Diferencia entre revisiones de «Oiratos»
Contenido eliminado Contenido añadido
m →Historia: AraBot, 100% aragonés, replaced: Istoria → Historia |
m →Historia: Zagueras peticions, replaced: influyenzia → influencia |
||
Linia 34:
Resultato d'a luita entre choros e torgoz, os torgoz fuyen ta l'ueste e s'establexen en a Baixa Bolga chunto con fazions d'os [[khoxoz]] e [[derbez]]. En a Bolga serán conoxitos por os rusos como ''[[Calmucos|Kalmyc]]'' prenendo o etnonimo que fan serbir os turqueses (''Kalmuc''). En a primera metat d'o sieglo XVII os choros con base en [[Tarbagatai]] erichen un nuebo estato e prenen o nombre de Dzungaros. O can [[Baatur Contaichi]] (1634-1653) asegura as mugas occidentals con os [[kazacos]]. En 1642 interbienen en o Tíbet e bi imposan a lo [[Dalai Lama]] como sobirán d'o país. Galdan, un fillo de [[Baatur Contaichi]] educato como lama en o [[Tíbet]] manda matar a los suyos chirmans e se fa con o poder en 1676 proclamando-se rei d'os choros e khochoz. Baixo a direzión de [[Galdan]] ocupan [[Caxgaria]] enta 1677 deponendo a lo can Ismail d’a dinastía [[Chatagai]]. Dimpués s’anexionó [[Turfán]] e [[Hami]]. En a decada de 1680 os dzungaros atacoron a os khalkhas (mongols orientals), ocupando parte de lur territorio (1688). Os khalkhas rematan alineyando-sen con os Manchuz pa recuperar os territorios perditos. O sobirán manchut de China, [[Kangxi]] contraataca en 1696 e refusa a os dzungaros grazias a l'artillería, encara que no los derrota e continan resistindo. [[Galdan]] se suizida en 1697.
[[Tsewan-Rabdan]] prene o poder en 1697-1727, e mantiene o dominio dzungaro en Asia Zental. S'enfrentó a los rusos en a cuenca d'o Yenisei en [[1716]] obligando-los a retrozeder. Os Tibetans promozionan un nuebo [[Dalai Lama]], que os manchuz reconoxen e como reazión os dzungaros prenen e saqueyan Lhasa en 1717. A
Bels oiratos que se refuchioron en a Baixa [[Bolga]] combenzioron a os torgots pa que tornasen ta Dzungaria e creyasen de nuebo un imperio mongol occidental, pero en o camín de tornata fuoron benzitos por os manchuz, que permitioron a los superbibients estar repobladors d'a bal d'o [[Ili]] y estar ixemenatos por o territorio mongol.
|