Diferencia entre revisiones de «Tractau de Versailles»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m clean up, replaced: a más → amás (4)
Linia 7:
O Tractato s'elaboró mientres a [[Conferenzia de paz de París (1919)|Conferenzia de paz de París]] y se sinnó o [[28 de chunio]] de [[1919]] a las 11 oras y 11 minutos (omenache a o diya [[11 de nobiembre]] de [[1918]], quan se sinnó l'[[armistizio]]) en o [[Salón d'os Mirallos]] d'o [[castiello de Versailles]], en a ziudat [[Francia|franzesa]] de [[Versailles]], que li donó o suyo nombre. Dentró en bigor o [[10 de chinero]] de [[1920]].
 
Seguntes as clausulas d'o Tractato, Alemanya (que no estió representata en a Conferenzia de paz), yera considerata culpable d'a guerra, perdeba totas a suyas [[Colonias d'Alemanya|colonias]], a másamás d'importants territorios en Europa y estaba obligata a pagar reparazions de guerra a os Aliatos, ta reparar os daños causatos a [[Belchica]] y [[Francia]], que estioron os países más benefiziatos d'as reparazions pagatas por Alemanya.
 
O Tractato de Versailles estió en os [[años 1920]] y [[años 1930]] un important elemento [[Propaganda|propagandistico]] ta la [[estrema dreita]] alemaña mientres a [[Republica de Weimar]] y ye asinas una d'as causas prenzipals propagandisticas d'o [[Terzer Reich]] ta rematar en a [[Segunda Guerra Mundial]]. [[Adolf Hitler]], fendo-se eco d'as ideyas pregonatas por o mobimiento ''[[volkisch]]'' (populismo d'estrema dreita nazionalista) alemán, que prenió bellas frases d'a propia cupula melitar alemana mientres a guerra, fazió un emplego intensibo d'as clausulas d'o Tractato en as difízils condizions politicas, economocas y sozials d's [[años 1920]] en a [[Republica de Weimar]] ta acabar con o sistema [[Democrazia|democratico]] en Alemania y portar a o país enta la Segunda Guerra Mundial y la suya destruzión.
Linia 17:
 
=== Alemanya pierde a guerra ===
Manimenos, en os zaguers intes d'a [[Primera Guerra Mundial]], o [[Imperio alemán]] yera a o limite d'as suyas posibilidaz melitars. O país yera acotolato dimpués de zinco añadas de guerra, encara que os melitars aplicoron a zensura ta pribar que a situazión melitar fuese conoxita en a retaguardia, encluyendo-ie o propio Gubierno civil. O [[Exerzito alemán]] ocupaba en ixas calendatas muitos territorios en [[Europa]], encluyendo partes de [[Francia]] y a másamás gran parte de [[Belchica]], pero as tropas d'o [[Exerzito d'os Estatos Unitos]] ya yeran una fuerza melitar important y en aumento en o [[Frent Ozidental (Primera Guerra Mundial)|Frent Ozidental]].
 
O [[27 de setiembre]] de [[1918]] o Alto mando alemán, formato por [[Paul von Hindenburg]] y [[Erich Ludendorff]], pidió a o suyo Gubierno negoziar un [[armistizio]] inmediato con os [[Aliatos (Primera Guerra Mundial)|Aliatos]], basato en as propuestas d'o [[president d'os Estatos Unitos]] [[Woodrow Wilson]], os clamatos ''[[Catorze puntos de Wilson|14 puntos]]''. Asinas, o Gubierno alemán conoxió por primera bez que a guerra yera perdita, pero no pas encara a poblazión civil, y fue obligato a ubrir contautos ta la rendizión d'o país.
 
Con os primers contactos entre os belicherants, os Aliatos desichioron a modificazión d'a estrutura interna d'o rechimen politico alemán ta fer-lo [[Democrazia|democratico]] y fer asinas más difízil una nueba guerra, pero os dirichents melitars, con Ludendorf a o frent, s'oponioron temendo perder os suyos prebilechios, y a másamás Ludendorf dimitió d'o suyo cargo, afirmando publicament que Alemanya yera ganando a guerra pero que a traiduría d'os civils imposibilitaba a bitoria final, en pribando a o pueblo alemán d'a recompensa d'as suyas penurias mientres a guerra. Naxeba asinas a falordia d'a ''[[puñalada por a espalda]]'', uno d'os elementos mitolochicos en o futuro d'o [[nazismo]].
 
As primeras notizias d'a posible paz plegoron a [[Kiel]], a seu d'a ''[[Kaiserliche Marine]]'' l'Armata Imperial alemana, y o [[bizealmirant]] [[Reinhard Scheer]] dezidió salir a combatir contra a ''[[Royal Navy]]'' por zaguera bez, ta mantener a lo menos a onor melitar de l'Armata. Sindembargo, os marineros, que ya conoxeban as primeras notizias d'a paz, s'oponioron, en o clamato ''[[motín de Kiel]]''. O [[4 de nobiembre]] de [[1918]], os mariners formoron un ''[[Sobiet]]'', liberoron a os presos e inizioron a revolución, cantando ''[[A Internacional]]''. A situazión s'estenió a tota Alemanya, y o kaiser [[Guillermo II d'Alemanya]] abdicó. O [[9 de nobiembre]] yera proclamata a Republica y o [[SPD]], a [[sozialdemocrazia]] alemana, formaba Gubierno, con a misión de negoziar a paz con os [[Aliatos (Primera Guerra Mundial)|Aliatos]].
Linia 30:
== Territorios perditos por Alemanya ==
[[Imachen:DR1919-1937.svg|right|thumb|250px|[[Republica de Weimar]]: [[Alemanya]] dimpués d'o Tratato de Versailles.]]
Alemanya, dimpués d'enronar-se o país con as luitas reboluzionarias y con l'albandono por l'[[Exerzito alemán]] d'o frent de guerra, no teneba posibilidaz d'esfensa, por o que siñó o Tractato, por o que, seguntes as clausulas suyas, o país zedeba importants territorios en [[Europa]], a másamás de totas as suyas colonias en [[Africa]], [[Asia]] y [[Ozeanía]]. Alemanya zedeba:
* [[Alsazia]] y [[Lorena (Francia)|Lorena]], ocupatas dende [[1870]], a [[Francia]].
* As ziudaz d'[[Eupen]] y [[Malmedy]], con poblazión [[Idioma francés|francoparlant]] y [[Idioma alemán|chermanoparlant]], a [[Belchica]].