Diferencia entre revisiones de «Sufixo -ache»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m clean up, replaced: serbir → servir (3)
Sin resumen de edición
Linia 1:
O '''sufixo -ache''' ('''-age''' en grafía SLA) tien un significato de resultato u de coleutibidatcolectividat. Deriva d'a terminación latina ''-ATICUM'' d'alcuerdo con a fonetica d'as luengas [[galorromanz|galorromanicas]].
{{Grafía_87}}
O '''sufixo -ache''' ('''-age''' en grafía SLA) tien un significato de resultato u de coleutibidat.
 
DeribaTradicionalment ds'aha terminaziónconsiderato latina ''-ATICUM'' d'alcuerdo con a fonetica d'as luengas [[galorromanze|galorromanicas]], eque ha arribato en l'aragonés a trabiéstraviés de l'[[idioma occitán|occitán]] [[gascón]] u d'o [[idioma catalán|catalán]], manimenos podría estar autoctona tamién en aragonés. EquibaleEquivale etimolochicament a lo sufixo castellán ''-azgo'', encara que enquasi castellánno s'estendillóse yatroba dendeen aparabras en l'[[Edataragonés Meyameyeval]], l'usoon d'obi sufixoha preferencia por -ado (''Mayestrado'') u -ajeache (''pontache''). dendeParabras ascon luengassufixo galorromanicas-ache e(u l-age) s'estendilloron por o castellán dende o [[idioma aragonés|navarro-aragonés]], occitán, catalán y francés a trabiéstraviés d'o [[Camín de SanSant Chaime]] y as repoblacions meyevals.
 
Como [[Manuel Alvar]] deduzededuce d'a grafía ''g'' pa os sieglos XI e XII, se sape que a ''g'' en ''-age'' ya se prenunziabaprenunciaba ''-ache'' por lo menos dende o [[sieglo XIV]] en l'aria més conserbadoraconservadora: en un decumento de [[Bielsa]] de [[1349]] (DLAA, doc. lum. 113) alternan ''[[pontache]]'' ey ''pontage'', d'a mesma traza que en ixe mesmo sieglo alternaban en atros textos ''[[calonche]]'' ey ''calonge''. En l'[[aragonés d'as comunidatz aragonesas]] se podeba escribir con -i- (alternancia de ''[[boalage]]'' con ''[[boalaie]'', por a razón que ''[[regallo|regacho]]'' s'escribiba ''[[regallo|regajo]]'')
 
Estió tan cheneral en [[aragonés meyeval]] que encara bi ha parabras en castellán de [[Provincia de Teruel|Teruel]] e [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]] que rematan en -ache: ''[[mesache]]'', ''[[orache]]'', ''[[perche]]''.
 
Parabras actuals que tienen este sufixo en aragonés cheneral u en belbell dialeutodialecto son: ''biacheviache'', ''luengache'' (en [[Belsetán]]), ''mesache'', ''orache'', ''potache'', etz...
 
En aragonés meyeval se feba servir pa dizirdicir impuestos, ey como ye lochico s'escribiba ''-age'' en [[grafía meyeval]]: ''[[boalache|boalage]]'', ''[[peage]]''/''[[pedage]]'', ''[[pontache|pontage]]'', ''[[carnarage]]'', ''[[erbage]]'', etzecetra...
 
Tamién se feba servir en o lesicolexico relazionatorelacionato con o [[feudalismo]]:
''[[omenachehomenache|homenage]]'', ''[[basallachevasallache|vasallage]]''.
 
En aragonés standard se fa servir para adautaradaptar neolochismos que terminan en ''-age'' u ''-aje'' en atras luengas d'Europa occidental: ''kilometrache'', ''pasache'', ''pelegrinache'', ''plumache'', etzecetra...
 
== Enrastres externos ==
[http://www.consello.org/resoluzions.htm ResoluzionsResolucions d'o Consello Asesor]
 
[[Categoría:Sufixos en l'aragonés]]