Diferencia entre revisiones de «Vlacos»

Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-adibió +adhibió)
AraBot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-slab +slav)
Linia 1:
{{Grafía_87}}
[[Image:Map-balkans-vlachs.png|thumb|Rechions con important poblazión balaca]]
Os '''blacos''' son os pueblos de luenga [[luengas neolatinas|neolatina]], que abitan os [[Balcans]] como continadors d'a poblazión romanizata que i eba enantes d'as embasions d'os pueblos d'as estepas, os pueblos chermanicos y espezialment os [[pueblos eslaboseslavos|eslaboseslavos]]. Dende a formazión d'o estato unificato de [[Rumanía]] o termin blaco s'aplica sobretot a os que biben fuera de [[Rumanía]] e a los pastors [[transuanzia|trasuants]].
 
As luengas que parlan os blacos son o [[idioma rumán|rumán]] (dacorrumán), [[idioma arrumán|arrumán]], [[idioma meglenorrumán|meglenorrumán]], [[idioma istriorrumán|istriorrumán]], que d'alcuerdo con bels puntos de bista forman parte d'una mesma luenga e d'alcuerdo con belatros son luengas diferents con un mesmo orichen en a latinidat d'os Balcans e Baxo Danubio con un [[sostrato lingüistico|sostrato]] [[idioma daco|geto-daco]] e trazio. Os [[dalmatas]] encara que abitaban una parte d'os Balcans no yeran blacos e lur luenga se relaziona més con o italián, no tenendo sostrato geto-daco ni trazio.
 
== Etimolochía ==
A parabra ''vlah'' ("blaco") ya ye documentata en [[antigo eslaboeslavo eclesiastico]] con o significato de "román d'orichen". O termin ''vlasi'' ("blacos") ye en o suyo orichen un [[exonimo]], a traza como os eslaboseslavos diziban a las poblazions romanizatas sozmesas a los pueblos barbaros. Os eslaboseslavos lo prenioron d'os [[pueblos chermanicos|chermanicos]], que diziban ''walha'', ''walhos'' primero a los zeltas, (por estar os [[bolcos]] os primer pueblos [[pueblos zeltas|zeltas]] que se troboron en a suya migrazión ta o sur), e dimpués d'a romanizazión d'os zeltas, a toz os pueblos de luenga latina u romanizatos.
 
En [[idioma aragonés|aragonés]] o etnonimo ye documentato en o ''[[Libro de los fechos et conquistas del principado de la Morea]]'':
Linia 13:
== Istoria ==
[[Imachen:Valaques-Vlachs.jpg|thumb|left|250px|Brancas e migrazions historicas d'os blacos]]
Carlo Tagliavini comenta que dende o punto de bista politico e istorico-churidico as primeras fitas d'os rumans en a organizazión estatal se fazioron en "simbiosis" con os eslaboseslavos. Os blacos partizioron en a rebuelta anti-bizantina que lebó a la formazión d'o [[Segundo Imperio Bulgaro]], gobernato a lo prenzipio por a [[dinastía d'os Asans]] d'orichen blaco. Ioniţa, d'a familia d'os [[dinastía d'os Asán]] se fazió coronar o 8 de nobiembre de 1204 como "rei d'os bulgaros e d'os blacos".<ref name="ReferenceA">[[Carlo Tagliavini]] LOS ORÍGENES DE LAS LENGUAS NEOLATINAS. INTRODUCCIÓN A LA FILOLOGÍA ROMANCE. Fondo de Cultura Economica.</ref>
 
En tiempos d'o dominio cruzato en o [[Imperio Bizantín]] os blacos de Grezia formoron un chicot estato que conoxió o biachero [[Benchamín de Tudela]], [[Blaquia la Gran]], que dimpués s'adhibió a lo [[Imperio Bizantín]] recostruito por os [[Paleologos]]. Os almogabars conoxioron a los blacos de Blaquia la Gran en a suya migrazión dende [[Gallipoli]] ta [[Ducato de Neopatria|Neopatria]].
 
En o sieglo [[sieglo XIII|XIII]] bi ha rastros, encara que poco seguros de formazions politicas eslaboeslavo-blacas de poca importanzia en a [[Dobrucha]], mientres a lo norte d'o [[Danubio]], en as marguins de Transilbania a monarquía ongara estendillaba continament o suyo poder destruindo u asimilando os chicos boibodatos locals. Un diploma de 1247 d'o rei d'Hongría [[Bela IV]] atestigua a presenzia d'un [[boibot]] d'os [[oltens|blacos d'Oltenia]] e parte d'o [[Banato]] dito Seneslau, a qui o mesmo rei Bela IV reconoxeba zierta independenzia, sin que estase esento de pagar [[treudo]].<ref name="ReferenceA"/>
 
Estió dimpués d'a embasión mongola d'o sieglo XIII cuan os blacos podioron formar os primers estatos sobirans propios d'una estansión important. En o sieglo XIV amanexioron os prenzipatos de [[Prenzipato de Blaquia|Blaquia]] e [[Prenzipato de Moldabia|Moldabia]], que conquirioron territorios a os [[mongols]] (u dimpués [[tartres]]) d'a [[Orda d'Oro]].