Diferencia entre revisiones de «Hongaros»

Contenido eliminado Contenido añadido
m S'ha protechito Hongaros: Guerra d'edicions ([edit=sysop] (caduca o 12:58 23 oct 2010 (UTC)) [move=sysop] (caduca o 12:58 23 oct 2010 (UTC)))
Sin resumen de edición
Linia 1:
{{Grafía_87}}
{{pueblo
|imachen = [[Imachen:Matthias Corvinus.jpg|64px]][[Imachen:Bartók Béla 1927.jpg|94px]][[Imachen:József Eötvös.jpg|68px]]
Línea 23 ⟶ 22:
}}
[[Imachen:MagyarsOutsideHungary.png|thumb|250px|Ongaros, sieglo XXI]]
Os '''ongaroshongaros''' abitanhabitan en [[Hongría]] ey zonas diferents paises mugants en a [[Cuenca Panonica]]. Se calcula que son 10,5 millons en Hongría (o 95 % d'a poblaziónpoblación), 2,5 millons en [[Rumanía]], 400.000 en [[BoibodinaVoivodina]] ([[Serbia]]), ey 3 millons en as zonas mugants d'[[Eslovaquia]], [[Ucraína]] ey [[CroaziaCroacia]]. O lumero d'ongaroshongaros en a [[diaspora]] luent d'Hongría se calcula en 2 millons repartitos por Estatos Unitos, Europa OzidentalOccidental, EscandinabiaEscandinavia ey Australia. Parlan una luenga uralica d'a branca ugria con elementos [[turqueses]]. Son mayoritariament [[catolicos]] con minorías protestants.
 
== IstoriaHistoria ==
DesziendenDescienden de pueblos [[pueblos eslavos|eslavos]] ey talment d'atros orichen como [[blacosvlacos]] ey pueblos [[chermanicos]] sozmesos por una minoría dirichent formata por un pueblo nomada d'as [[estepas d'Europa oriental]] de qui prenen o etnonimo d'[[ongaroshongaros (pueblo nomada)|ongaroshongaros]] u maguiars. A denominazión de ''maguiar'' lis bien por a tribu prenzipalprencipal d'a federaziónfederación de 10 tribus dita ''on-gur'' (as "diez tribus" u as "diez sayetas").
 
O bisnieto d'o [[CanKhan Arpad]], [[Geza]], se combirtióconvirtió a lo [[catolizismocatolicismo]] en [[975]] ey lo suyo fillo [[Esteban I d'Hongría|Esteban]] fue declarato rei d'Hongría por o [[Papa de Roma|Papa]] de Roma. A formaziónformación d'un estato hongaro fuerte con o modelo d'as monarquías cristianas d'Europa occidental aturó a penetraziónpenetración de pueblos nomadas euroasiaticos, que yeran esbarratos enta o [[Imperio Román d'Orient]] u bizantín dica o sieglo XIII, ye o caso d'os [[pacinacos]] y os [[cumans]].
 
Os suzesorssucesors d'Esteban encomenzoron una espanziónespansión territorial plegando dica os [[Carpatos]] ey anexionando-sen [[Eslovaquia]] ey [[TransilbaniaTransilvania]]. [[CroaziaCroacia]] s'unió a lo reino d'Hongría en 1102 pero mantenendo a suya autonomía. En 1241 a embasióninvasión mongol reduzióredució la suya poblaziónpoblación d'Hongría a cuasiquasi a metat, pero os mongols no se quedoron. Si que quedoron poblazionspoblacions de [[cumans]] ey [[alans]] que se refuchioron d'os [[mongols]].
 
A [[dinastía d'Arpad]] s'estinguió en [[1301]]. Bi abióhabió una dinastía orichinaria d'a baxabaixa nobleza [[blacosvlacos transilbanstransilvans|blacavlaca]] ongarizatahongarizata, os [[Hunyadi]], ([[Iancu de Hunedoara]] ey [[Matías Corvín]]) con a que Hongría tenió o suyo mayor espendor. Atras dinastías que reinoron en Hongría estioron os [[Casa d'Anchú|Anchú]], os [[Casa de Luxemburgo|Luxemburgo]] ey os [[Jagellon]]. En 1596 [[Solimán o Magnifico]] derrotó a lo exerzitoeixercito hongaro en [[Batalla de Mohacs|Mohacs]]. A parte zentralcentral d'o reino d'Hongría ey CroaziaCroacia quedoron ocupatas por os otomans, Eslovaquia ey a parte occidental d'Hongría ey CroaziaCroacia quedoron baxobaixo a poder d'os [[Habsburgo]], [[TransilbaniaTransilvania]] formó un prenzipatoprincipato autonomo. O territorio ocupato por os otomans yera dividito en quatre paxaliks y Transilvania yera un [[estato titere]] d'o [[Imperio Otomán]] <ref>[[Felipe Fernández-Armesto]]. ''Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa''. 1996 Grijalbo. </ref>.
 
En o sieglo XVII os Habsburgo consiguioron fer reblar a lo [[Imperio Otomán]] ey conquerir a mayor parte de l'antigo reino d'Hongría, incluita TransilbaniaTransilvania. Os otomans lis zedioroncedioron os territorios en a [[paz de Carlowitz]] (1699). Hungría esdebinióesvebinió partepart d'o estenso [[Imperio Austriaco]] d'os Habsburgo, ey rezibiórecibió a plegata de repobladors alemans que serán conoxitosconoixitos como [[Suabos d'o DanubioDanuvio]]. En 1828 os hongaros no yeran que o 38 % d'os habitants d'una Hongría tres vegatas més gran que l'actual <ref>[[Felipe Fernández-Armesto]]. ''Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa''. 1996 Grijalbo </ref>. A fins d'o sieglo XIX o Imperio Austriaco se reorganizó formando o [[Imperio Austro-Ongaro]], formato por o reino d'a Gran Hongría ey o reino d'Austria que compartiban rei.
 
En o sieglo XIX os nazionalistasnacionalistas hongaros s'enemistoron con os nazionalistasnacionalistas d'atros pueblos que abitabanhabitaban l'antigo reino d'Hongría, como ye o caso d'os [[crobatescrovates]], [[serbios]], [[eslovacos]] ey [[rumans]]. Bi abióhabió represions cuentra as culturas d'ixos pueblos pa asimilar-los a la fuerza. SindembargoEn 1910 os hongaros yeran ya a mayoría d'a población d'Hongría, més extensa que l'actual <ref>[[Felipe Fernández-Armesto]]. ''Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa''. 1996 Grijalbo </ref>. Manimenos a [[primera Guerra Mundial]] estió un desastre pa Hongría, que estió en o bando perdedor. Dimpués de perder-ie, os rumans atacoron Hongría ey n'ocuporon dica a capital. Hongría fue forzata a reconoxerreconoixer por o [[tractato de Trianon]] a perduga de totas as suyas rechions perifericas, quedando muitos hongaros en territorios de países mugants, en bels casos mayoritarios u en d'atros chicotas minorías. Se produzioronproducioron mobimientosmovimientos de poblaziónpoblación. En o territorio rumán os funzionarios[[funcionario]]s hongaros fuoron despeditos ey muitos emigroron ta Hongría.
 
En a [[segunda Guerra Mundial]] Hongría s'alinió con o exe ey fue recompensata con l'anecsiónanexión de zonas mugants de [[Yugoslavia]] ey d'o norte de [[TransilbaniaTransilvania]] ey on encomenzoron a fer limpiezas etnicas con a poblazión rumana. Dimpués d'a guerra as mugas tornoron a estar as mesmas que enantes (de fueras d'a muga con [[Checoslovaquia]]) ey as tropas sobieticassovieticas imposoron un rechimen comunista que duró dica fins d'o sieglo XX.
 
== Se beiga tamiénReferencias ==
{{listaref}}
* [[Ongaros (pueblo nomada)]]
 
== Se veiga tamién ==
* [[OngarosHongaros (pueblo nomada)]]
 
<gallery>
Image:Hungarian migration.jpg
Image:Hungary b. 10th century.png
Image:Hungarians slavs vlachs 10th 12th.png|Ongaros, sieglo X-XII, d'acuerdo con un istoriador serbio
Image:Hungarians in Hungary (1890).png
Image:Magyars in Austro-Hungarian Empire 1911.gif