Diferencia entre revisiones de «Fisión nucleyar»

Contenido eliminado Contenido añadido
ArthurBot (descutir | contrebucions)
m [r2.6.4] robot Añadido: ro:Fisiune nucleară
Sin resumen de edición
Linia 4:
En [[fesica]] e [[quimica]], a '''fisión nucleyar''' u '''nucliar''' ye o prozeso a trabiés d'o que un [[nuclio atomico]] pesato se dibide en dos u más nuclios lixers e atros subprodutos, por un regular [[neutrón|neutrons]] e [[fotón|fotons]] (istos zaguers por un regular en forma de [[rayo gamma|rayos gamma]]). A fisión libera una cantidat sustanzial d'enerchía, tanto en forma de fotons como en forma d'enerchía zinetica. Ista enerchía yera prebiament almadazenata como [[enerchía d'enlaze]] [[interazión fuerte|fuerte]] entre os nucleons.
 
A fisión se puet induzir de dibersas formas. Cheneralment se bombardeya o nuclio con un neutrón d'a enerchía adecuata. Iste neutrón libre ye absorbito por o nuclio, que se torna inestable e se dibide en dibersas piezas (''produtos de fisión''). Istas piezas cheneralment son dos nuclios más lixers, dos u tres neutrons libres e bels fotons. A fisión nucleyar tamién se puet induzir por o bombardeyo con protons, atros nuclios, u fotons muit enercheticos. En bels elementos, a fisión nucleyar puet encluso surtir de traza espontania. A fisión nucleyar ye más fazil cuentracontra más pesato sía o nuclio atomico orichinal. Os elementos más abituals ta produzir fisión son l'[[uranio]] e o [[plutonio]].
 
A fisión nucleyar produxe un efecto de ''[[reazión en cadena]]'', que ye a base d'as [[reactor nuclear|zentrals nucleyars]] e as [[bomba atomica|bombas atomicas]]. En efecto, a fisión d'un nuclio libera dos u más neutrons que eslampan en direzions aleatorias e trucan a los atros nuclios, que tamién se fisionan. Ya que a fisión de cada nuclio libera dos u más neutrons, e que istos produxen nuebas fisions, penendendo d'as condizions de presión e a partir d'una zierta [[masa critica]], o prozeso remata con a fisión de toz os nuclios atomicos. En as bombas atomicas o prozeso de fisión ye incontrolato, e en as zentrals nucleyars o prozeso se controla absorbindo o eszeso de neutrons liberatos.