Diferencia entre revisiones de «Fotosintesi»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m clean up, replaced: prenzipal → principal (2), zentro → centro (2)
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{Articlo 1000|-10}}
[[Imachen:Leaf 1 web.jpg|thumb|280px|Una [[fuella]], o lugar principal a on que se desembolicadesenvolica la fotosintesisfotosintesi en as plantas.]]
[[Imachen:Auto-e eterotrofos.svg|thumb|280px|Bista cheneral d'o ziclociclo entre [[autotrofo]]s ey [[eterotrofoheterotrofo]]s. A fotosintesisfotosintesi ye o meyo principal por o cualoqualo as plantas[[planta]]s, as [[algas]] ey muitas bacterias[[bacteria]]s produzenproducen compuestos organicos ey [[oxichén]] a partir de diocsido[[dioxido de carbonio]] ey [[augua]] (<font color="green">flecha berdaverda</font>).]]
 
A '''fotosintesis''' (d'o [[griego antigo|griego]] φώτο ''foto'', "luz" e σύνθεσις ''synthesis'', "composizión") ye una [[rota metabolica]] que combierte o [[diocsido de carbonio]] en [[compuesto organico|compuestos organicos]], más que más [[zucre]]s, emplegando a enerchía d'a [[luz solar]].<ref>{{en}} {{cite book |author=Smith, A. L. |title=Oxford dictionary of biochemistry and molecular biology |publisher=Oxford University Press |location=Oxford [Oxfordshire] |year=1997 |pages=508 |isbn=0-19-854768-4 |quote=Photosynthesis - the synthesis by organisms of organic chemical compounds, esp. carbohydrates, from carbon dioxide using energy obtained from light rather than the oxidation of chemical compounds.}}</ref> A fotosintesis se produze en as [[planta]]s, as [[alga]]s, e muitas espezies de [[bacteria]]s, pero no en as [[arqueobacteria]]s. Os organismos fotosinteticos reziben o nombre de "[[fotoautotrofo]]s", pero no toz os organismos que emplegan a luz como fuent d'enerchía fan a fotosintesis, ya que os "[[fotoeterotrofo]]s" emplegan compuestos organicos, e no diocsido de carbonio, como fuent de carbonio.<ref name=bryantfrigaard/> En as plantas, as algas e as [[zianobacteria]]s, a fotosintesis fa servir diocsido de carbonio e [[augua]], liberando [[oxichén]] como producto residual. A fotosintesis tien una importanzia cruzial ta la [[bida|bida en a Tierra]], ya que amás de mantener o ran normal d'oxichén en l'[[atmosfera]], cuasi totas as formas de bida en penden dreitament como fuent d'enerchía, u indreitament como fuent zaguera d'enerchía en o suyo alimento.<ref name=bryantfrigaard>{{en}} {{cite journal | author = D. A. Bryant & N.-U. Frigaard |month=Novembre | year = 2006 | title = Prokaryotic photosynthesis and phototrophy illuminated | journal = Trends Microbiol | volume = 14 | issue = 11 | pages=488 | doi = 10.1016/j.tim.2006.09.001 }}</ref> A cantidat d'enerchía presa por a fotosintesis ye prou graniza, de bels 100 [[watt|terawatts]]:<ref>{{en}} {{cite journal |author=Nealson K. H., Conrad P. G. |title=Life: past, present and future |journal=Philos. Trans. R. Soc. Lond., B, Biol. Sci. |volume=354 |issue=1392 |pages=1923–39 |year=1999 |month=December |pmid=10670014 |pmc=1692713 |doi=10.1098/rstb.1999.0532 |url=http://journals.royalsociety.org/content/7r10hqn3rp1g1vag/}}</ref> ixo ye bellas seis begatas a enerchía [[consumo e recursos enercheticos a ran mundial|consumita añalment por a zebilizazión umana]].<ref name=EIA>{{en}} [http://www.eia.doe.gov/pub/international/iealf/table18.xls World Consumption of Primary Energy by Energy]. Energy Information Administration. Type and Selected Country Groups , 1980-2004</ref> En total, os organismos fotosinteticos combierten bels 100.000 millons de toneladas de carbonio en [[biomasa]] cada anyo.<ref>{{en}} {{cite journal |author=Field C. B., Behrenfeld M. J., Randerson J. T., Falkowski P. |title=Primary production of the biosphere: integrating terrestrial and oceanic components |journal=Science |volume=281 |issue=5374 |pages=237–40 |year=1998 |month=Juliol |pmid=9657713 |doi=10.1126/science.281.5374.237}}</ref>