mete-te (1680/81), dentres actos de sisanta escenas, con arias con acompanyamiento instrumental u emparadas por lo contino de dos vriolins obligati, con danzas y estrebillos instrumentals, basaus a vegadas en episodiso comicos populars. En zaguerías d'o sieglo XX, se descubrió una nueva opera d'o compositor, Doriclea, trobada en o Fichero d'a Basilica de Rieti, muito interesant per una diferenciación expresiva d'o mundo aristocrata y d'o d'a plebe, per no charrar de la mescla de motivos serios y comicos (esperreco común a cuantos textos teatrals de Stradella) y de bella caracterización psicolochica d'os seis personaches que intervienen en l'acción.

Pa comprender lo significau y valor d'este compositor, que desembolicó a suya actividat, como tantos atros d'a suya epoca, en o sino d'as cortes palatinas y eclesiasticas, que constituyen os puntos de referencia obligaus d'a sociedat d'a Roma barroca, será convenient estudiar o luengache musical de Stradella. En primer puesto cal subrayar a modernidat harmonica d'a suya mosica, que deixó d'estar ligada a los antigos modulos ""staticos" d'o estilo eclesiastico y s'ubrió a una mayor variedad expresiva y a un sentiu ritmico mas vivo en os suyos contrastes, a fin d'evidenciar millor lo pathos y o que yera definida como ternura en mosica. En este sentiu adquiere particular relevancia a cantata con acompanyamiento instrumental, que asume con Stradella a suya forma tipica, a traviés d'a versatil combinación de l'oratorio y d'o recitativo, y en l'achil fluidez d'o suyo estilo.

En ista mesma dirección alcanzó resultaus encara mas fecundos o napolitano Alessandro Scarlatti, que, con as suyas cantatas, nos legó un inacorable tresoro d'invención melodica y d'elegant disenyo formal. Puede decir-se, como afirman los musicologos, que en Stradella "ye agún mayor a variedat d'as arias; arias ubiertas, en as cuals a cada frase poetica corresponde una nueva frase melodica y a suya unidat corre a cargo de l'afinidat melodica, y arias zarradas en as cuals lo torno d'o texto a los concepos inicials conduz a una mención mas u menos modificada d'os temas inicials". Naturalment, no faltan moments de rigidesa en as obras de Stradella, cuan prevale o sentiu de respeto a lo noble y a lo sacro, tal como imposan las normas compositivas d'a epoca, pero o temperamento mas sincero y autentico d'iste artista se torna a trobar en as situacions musicals mas inmediatas y marcadas por una vena popular, como o Trespolo tutore balordo, an a linea de canto s'adecua a la comicidad verbal y a lo rítmo rapido de l'acción.

A causa d'a suya innegable robustez polifonica instrumental, han estau infravaloradas as sinfonias d'introdución de Stradella como las d'a cantata escenica Circe y d'a opera Horatio Cocle sul mete-te, que, per vegada primera en o sieglo XVII, incluyen o crescendo d'a orquesta. Stradella, por tanto, ye un mosico que ocupa un puesto muito preciso en o momento historico en que desembolicó a suya actividat, y as suyas composicions evidencian una sensibilidat tonal y contrapuntista brenca mediocre u limitativa, digna d'una vocación artistica d'extraordiaria vitalidat humana y estetica.

Referencias editar

  • Editorial Sarpe. Gran Enciclopedia de la Música Clásica, vol. IV, pàg. 1384/85 (ISBN 84-7291-327-9)