Diferencia entre revisiones de «Partenón»

Contenido eliminado Contenido añadido
HRoestBot (descutir | contrebucions)
m r2.6.5) (robot Añadido: hif:Parthenon
acropoli d'Atenas
Linia 2:
[[Imachen:Parthenon-2008.jpg|right|thumb|250px|[[Frontera]] d'o Partenón d'[[Atenas]].]]
 
O '''Partenón''' (d'o [[Idioma griego|griego]] Παρθενος ''Parthenos'' –birchen–, uno d'os adchetibosadchetivos que s'emplegaban como [[epiteto]] ta la diosa [[Ateneya]]) ye un [[templo]] griego clabado en l'[[AcrópolisAcropoli d'Atenas|AcropolisAcropoli]] d'[[Atenas]] adedicato a Ateneya, diosa proteutoraprotectora –y eponima– d'a ziudat d'Atenas. Ye o molimento más important d'a [[zebilizazióncivilización griega]] antiga e ye considerato como una d'as más politas obras arquiteutonicasarquitectonicas d'a UmanidatHumanidat.
 
O Partenón ye uno d'os prenzipals templos [[Estilo dorico|doricos]] que se conserban, construyito entre os años [[447 aC|447]] y [[432 aC]]; alto u baixo, as suyas dimensions son: 69,5 [[metro]]s de [[longaria]], por 30,9 d'[[amplaria]]; as suyas [[colunna]]s tienen 10,4 metros d'[[altaria]].
Linia 10:
O Partenón sustituyó a un templo anterior que yera en o mesmo puesto, que ye conoxito como o ''Pre-Partenón'' u ''Hecatompedón'', construyito antis d'as [[Guerras Medicas]], y que fue destruyito por os [[Imperio Persa|persas]].
 
A construzión d'o molimento, feito cuasi nomás con [[marbre]] blanco d'o [[monte Pantelico]], la prenzipió [[Pericles]] y se desembolicó entre os años 447 y 432 aC. Os arquiteutosarquitectos encargatos d'a obra fuoron [[Ictinio]] y [[Calícrates]] y estioron, en a mayoría d'os casos, baixo as ordens de l'[[arquiteutoarquitecto]] y gran [[escultor]] ateniense [[Fidias]], autor d'a decorazión [[Escultura|escultorica]] d'o templo y d'a gran [[estatua]] [[criselefantina]] d'''[[Ateneya Partenos]]'' que yera a pieza zentral d'o templo (mediba doze metros d'altaria y t'a suya elaborazión calió 1.200 [[quilogramo]]s d'[[oro]]).
 
O Partenón conserbó o suyo carautercaracter relichioso en os sieglos siguients y esdebenió en una [[Ilesia (edifizio)|ilesia]] [[Arte bizantino|bizantina]], una ilesia [[Reino Latino|latina]] y una [[mezquita]] musulmana. Pero en [[1687]], os [[Imperio Otomán|turcos]] la emplegoron como deposito de [[polbora]] mientres o setio [[benezia]]no, baixo o mando de l'almirante [[Francesco Morosini|Morosini]]. Una d'as bombas benezianas cayó en o Partenón y causó una gran esplosión que destruyó a mayor parte de l'edificazión, que s'eba preserbato en buenas condizions dica ixe inte.
 
Sindembargo, o prozeso d'[[erosión]] no remató astí sino que continó dica prenzipios d'o [[sieglo XIX]], quan l'ambaixador [[Reino Unito|britanico]] en [[Istambul|Constantinoble]], [[Thomas Bruce Elgin|Elgin]], dezidió de sacar buena cosa d'a decorazión escultorica d'o molimento ([[friso]]s, [[metopa]]s, [[frontón|frontons]]) y tresladar-la ta o [[Reino Unito]] ta bender-la a o [[Museu Britanico]], a on encara güé s'amuestra, estando una d'as colezions más significatibas d'o museu en l'actualidat.
 
A frontera occidental d'o Partenón se conserbaconserva relatibamentrelativament intautaintacta.
 
===Caracteristicas===
Linia 28:
En a zona ueste, en o fundo de l'interior d'a colunnata de cuatro colunnas, bi eba lo [[basamento]] d'a estatua, ta o culto a l'Ateneya Parthenos con un amplo [[estaño]], no guaire fundo, que produziba un efecto de brilor por meyo de l'[[augua]] que bi eba debant d'a estatua. A dos zellas yeran zarradas por [[puerta]]s de [[bronze]].
 
A zella de l'este yera adedicada a Ateneya Polías (proteutoraprotectora d'a [[ziudat]]), y a zella de l'ueste yera adedicada a Ateneya Párthenos, "a Birchen", asinas que tot l'edifizio remató por estar conoxido como ''O Partenón''.
 
A decorazión escultorica d'o Partenón ye una combinazión unica d'as metopas (esculpidas en [[Reliebe (arte)|altorreliebe]] por os cuatro costatos externos d'o templo), los [[timpano]]s (rellenando os espazios triangulars de cada [[frontera]]) y un friso (esculpido en [[Reliebe (arte)|baixorreliebe]] abracando o perimetro exterior de la zella). Se i representan prous eszenas d'a [[Mitolochía griega]]. Antimás as dibersas partes d'o templo yeran pintadas de colors bibos. O Partenón ye sin duda o masimo esponent de l'orden dorico, como se puet apreziar en o diseño d'o friso u en as suyas colunnas.
Linia 34:
As metopas representaban a [[chigantomaquia]] en o costato este, la [[amazonomaquia]] en l'ueste, a [[zentauromaquia]] en o sud, y eszenas d'a [[guerra de Troya]] en o norte. En cada timpano d'o templo bi ha una eszena mitolochica: a l'este, dencima de la dentrada prenzipal de l'[[edifizio]], a naxenzia d'Ateneya, y a l'ueste, a luita entre Ateneya y [[Poseidón]] por o patrozinio d'a ziudat d'Atenas. O friso constituiba a representazión d'a prozesión d'as [[Panateneyas]], o festibal relichioso más important de l'Atenas antiga. L'eszena se desenbolica a lo largo d'os cuatro costatos de l'edifizio y encluye figuras de dioses, bestias y d'arredol de 360 sers umans.
 
Ista construzión ye uno d'os eixemplos más claros d'o saber en [[cheometría]] por parte de los [[Matematicas|matematicos]] y arquiteutosarquitectos griegos. Ye octastilo y periptero, a cuala cosa significa que tien columnas en tot o suyo perimetro, güeitoueito en las dos fronteras más curtas y 17 en las laterals. Tien una doble zella con pronaos y opistodomo, encara que con prostilo de seis columnas.
 
Os arquiteutosarquitectos fazioron que l'efecto bisual que produziba o Partenón no deixase veyer a deformazión que se fa en estar baixo grans molimentos: con bellas alterazions adecuatas (colunnas no equidistants, una mica arqueyatas enta o zentro, frontón arqueyato y estilobato una mica convexo) en a suya construziónconstrución logroron un efecto bisualvisual perfecto.
 
== Enrastres externos ==