Diferencia entre revisiones de «Vizcondau de Biarn»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (- cuan + quan )
AraBot (descutir | contrebucions)
Sustituyindo..., replaced: baxo → baixo, Baxo → Baixo (2)
Linia 3:
O '''bizcondato de Biarn''' estió una entidat feudal con orichens en l'[[Alta Edat Meya]] e capital en a ziudat [[biarn]]esa de [[Pau]]. Integrato en o [[Reino de Francia]] dimpués d'o [[Tratato de Verdún]] ([[843]]) mientres a suya istoria osziló entre a independenzia e o basallache a diferents reinos (entre d'els [[reino d'Aragón|Aragón]], [[Reino de Navarra|Navarra]] u [[Anglaterra]]), estando a suya unión definitiba con o reino de Francia en o reinato de [[Loís XIII]] (Edicto d'Octubre de 1620).
 
O [[Biarn]] desapareixe como entidat autonoma mientres a [[Revolución Franzesa]], estando lo suyo territorio integrato chunto con tierras de cultura basca e gascona en o departamento d'os ''BaxosBaixos Perineus'' (actualment [[Perineus Atlanticos]])
 
== Istoria ==
Linia 14:
En o sieglo XIV [[Gastón III Febus|Gastón Febus]], [[condato de Foix|conte de Foix]] e bizconte de Biarn consiguió formar un cuasi-estato independient que encluyiba gran parti d'a bersant norte d'os [[Perineus]].
 
En o sieglo XV, debito a una serie de enlazes dinasticos, a [[casa de Foix]] plegó a lo tron [[Reino de Navarra|nabarro]], estando asinas os reis nabarros tamién bizcontes de Biarn. En 1512 [[Ferrando II d'Aragón|Ferrando lo Catolico]] embadió Navarra e os reis [[Chuan III d'Albret]] e [[Catalina de Foix]] e a suya corte se replegoron a los suyos dominios de Biarn, dende a on que se fazioron cuantos intentos de recuperar o reino de Navarra. Tanimientres Ferrando s'anexionaba o reino de Navarra, [[Ortès]] se combirtió en a capital d'os Albret, con os suyos dominios nabarros reduzitos a parti d'Ultrapuertos. Dimpués d'una luenga guerra e ya reinando [[Carlos I d'Aragón]], qui dimpués de conseguir o control de l'[[Alta Navarra]] dezidió albandonar [[San Chuan Piet de Puerto]], [[Ultrapuertos]] se mantenió como un reino independient baxobaixo reinato d'Enrique de Borbón, rei de Navarra con o tetulo de [[Enrique II de Navarra|Enrique II]].
 
En [[1560]] a reina [[Chuana III de Navarra|Chuana d'Albret]] se combierte a lo [[calbinismo]], que se transforma en relichión ofizial d'os suyos dominios gascones e nabarros. En 1566 limita las manifestazions publicas d'a ilesia catolica, con a oposizión d'os bispe de [[Lescar]] e [[Aulorón]]. Isto fará que Biarn sía protagonista prenzipal d'as guerras de relichión que enfrentan en Francia mientres as decadas siguients a catolicos e [[ugonot|ugonoz]] (calbinistas).
 
Chuana muere en 1572 e li suzede o suyo fillo [[Enrique IV de Francia|Enrique III]], capo d'os ugonoz. O mesmo año, Enrique se casa con Margalida, terzera filla de Catalina de Francia. Fruito d'ista boda e d'una serie de muertes en cadena en a familia reyal franzesa, Enrique se combierte en pretendient a lo tron de Francia. Dimpués d'una luenga guerra cuentra os catolicos, Enrique logra en 1589 azeder a lo tron como Enrique IV. BaxoBaixo a presión d'o Parlamento de París, o nuebo rei une a la corona de Francia os suyos territorios de [[Condato de Foix|Foix]], [[Bigorra]], [[Quatre-Vallées]] e [[Nebosan]], pero se nega a fer o mesmo con Navarra e Biarn. Dende allora, o gubierno de Biarn ye menester de Catalina de Borbón, chirmana d'o rey, que bibiba en [[Pau]].
 
En 1599 Enrique IV atorga a Biarn e Navarra o [[Edicto de Fontainebleu]], que guarenzía la libertat de relichión en o país. Ye o equibalent d'o [[Edicto de Nantes]] atorgato a Francia.