Diferencia entre revisiones de «Aragonés medieval»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
Sustituyindo..., replaced: beyer → veyer
AraBot (descutir | contrebucions)
Sustituyindo..., replaced: asobén → a sobén (4)
Linia 62:
=== Xordas intervocalicas ===
 
Gosan conservar-sen en os textos latins d'aquellas envueltas de [[Remiro I d'Aragón|Remiro I]]. En os d'aquellas envueltas d'[[Alifonso I d'Aragón|Alifonso I]] no, y apareixen hipercorreccions. En os textos romances no se troban guaire asobéna sobén casos de conservación.
 
=== Grupos inicials –PL-, -FL-, -CL- ===
Linia 69:
 
=== -KT- > -it- ===
Os textos romances –ch- mas asobéna sobén contra mas tardanos sigan. Se veye que os textos destinatos a más chen y grau mas gran de cultura tienen ch, y os de cerclos más chicotz muestran –it- dica finals d'o [[sieglo XV]]. A -ch- refleixa castellanización, pero tamién podría tener relacion con o fluixo cutiano de gascons y occitans enta la [[Val de l'Ebro]].
 
En o [[sieglo XIV]] [[Johan Ferrández d'Heredia]] y os suyos [[escribán|escriban]]s gosan escribir -ch- (''dichos, fechos'') en cuenta de -it- (''ditos, feitos''), como en os textos notarials de l'[[Alto Aragón]] y l'[[Almunia]].
Linia 82:
 
=== Africatas prepalatals ===
A evolución d'as consonants en as silabas latinas IA, IO, IU, GE, GI, produció un fonema prepalatal africato que ya yera xordo en o [[sieglo XII]], neutralizando-se con o [[fonema prepalatal africato xordo]] hue representato por ''ch''. A interpretación tradicional, que interpreta a evolución fonetica de l'aragonés como tributaria d'a castellana, no lo considera asinas, y autors como [[Rafael Lapesa]] han considerato que podió estar sonoro dica dimpués d'a Edat Meya basando-sen en a traza d'escribir-lo més asobéna sobén coincident con ixe fonema en castellán, catalán, occitán e francés. [[Manuel Alvar]] ya cuaterna casos d'estar escrito ''ch'' (''Belchit'', ''Marchant'') en o os elementos romances d'o latín notarial aragonés. Bells microtoponimos de [[Tudela]] que hue están castellanizatos con ''j'' s'escribioron con ''ch'' en o [[sieglo XIII]]. En o [[sieglo XV]] en [[Zaragoza s'escribiba]] ''[[Puerta Cinecha]]'' alternando con ''Puerta Cineja'' y en [[Bielsa]] ''Pontache'' alternando con ''Pontaje''. Por atra parte en puestos d'o sudueste d'Aragón y Navarra on l'aragonés desapareixió enantes bi ha aragonesismos con ''ch'' (''chito'', ''chelar''), y tenemos o caso d'aragonesismos muito estendillatos en castellán como ''chepa'' que compite con ''giba''.
 
== Morfolochía ==
=== Articlos ===
En os textos latinos os articlos romances que veyemos son:
*''Lo'', ''los'', ''la'', ''las'' son os casos que i trobamos más asobéna sobén.
*''o'', ''os'', ''a'', ''as'', en poquetz casos que provienen de l'Alto Aragón.
*''Ero'', ''era'', ''ro'', etz... en poquetz casos, que provienen de l'Alto Aragón.